ایمپلنت دندان پایه‌ای (انکوری) است که در فک کاشته می‌شود تا مانند پایه بریج، دندان مصنوعی یا روکش عمل کند و کمک کند این ترمیم‌ها عملکردی مانند دندان طبیعی داشته باشند. پس از آن که ایمپلنت به استخوان فک جوش خورد، ثابت در استخوان باقی می‌ماند و به این ترتیب بایت بیمار بازیابی می‌شود. هرچند ایمپلنت مزایای متعددی دارد، اما گاهی اوقات نیز شکست می‌خورد. شایان ذکر است که شکست ایمپلنت به دلیل پس زدن ایمپلنت توسط بدن نیست. ایمپلنت واکنش‌های آنتی بادی آنتی ژن از نوع شایع در پیوند اندام‌ها ایجاد نمی‌کند. شکست ایمپلنت از عامل‌های موضعی یا سیستمی مربوط به سلامت عمومی بدن، خود جراحی یا اهمال در مراقبت پس از کاشت ایمپلنت نشأت می‌گیرد. شکست ایمپلنت را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد. شکست اولیه وضعیتی است که ایمپلنت کاشته می‌شود، اما به استخوان جوش نمی‌خورد. شکست درازمدت وضعیتی است که ایمپلنت به خوبی با استخوان یکی شده است، اما استخوان اطراف ایمپلنت پس از چند ماه یا چند سال تحلیل می‌رود. شکست ایمپلنت ناراحتی شدید و عوارض متعددی را برای سلامت دهان و دندان ایجاد می‌کند. به همین دلیل باید به سرعت برای درمان شکست ایمپلنت اقدام کرد.
ایمپلنت سالم‌ترین، با کیفیت‌ترین و طبیعی‌ترین روش برای جایگزینی دندان آسیب دیده یا غائب است. با این حال موفقیت یا شکست ایمپلنت به عامل‌های متعددی بستگی دارد که بسیاری از آنها قابل کنترل است. هرچند شکست ایمپلنت بسیار به ندرت رخ می‌دهد، اما محتمل است. گاهی اوقات، به ویژه اگر ایمپلنت لق شده باشد، لازم است که ایمپلنت به طور کامل خارج شود. بهترین کار این است که خارج کردن ایمپلنت زودتر انجام شود تا آسیب دیدگی استخوان فک به حداقل برسد و بتوان پس از التیام یافتن محل ایمپلنت، آن را جایگزین کرد. گاهی اوقات به ویژه اگر عفونت باعث تحلیل رفتن جدی استخوان شده باشد، پیوند استخوان ضرورت می‌یابد. به بیماران توصیه می‌شود که به محض مشاهده نخستین نشانه‌های شکست ایمپلنت، صرف نظر از این که چه مدت از کاشت ایمپلنت گذشته است، به دندانپزشک مراجعه کنند. .
فهرست عناوین
چرا درمان ایمپلنت با شکست مواجه می‌شود؟
شکست ایمپلنت دارای دو نوع اولیه و درازمدت است.
شکست اولیه ایمپلنت
شکست اولیه ایمپلنت به دلایل متعددی رخ می‌دهد:
- خون‌رسانی ضعیف در ناحیه کاشت ایمپلنت باعث می‌شود که زخم به خوبی التیام نیابد.
- مصرف بعضی داروها مانند بیسفوسفونات (دارای کاربرد در درمان پوکی استخوان) احتمال شکست ایمپلنت دندان را افزایش می‌دهد. این دارو علت شکست درازمدت ایمپلنت نیز محسوب می‌شود.
- وضعیت سلامت عمومی نامناسب، اگر بیمار از وضعیت سلامت عمومی مناسبی برخوردار نباشد، چون بدن عملکرد مناسبی ندارد، احتمال جوش خوردن ایمپلنت به استخوان کاهش می‌یابد.
- اگر ناحیه مجاور محل کاشت ایمپلنت عفونت کرده باشد، احتمال شکست ایمپلنت دندان افزایش می‌یابد. گاهی اوقات عفونت پس از عصب‌کشی‌های قبلی باقیمانده و پنهان است.
- گاهی اوقات ایمپلنت در طول مرحله التیام حرکت می‌کند یا جابه‌جا می‌شود.
- چنانچه به ایمپلنت زمان کافی برای جوش خوردن به استخوان داده نشود و دندان مصنوعی زودتر از آن که ایمپلنت بتواند فشار را تحمل کند، به ایمپلنت متصل شود.
شکست دراز مدت ایمپلنت
شکست درازمدت ایمپلنت مدت‌ها پس از کاشت ایمپلنت و عمل کردن آن به عنوان پایه رخ می‌دهد. این شکست عموماً 10 ـ 1 سال پس از جایگذاری دندان جدید مشاهده می‌شود. شکست ایمپلنت در این مرحله دلایل متفاوتی دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چنانچه عمل به خوبی مهندسی نشده باشد و تعداد ایمپلنت‌ها برای نگه داشتن دندان‌ها کم باشد، فشار شدیدی به ایمپلنت وارد می‌شود.
- دندان قروچه و روی هم فشار دادن دندان‌ها، اگر بیمار دندان قروچه کند و برای کنترل این مشکل از تعدیل کننده‌های رفتار و نایت گارد استفاده نکند، فشار شدیدی به ایمپلنت وارد می‌شود و درمان شکست می‌خورد.
- رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان، کوتاهی در رعایت بهداشت منجر به بروز بیماری لثه و عفونت‌های دیگر می‌شود.
- تحلیل رفتن بافت لثه، زمانی که لثه تحلیل می‌رود، دیگر بافت ضخیم و کافی برای گرفتن دور ایمپلنت وجود نخواهد داشت.
- بیماری‌های مزمن متابولیک مانند دیابت احتمال شکست ایمپلنت را افزایش می‌دهد.
- پرتو درمانی گردن و سر، پرتودرمانی احتمال شکست ایمپلنت را افزایش می‌دهد.
- فقدان استخوان کافی برای نگه داشتن ایمپلنت، اگر بخش زیادی از استخوان تحلیل برود، باکتری‌ها به سطح ناهموار ایمپلنت حمله کرده و روی آن قرار می‌گیرند، به این ترتیب ایمپلنت به بستر مناسبی برای کشت باکتری‌ها تبدیل می‌شود. از آنجایی که بدن نمی‌تواند به خوبی باکتری‌ها را از این ناحیه پاک کند، عفونت بروز می‌یابد. اگر عفونت درمان نشود، چاره‌ای جز خارج کردن ایمپلنت باقی نمی‌ماند.
- گیر کردن غذا دور ایمپلنت، گیر کردن غذا مهرو موم دور ایمپلنت را می‌کشد و باعث درد، ناراحتی و عفونت می‌شود.
- عفونت‌های باکتریایی، چنانچه باکتری‌ها زیر لثه نفوذ کنند و عفونت ایجاد شود، باید رباط ظریفی در بافت لثه وارد شود تا دور دندان مهرو موم شود و از عفونت ایمپلنت جلوگیری شود. تعداد رباط‌های دور ایمپلنت در مقایسه با دندان طبیعی کمتر است، بنابراین این عمل از عفونت‌های آینده جلوگیری می‌کند.
چه طور بفهمم که ایمپلنت پس زده شده؟
هرچند شکست ایمپلنت علل مختلفی دارد، اما نشانه‌های پس زدن ایمپلنت دندان در تمام موارد یکسان است. احساس ناراحتی یا درد شدید در داخل یا اطراف ایمپلنت، متورم یا ملتهب شدن لثه یا لق شدن ایمپلنت از علائم پس زدن ایمپلنت محسوب می‌شود.
درمان شکست ایمپلنت
هرچند عوامل مختلفی باعث شکست ایمپلنت می‌شود، اما خوشبختانه اکثر این موارد را می‌توان با مداخله زودهنگام و درمان مناسب نجات داد و حفظ کرد. شکست ایمپلنت با توجه به علت آن درمان می‌شود. اگر عفونت لثه علت شکست ایمپلنت باشد، یا اصطلاحاً عارضه پری ایمپلنتایتیس رخ داده باشد، جرم‌گیری و تمیز کردن ایمپلنت و رعایت بهداشت دهان و دندان از بروز مشکل در آینده جلوگیری خواهد کرد. چنانچه پری ایمپلنتایتیس به سرعت تشخیص داده و درمان شود، پیش‌آگهی بسیار مناسبی خواهد داشت. چنانچه استخوان اطراف ایمپلنت آسیب دیده یا تحت فشار قرار گرفته باشد، پیوند استخوان ضرورت می‌یابد. ایمپلنت را فقط می‌توان در نقاطی از استخوان فک قرار دارد که تراکم استخوان کافی داشته باشد. چنانچه تحلیل رفتن یا آسیب دیدن استخوان فک علت شکست ایمپلنت باشد، پیوند استخوان بخشی از طرح درمان خواهد بود. برداشتن روکش با توجه به شدت آسیب دیدگی انجام می‌شود. سپس ایمپلنت در جای خود باقی می‌ماند تا التیام یابد، روکش پس از برطرف شدن عارضه مجدداً به ایمپلنت متصل می‌شود.
پیشگیری از شکست ایمپلنت
تصور شکست ایمپلنت برای بسیاری از بیماران نگران کننده و وحشتناک است. خوشبختانه پیشگیری از شکست ایمپلنت بسیار آسان است. رعایت بهداشت دهان و دندان بهترین روش برای سالم نگه داشتن ایمپلنت و دهان است. روزانه دو بار مسواک زدن و کشیدن نخ دندان و مصرف دهانشویه‌های آنتی باکتریال بدون الکل برای حفظ سلامت دهان و دندان ضروری است. تغییر رژیم غذایی نیز می‌تواند مفید باشد. به بیماران توصیه می‌شود که از خوردن آب نبات و دیگر غذاهای سفت خودداری کنند. بیماران باید هر سه تا شش ماه یک بار برای معاینه و بررسی وضعیت ایمپلنت به دندانپزشک مراجعه کنند.
