یک سری از مشکلات ارتودنسی به دلیل نامنظمی دندان ها است اما بعضی دیگر (که اصطلاحاً به آن ها مشکلات ارتودپدی فکی گفته می شود) ناشی از ناهنجاری های رشدی در فک بالا یا پایین هستند. این مشکلات با کمبود رشد همراه هستند یعنی یکی از فک ها به درستی رشد نکرده یا کند رشد کرده است. درمان این نوع مشکلات در ارتودنسی، استفاده از دستگاه های فانکشنال یا درمان های هدایت رشد فک ها است. ادامه مقاله را بخوانید تا به طور کامل با ارتودنسی فانکشنال آشنا شوید.
آنچه در این مقاله میخوانید
ارتودنسی فانکشنال چیست؟
ارتودنسی فانکشنال به استفاده از یک سری دستگاه ثابت و متحرک گفته می شود که برای درمان و اصلاح ناهنجاری های کلاس 2 و 3 اسکلتال یا اسکلتی- فکی در افراد و مخصوصا در ارتودنسی کودکان استفاده می شوند.
- ناهنجاری کلاس 2 آن هایی هستند که در آن ها فک پایین عقب تر از فک بالا است. یعنی اگر شما فردی که این ناهنجاری دارد را ببینید، متوجه می شوید که فک پایینش، عقب تر از فک بالا است.
- ناهنجاری های کلاس سوم هم برعکس مورد بالا، طور هستند که فک پایین، جلوتر از فک بالاست .
ما با کمک دستگاه های فانکشنال که اغلب هم به صورت متحرک هستند، این مشکلات را درمان کرده و فک ها را با هم هماهنگ می کنیم تا مشکلات گفتاری، جویدن و ظاهری و زیبایی افراد بهبود پیدا کند.
ولی چون اغلب، ما با کمک این دستگاه ها عملکرد و فانکشن فک ها را بهتر می کنیم به این روش ارتودنسی فانکشنال یا کاربردی یا عملکردی می گوییم. سازوکار این دستگاه ها طوریست که عملرد عضلات فک را تغییر می دهند تا اینکه بتوانند تغییرات رشدی ایجاد کند. یه عبارت ساده تر اگر فک کوچک یا عقب است، با با دستگاه های فانکشنال و تحریک فک، کاری می کنیم که رشد کرده و به حالت نرمال برسد.
درمان با دستگاه های فانکشنال را از چه سنی شروع کنیم؟
جلو یا عقب بودن یکی از فک ها مشکل نسبتا بزرگی برای کودکان در سنین پایین و صد البته در بزرگسالی است. اما خبر خوب این است که اگر کودک در سنین رشد باشد، می توان به خوبی درمانش کرد. مثلا کودکی که مشکل فک عقب یا جلو رفته دارد، به راحتی در سنین رشد درمان می شود.
البته یک سن مشخص و حتی یک بازه سنی خاص برای آغاز درمان فانکشنال نداریم چون بسته به جنسیت کودک، بهترین سن ارتودنسی برای درمان متفاوت است. بنابراین مراجعه به موقع به متخصص ارتودنسی آن هم در سنین پایین می تواند مشخص کند بهترین روش درمان و بهترین سن برای کودک شما چیست.
بهترین سن درمان فانکشنال در دختران و پسران متفاوت است
سوای از اینکه فرزند شما پسر است یا دختر اگر با مشکل جلوزدگی فک پایین باشد بهترین سن درمان 7 تا 8 سالگی است. اما اگر مشکل عقب ماندن فک پایین باشد دختر یا پسر بودن بهترین زمان درمان را مشخص می کند. بخ این شکل که:
دستگاه فانکشنال ثابت بهتر است یا متحرک؟
اگر فرزند شما ناهنجاری کلاس 2 یا 3 ارتودنسی دارد (بدون گفتگو) برای درمانش از دستگاه فانکشنال متحرک استفاده می شود (که اتفاقاً کارایی بسیار خوبی دارد.) اما اگر برای خودتان می‌خوایید بهتر است بدانید که دیگر سن شما بالا رفته و متاسفانه دستگاه های متحرک به دردتان نمی خورد. چون اساساً متحرک ها برای سنین بالا کارایی ندارند.
شما چون دیر مراجعه کرده اید و از سن رشدتان گذشته، دو راه دارید:
- یا می تونید با دستگاه ارتودنسی فانکشنال ثابت درمان شوید
- یا درباره جراحی فک با متخصص ارتودنسی خود صحبت کنید.
بنابراین در سنین رشد، دستگاه متحرک فانکشنال بهترین است و زمانی که سن رشد گذشت، دستگاه های ثابت بهتر هستند. اگر هم خیلی وقت است که از سن رشد گذشته، متاسفانه تنها با جراحی فک و ارتودنسی میشود عارضه را درمان و اصلاح کرد.
هزینه دستگاه های فانکشنال چقدر است؟
بسته به اینکه از چه نوع دستگاهی (متحرک یا ثابت) برای درمان استفاده شده، هزینه ارتودنسی فانکشنال متغییر است. شما می توانید برای اطلاع از هزینه این دستگاه ها به صفحه هزینه ارتودنسی در سال 1400 مراجعه کنید.
مدت زمان ارتودنسی فانکشنال چقدر است؟
به طور معمول مدت زمان ارتودنسی فانکشنال نزدیک به یک سال است. که البته بسته به میزان و شدت مشکل، ممکن است کمتر یا بیشتر از 1 سال هم بشود. اگر فرض کنیم که فرزند شما مشکل عقب بودن فک پایین داشته باشد، و مثلا بعد از سن 10 سالگی به متخصص مراجعه کرده باشید، احتمالا تا سن 11 سالگی، مشکل تقریبا به طور کامل برطرف شده و فک جلو میاید.
طی این مدت زمان، نه تنها فک جلو میاید، بلکه نیم رخ کودک بهتر شده، فضای کافی برای دندان هایش ایجاد می شود و اغلب مشکلات او برطرف خواهند شد. حالا اگر کودک شما مشکل نامنظمی دندانی هم داشته باشد، معمولا ارتودنسی ثابت برایش در نظر گرفته می شود.
کودک من مشکل نامنظمی فکی و دندانی دارد چه کنم؟
بسیار بسیار مهم است که به موقع به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید. اگر کودک شما در حدود 6 تا 8 سال سن دارد، تشخیص به موقع می تواند بدون صرف هزینه زیاد و یا مدت زمان طولانی مشکل را برطرف کند. بنابراین تا کودک در سنین پایین است به موقع اقدام کنید تا درمان آغاز شود.
منبع : دکتر درویش پور
