خطرناک ترین علائم کبد چرب در زنان و مردان

کبد نقش مهمی در عملکرد بدن انسان دارد. با افزایش شیوه‌های زندگی ناسالم و انتخاب‌های غذایی نامناسب منجر به وضعیتی شده است که به بیماری کبد چرب معروف است. این وضعیت می تواند هم مردان و هم زنان را تحت تأثیر قرار دهد و خطرات جدی برای سلامتی به همراه دارد. در این مقاله به بررسی علائم کبد چرب در زنان و مردان می پردازیم و اهمیت تشخیص و پیشگیری به موقع را بررسی می کنیم.

بیماری کبد چرب چیست؟

بیماری کبد چرب که به عنوان استئاتوز کبدی نیز شناخته می شود، زمانی رخ می دهد که چربی بیش از حد در سلول های کبد انباشته شود. این بیماری را می توان به دو نوع تقسیم کرد: بیماری کبد چرب الکلی (AFLD) و بیماری کبد چرب غیر الکلی .(NAFLD) در حالی که مصرف بیش از حد الکل در درجه اول باعث AFLD می شود، NAFLD اغلب با چاقی، مقاومت به انسولین و سندرم متابولیک همراه است.

دلیل کبد چرب چیست؟

چاقی علت اصلی:

چاقی یکی از علل اصلی بیماری کبد چرب است. هنگامی که فردی اضافه وزن یا چاق است، بدن او تمایل دارد چربی اضافی را نه تنها در بافت چربی بلکه در کبد انباشته کند. این تجمع چربی می تواند منجر به استئاتوز کبدی، مرحله اولیه بیماری کبد چرب شود. چربی اضافی در کبد می تواند باعث التهاب شود و عملکرد کبد را مختل کند.

مقاومت به انسولین:

انسولین هورمونی است که سطح قند خون را تنظیم می کند. در موارد مقاومت به انسولین، سلول های بدن به طور موثر به انسولین پاسخ نمی دهند و باعث افزایش سطح انسولین در خون می شوند. این مقاومت به انسولین می تواند منجر به افزایش ذخیره چربی در کبد شود. تجمع چربی بیش از حد می تواند به بیماری کبد چرب کمک کند.

سندرم متابولیک:

سندرم متابولیک مجموعه ای از شرایط است که خطر بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت نوع 2 را افزایش می دهد. این شامل عواملی مانند چاقی شکمی، فشار خون بالا، قند خون بالا و پروفایل غیر طبیعی چربی است. افراد مبتلا به سندرم متابولیک به دلیل تأثیر ترکیبی این عوامل بر سلامت کبد، بیشتر مستعد ابتلا به بیماری کبد چرب هستند.

مصرف بیش از حد الکل:

مصرف زیاد و مزمن الکل می تواند باعث بیماری کبد چرب الکلی شود. کبد الکل را پردازش می کند و ممکن است با مصرف بیش از حد الکل آسیب ببیند. در AFLD، کبد ملتهب می شود و چربی انباشته می شود که منجر به اختلال عملکرد کبد می شود. کاهش یا حذف مصرف الکل برای پیشگیری و مدیریت این نوع بیماری کبد چرب بسیار مهم است.

تغییرات هورمونی، بیماری کبد چرب غیر الکلی:

بیماری کبد چرب غیر الکلی نوعی بیماری کبد چرب است که در افرادی که  حتی الکل مصرف نمی کنند هم رخ می دهد. تغییرات هورمونی، به ویژه در زنان یائسه، می تواند خطر ابتلا به NAFLD را افزایش دهد. این نوسانات هورمونی می تواند متابولیسم چربی در کبد را مختل و به تجمع چربی کمک کند.

کاهش وزن سریع:

کاهش وزن سریع، به ویژه از طریق رژیم های غذایی شدید یا محدودیت شدید کالری، می تواند منجر به آزاد شدن چربی های ذخیره شده در جریان خون شود. این چربی اضافی می تواند در کبد رسوب کرده و به طور بالقوه باعث بیماری کبد چرب شود. دستیابی به کاهش وزن از طریق روش های تدریجی و پایدار برای به حداقل رساندن این خطر ضروری است.

عوامل ژنتیکی:

در حالی که عوامل سبک زندگی نقش مهمی در بیماری کبد چرب ایفا می کنند، استعداد ژنتیکی نیز می تواند نقش داشته باشد. برخی از افراد ممکن است استعداد ژنتیکی برای ابتلا به بیماری کبد چرب حتی با عوامل خطر نسبتاً متوسط داشته باشند.

به طور خلاصه، بیماری کبد چرب یک وضعیت پیچیده با عوامل متعدد است. پرداختن به این علل از طریق اصلاح شیوه زندگی، مانند اتخاذ یک رژیم غذایی سالم، حفظ وزن سالم، مدیریت مقاومت به انسولین و در مورد AFLD، ترک کردن مصرف الکل بسیار مهم است.

انواع کبد چرب

بیماری کبد چرب، که به عنوان استئاتوز کبدی شناخته می شود، وضعیتی است که در آن چربی اضافی در کبد تجمع می یابد. انواع بیماری چربی دو نوع است:

1. بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD): این بیماری شایع ترین نوع است و در افرادی رخ می دهد که الکل مصرف نمی کنند. اغلب با چاقی، دیابت نوع 2، کلسترول بالا و تری گلیسیرید بالا همراه است NAFLD .می تواند به شکل شدیدتری به نام استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) پیشرفت کند که می تواند منجر به فیبروز یا سیروز کبدی شود.
2. بیماری کبد چرب الکلی (AFLD): این نوع در اثر مصرف بیش از حد الکل ایجاد می شود. کبد بیشتر الکلی را که فرد مصرف می کند تجزیه می کند، اما این فرآیند می تواند مواد مضر تولید کند. این مواد می توانند باعث التهاب و تضعیف دفاع طبیعی بدن شوند. با گذشت زمان، این می تواند به آسیب کبدی منجر شود.

هر دو نوع بیماری کبد چرب به خصوص در مراحل اولیه می توانند بدون علامت باشند. با این حال، آنها می توانند پیشرفت کنند و منجر به مشکلات سلامتی، از جمله نارسایی کبد، شوند. تغییرات سبک زندگی، مانند رژیم غذایی سالم و ورزش منظم، اغلب برای مدیریت بیماری کبد چرب توصیه می شود. در موارد شدیدتر، دارو یا جراحی ممکن است لازم باشد.

علائم کبد چرب

1. خستگی:

خستگی و ضعف دائمی از علائم شایع بیماری کبد چرب است. این می تواند ناشی از التهاب و اختلال در عملکرد کبد ناشی از تجمع چربی در سلول های کبد باشد. این خستگی می تواند مداوم باشد و بر فعالیت های روزانه تأثیر بگذارد.

2 . درد یا ناراحتی:

افراد مبتلا به بیماری کبد چرب ممکن است احساس ناراحتی یا درد مبهم و دردناک در سمت راست بالای شکم داشته باشند. این درد اغلب در نتیجه بزرگ شدن و التهاب کبد است.

3. کاهش وزن:

کاهش وزن ناخواسته می تواند با پیشرفت بیماری کبد چرب، به ویژه در مراحل پیشرفته تر، رخ دهد. از دست دادن اشتها و تغییرات متابولیک مرتبط با این بیماری می تواند منجر به کاهش تدریجی وزن بدن شود.

4.  تورم (آسیت):

در مراحل پیشرفته بیماری کبد چرب، وضعیتی به نام آسیت می تواند ایجاد شود. آسیت تجمع مایع در حفره شکم است که منجر به تورم و ناراحتی شکم می شود و زمانی اتفاق می افتد که توانایی کبد برای مدیریت تعادل مایعات به خطر بیفتد.

5.  زردی:

زردی یک علامت قابل مشاهده است که با زرد شدن پوست و سفیدی چشم مشخص می شود. زمانی اتفاق می افتد که کبد قادر به پردازش صحیح بیلی روبین، یک محصول زائد، نباشد. زردی نشانه ای از اختلال عملکرد کبدی قابل توجه است و می تواند ناشی از مراحل پیشرفته بیماری کبد چرب باشد.

6 . افزایش کبودی یا خونریزی:

با پیشرفت بیماری کبد چرب، عملکرد کبد ممکن است بدتر شود و بر تولید پروتئین های لخته کننده خون تأثیر بگذارد. این می تواند منجر به افزایش تمایل به کبودی و خونریزی، حتی با آسیب های جزئی شود.

7.  تمرکز کم (انسفالوپاتی کبدی):

آنسفالوپاتی کبدی یک عارضه شدید بیماری کبدی پیشرفته از جمله بیماری کبد چرب است. این به دلیل تجمع سمومی مانند آمونیاک در جریان خون است که می تواند بر مغز تأثیر بگذارد. علائم ممکن است شامل گیجی، تمرکز ضعیف، تغییرات شخصیتی و در موارد شدید، حتی کما باشد.

مهم است که تأکید کنیم بیماری کبد چرب اغلب در مراحل اولیه علائم قابل توجهی ندارد. بسیاری از افراد ممکن است از این وضعیت تا زمانی که به مراحل پیشرفته تر و بالقوه تهدید کننده زندگی پیشرفت نکند، بی اطلاع باشند. بنابراین، چک‌آپ‌های معمول و آزمایش‌های عملکرد کبد، به‌ویژه برای افراد در معرض خطر، مانند افراد مبتلا به چاقی، دیابت، کلسترول بالا یا مصرف بیش از حد الکل، بسیار مهم است. تشخیص زودهنگام امکان مداخله به موقع و اصلاح شیوه زندگی را برای جلوگیری از پیشرفت بیماری کبد چرب و عوارض مرتبط با آن فراهم می کند.

کبد چرب در زنان

بیماری کبد چرب که به عنوان استئاتوز کبدی نیز شناخته می شود، هم مردان و هم زنان را مبتلا می کند. با این حال، عوامل خاص جنسیتی وجود دارد که می‌تواند بر ایجاد و پیشرفت این بیماری در زنان تأثیر بگذارد.

• عوامل خطر خاص جنسیتی:زنان ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) باشند، نوعی از بیماری کبد چرب که به مصرف بیش از حد الکل مرتبط نیست. برخی از عوامل خطر خاص جنسیتی برای NAFLD در زنان عبارتند از:
• تغییرات هورمونی: نوسانات هورمونی، به ویژه پس از یائسگی، می تواند بر متابولیسم چربی در کبد تأثیر بگذارد. با کاهش سطح استروژن، تمایل بیشتری برای تجمع چربی در کبد وجود دارد.
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS): زنان مبتلا به PCOS، یک اختلال هورمونی رایج، بیشتر مستعد مقاومت به انسولین و مشکلات متابولیک هستند، که هر دو از عوامل خطر برای NAFLD هستند.
• کاهش وزن سریع: زنانی که تحت کاهش وزن سریع قرار گرفته اند، چه از طریق رژیم های غذایی شدید یا جراحی های کاهش وزن، ممکن است به دلیل آزاد شدن چربی ذخیره شده در کبد، در معرض خطر ابتلا به بیماری کبد چرب باشند.

علائم کبد چرب در زنان

بیماری کبد چرب، از جمله NAFLD، اغلب بدون علائم قابل توجه در مراحل اولیه پیشرفت می کند. با این حال، با پیشرفت بیماری، برخی از علائم ممکن است آشکار شوند که هم مردان و هم زنان می توانند آن را تجربه کنند. این علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:

• خستگی: خستگی و ضعف مداوم، که می تواند بر فعالیت های روزانه تأثیر بگذارد.
• ناراحتی شکم: درد یا ناراحتی مبهم و دردناک در سمت راست بالای شکم.
• کاهش وزن غیر عمدی: کاهش تدریجی وزن به دلیل کاهش اشتها و تغییرات متابولیک.
• تورم (آسیت): در مراحل پیشرفته، تجمع مایع در شکم (آسیت) می تواند باعث تورم و ناراحتی شکم شود.
• زردی: زرد شدن پوست و چشم ها که نشان دهنده اختلال عملکرد کبدی قابل توجه است.
• افزایش کبودی یا خونریزی: اختلال در عملکرد کبد می تواند بر لخته شدن خون تأثیر بگذارد و منجر به افزایش کبودی و تمایل به خونریزی شود.
• انسفالوپاتی کبدی: در موارد شدید، تجمع تی اکسین در جریان خون می تواند منجر به علائمی مانند گیجی، تمرکز ضعیف و تغییرات شخصیتی شود.

برای زنان، به ویژه آنهایی که دارای عوامل خطر مانند تغییرات هورمونی یا PCOS هستند، بسیار مهم است که مراقب سلامت کبد خود باشند. معاینات منظم، تست های عملکرد کبد و حفظ یک سبک زندگی سالم از طریق یک رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم می تواند به پیشگیری و مدیریت بیماری کبد چرب کمک کند. تشخیص زودهنگام و مداخله کلیدی برای به حداقل رساندن تأثیر این بیماری بر سلامت زنان است.

افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری کبد چرب هستند

افرادی که در معرض خطر بالاتر ابتلا به بیماری کبد چرب (استئاتوز کبدی) هستند، معمولاً عبارتند از:

• افراد چاق: چاقی یک عامل خطر مهم برای بیماری کبد چرب است. چربی اضافی بدن، به ویژه چربی احشایی در اطراف شکم، احتمال تجمع چربی در کبد را افزایش می دهد.
• افراد مبتلا به مقاومت به انسولین: مقاومت به انسولین، وضعیتی که سلول های بدن به طور موثر به انسولین پاسخ نمی دهند، ارتباط نزدیکی با بیماری کبد چرب دارد. می تواند منجر به افزایش ذخیره چربی در کبد شود.
• مبتلایان به سندرم متابولیک: سندرم متابولیک که با عواملی مانند چاقی شکمی، فشار خون بالا، قند خون بالا و پروفایل غیرطبیعی چربی مشخص می شود، به دلیل تأثیر ترکیبی این عوامل بر سلامت کبد، خطر ابتلا به بیماری کبد چرب را افزایش می دهد.
• مصرف کنندگان بیش از حد الکل: مصرف مزمن و بیش از حد الکل می تواند باعث بیماری کبد چرب الکلی شود که شکل خاصی از بیماری کبد چرب است. الکل توسط کبد پردازش می شود و مصرف بیش از حد آن می تواند منجر به التهاب کبد و تجمع چربی شود.
• زنان یائسه: زنان یائسه، به دلیل تغییرات هورمونی، ممکن است در معرض افزایش خطر ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) باشند. کاهش سطح استروژن می تواند بر متابولیسم چربی در کبد تأثیر بگذارد.
• افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS): زنان مبتلا به PCOS بیشتر مستعد مقاومت به انسولین و مشکلات متابولیک هستند و خطر ابتلا به NAFLD را در آنها افزایش می دهد.
• کاهش وزن سریع: افرادی که تحت کاهش وزن سریع قرار گرفته اند، اغلب از طریق رژیم های غذایی شدید یا جراحی های کاهش وزن، ممکن است به دلیل آزاد شدن چربی ذخیره شده در کبد، در معرض خطر ابتلا به بیماری کبد چرب باشند.
• افراد مبتلا به دیابت نوع 2: دیابت، به ویژه دیابت کنترل نشده، با افزایش خطر ابتلا به بیماری کبد چرب مرتبط است، زیرا اغلب با مقاومت به انسولین و ناهنجاری های متابولیک همراه است.
• افراد مبتلا به کلسترول بالا: سطوح بالای کلسترول در خون می تواند به ایجاد بیماری کبد چرب کمک کند، زیرا می تواند منجر به تجمع چربی در کبد شود.
• عوامل ژنتیکی: برخی افراد ممکن است استعداد ژنتیکی برای بیماری کبد چرب، حتی با عوامل خطر نسبتاً متوسط داشته باشند.

برای افراد در این دسته های پرخطر ضروری است که در مورد سلامت کبد خود دقت بیشتری کنند. اصلاح شیوه زندگی، از جمله رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و مصرف متعادل الکل، می تواند به پیشگیری یا مدیریت بیماری کبد چرب کمک کند. معاینات معمول پزشکی و تست های عملکرد کبد نیز برای نظارت بر سلامت کبد و تشخیص زودهنگام هرگونه مشکل توصیه می شود.

لطفا توجه داشته باشید که پیشرفت علائم و مراحل بیماری کبد چرب می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی از افراد ممکن است حتی در مراحل پیشرفته بدون علامت باقی بمانند، در حالی که برخی دیگر ممکن است علائم را زودتر تجربه کنند. بنابراین، علائم به تنهایی ممکن است همیشه به طور دقیق نشان دهنده مرحله خاص بیماری نباشد. متخصصان پزشکی برای تعیین مرحله و شدت بیماری کبد چرب به ترکیبی از آزمایش‌ها و ارزیابی‌های تشخیصی تکیه می‌کنند. تشخیص و مداخله به موقع برای مدیریت موثر و پیشگیری از عوارض بسیار مهم است.

کبد چرب در دوران بارداری

بیماری کبد چرب در دوران بارداری که به عنوان کبد چرب بارداری نیز شناخته می شود، یک بیماری نادر اما جدی است که می تواند در زنان باردار رخ دهد. معمولاً با موارد شدید پره اکلامپسی یا سندرم HELLP (همولیز، افزایش آنزیم های کبدی، تعداد پلاکت پایین) همراه است. این وضعیت می تواند منجر به عوارض قابل توجهی هم برای مادر و هم برای جنین در حال رشد شود.

عواقب کبد چرب در بارداری

عوارض کبد چرب روی مادر:

• اختلال عملکرد کبد: کبد چرب در دوران بارداری می تواند منجر به اختلال در عملکرد کبد و در نتیجه زردی (زردی پوست و چشم)، درد شکم و حالت تهوع شود.
• اختلالات انعقادی: اختلال عملکرد کبد ممکن است لخته شدن خون را مختل کند و خطر خونریزی و کبودی آسان را افزایش دهد.
• نارسایی چند عضوی: در موارد شدید، بیماری کبد چرب می تواند منجر به بروز بیماری و نارسایی چند ارگانی که خطری تهدید کننده برای مادراست، ایجاد می کند.

عوارض کبد چرب روی جنین:

• زایمان زودرس: بیماری کبد چرب در دوران بارداری با افزایش خطر زایمان زودرس همراه است که می تواند منجر به مشکلات سلامتی برای نوزاد شود.
• محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR): در برخی موارد، جنین ممکن است به دلیل اختلال در جریان خون جفت و تبادل مواد مغذی، محدودیت رشد را تجربه کند.
• پریشانی جنین: بیماری شدید مادر می تواند منجر به ناراحتی جنین شود و بر سلامت جنین تأثیر بگذارد.
• مرده زایی: در شدیدترین موارد، مرگ و میر جنین ممکن است رخ دهد که منجر به مرده زایی شود.

توجه به این نکته مهم است که مدیریت بیماری کبد چرب در دوران بارداری یک چالش پزشکی پیچیده است. متخصصان پزشکی به دقت زنان باردار مبتلا را تحت نظر دارند و ممکن است در موارد شدید برای اطمینان از ایمنی مادر و جنین لازم باشد زایمان زودرس را در نظر بگیرند.

پیشگیری و مدیریت عوامل خطر برای بیماری کبد چرب، مانند حفظ وزن و فشار خون سالم در دوران بارداری، می تواند احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهد. علاوه بر این، معاینات و نظارت منظم قبل از تولد توسط ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی برای شناسایی و رسیدگی سریع به هر گونه مشکل احتمالی ضروری است.

روش های جلوگیری از کبد چرب

1 . حفظ وزن سالم:

وزن متعادلی را در محدوده BMI (شاخص توده بدنی) سالم که معمولاً بین 18.5 تا 24.9 قرار دارد، هدف بگیرید. چاقی یک عامل خطر مهم برای بیماری کبد چرب است. کاهش تدریجی وزن در صورت لزوم می تواند به کاهش تجمع چربی در کبد کمک کند. کاهش وزن سریع می تواند منجر به آزاد شدن چربی ذخیره شده در کبد شود و این وضعیت را تشدید کند.

2. رژیم غذایی متعادل داشته باشید:

• از رژیم غذایی غنی از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین های بدون چربی استفاده کنید. این غذاها مواد مغذی ضروری را فراهم می کنند و از سلامت کلی حمایت می کنند.
• مصرف شکر را محدود کنید، به خصوص قندهای افزوده موجود در نوشیدنی های شیرین و میان وعده های فرآوری شده، زیرا می توانند به تجمع چربی کبد کمک کنند.
• چربی های اشباع موجود در گوشت های چرب، لبنیات پرچرب و غذاهای سرخ شده را کاهش دهید، زیرا می توانند سلامت کبد را بدتر کنند.
• برای جلوگیری از پرخوری و حفظ تعادل کالری سالم، اندازه وعده ها را کنترل کنید.

3. درگیر ورزش منظم باشید:

حداقل 150 دقیقه ورزش هوازی با شدت متوسط در هفته، مانند پیاده روی سریع، شنا یا دوچرخه سواری را هدف قرار دهید. فعالیت بدنی منظم به مدیریت وزن و بهبود حساسیت به انسولین کمک می کند. تمرینات قدرتی را در برنامه روزانه خود بگنجانید تا توده عضلانی بسازید. ماهیچه کالری می سوزاند و متابولیسم را افزایش می دهد و سلامت کلی را ارتقا می دهد.

 4. کنترل دیابت:

اگر دیابت دارید، برای کنترل سطح قند خون با پزشک در ارتباط باشید. این ممکن است شامل دارو و انسولین درمانی باشد. مدیریت صحیح دیابت خطر مقاومت به انسولین و مشکلات مربوط به کبد را کاهش می دهد.

5.  کنترل کلسترول بالا:

با مصرف رژیم غذایی کم چربی اشباع شده و ترانس، سطح کلسترول سالم را حفظ کنید. غذاهایی مانند غلات کامل، آجیل و چربی های سالم (مانند آووکادو و روغن زیتون) را در رژیم غذایی خود بگنجانید. در صورت لزوم، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما ممکن است داروهای کاهش دهنده کلسترول را برای کمک به مدیریت چربی شما تجویز کند.

 6. اجتناب از کاهش وزن سریع:

روش های کاهش وزن تدریجی و پایدار را انتخاب کنید که تغییرات طولانی مدت سبک زندگی را ترویج می کند. رژیم‌های غذایی نامناسب یا محدودیت شدید کالری می‌تواند منجر به آزاد شدن سریع چربی در کبد و بدتر شدن بیماری کبد چرب شود.

7. هیدراته بمانید:

برای حمایت از سلامت کلی و عملکرد مناسب کبد، روزانه مقدار کافی آب بنوشید. هیدراته ماندن به هضم و فرآیندهای متابولیک کمک می کند.

8. در مصرف داروها محتاط باشید:

از داروهایی که ممکن است بر کبد تأثیر بگذارند، مانند مسکن های خاص، داروهای کاهش دهنده کلسترول و برخی آنتی بیوتیک ها آگاه باشید. اگر در مورد اثرات بالقوه داروها بر روی کبد خود نگرانی دارید، با پزشک خود مشورت کنید.

9. معاینات منظم سلامت:

برای نظارت بر سلامت کبد، به خصوص اگر عوامل خطری مانند چاقی یا دیابت دارید، معاینات پزشکی معمولی را برنامه ریزی کنید. با پزشک خود برای شناسایی و رفع هر گونه مشکل مرتبط با کبد در مراحل اولیه، از پیشرفت بیماری کبد چرب و عوارض آن جلوگیری کنید.

تشخیص بیماری کبد چربی

سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی:

پزشک شما با گرفتن سابقه پزشکی دقیق، از جمله سوالاتی در مورد علائم، شیوه زندگی، مصرف الکل و هرگونه شرایط پزشکی موجود، شروع می‌کند. معاینه فیزیکی ممکن است برای بررسی علائم بزرگ شدن کبد یا حساسیت به لمس در شکم انجام شود.

آزمایش خون:

آزمایش خون برای ارزیابی عملکرد کبد و شناسایی نشانگرهای مرتبط با بیماری کبد چرب ضروری است. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد: تست های عملکرد کبد (LFTs) برای اندازه گیری سطح آنزیم های کبدی ALT و AST و ارزیابی سلامت کبد.

آزمایش خون برای اندازه گیری نشانگرهایی مانند گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT)، آلکالین فسفاتاز (ALP) و بیلی روبین.

ارزیابی پروفایل لیپیدی برای بررسی سطح کلسترول.

مطالعات تصویربرداری:

تکنیک های تصویربرداری اغلب برای کبد و ارزیابی میزان تجمع چربی استفاده می شود. مطالعات تصویربرداری رایج عبارتند از:

• سونوگرافی: سونوگرافی یک روش غیر تهاجمی و پرکاربرد برای تشخیص کبد چرب است. می تواند وجود رسوبات چربی در کبد را آشکار کند.
• سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) یا ام آر آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی): این تکنیک های تصویربرداری می توانند تصاویر دقیق تری از کبد ارائه دهند و ممکن است در مواردی که نتایج اولتراسوند قطعی نیست مورد استفاده قرار گیرند.
• FibroScan: FibroScan یک تکنیک سونوگرافی تخصصی است که سفتی کبد را اندازه گیری می کند و می تواند به ارزیابی فیبروز کبد و التهاب کبد بدون نیاز به بیوپسی کمک کند.

بیوپسی کبد (در برخی موارد):

بیوپسی کبد شامل برداشتن یک نمونه بافت کوچک از کبد برای بررسی زیر میکروسکوپ است. این روش معمولاً برای مواردی که تشخیص نامشخص است یا زمانی که نیاز به ارزیابی میزان آسیب کبدی و فیبروز وجود دارد، انجام شود.

درمان بیماری کبد چرب

درمان بیماری کبد چرب در درجه اول شامل اصلاح سبک زندگی و مدیریت عوامل خطر اساسی است. در اینجا جنبه های کلیدی رویکرد درمانی وجود دارد:

تغییر سبک زندگی:

• مدیریت وزن: اگر اضافه وزن یا چاق هستید، کاهش وزن تدریجی و پایدار به طور معمول توصیه می شود. کاهش وزن می تواند تجمع چربی در کبد را کاهش دهد.
• رژیم غذایی سالم: یک رژیم غذایی متعادل و غنی از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین های بدون چربی را اتخاذ کنید. قند، چربی های اشباع شده و غذاهای فرآوری شده را محدود کنید. کنترل وعده غذایی برای جلوگیری از پرخوری ضروری است.
• ورزش منظم: درگیر فعالیت بدنی منظم، از جمله تمرینات هوازی (مانند پیاده روی، شنا) و تمرینات قدرتی باشید. ورزش به کنترل وزن کمک می کند و حساسیت به انسولین را بهبود می بخشد.
• کنترل دیابت: اگر دیابت دارید، با پزشک خود برای مدیریت سطح قند خون از طریق داروها و تغییر شیوه زندگی مشورت کنید.

درمان دارویی کبد چرب:

هیچ داروی خاصی که تنها برای درمان بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) تایید شده باشد، وجود ندارد. با این حال، پزشک شما ممکن است داروهایی را برای مدیریت شرایط زمینه ای مانند دیابت، کلسترول بالا یا فشار خون بالا تجویز کند.

نظارت بر سلامت کبد:

معاینات پزشکی منظم و نظارت بر عملکرد کبد برای ارزیابی پیشرفت و تشخیص هر گونه عارضه ضروری است. در برخی موارد، آزمایش‌های غیرتهاجمی مانند FibroScan یا نشانگرهای مبتنی بر خون ممکن است برای ارزیابی درجه فیبروز کبد بدون نیاز به بیوپسی کبد استفاده شود.

جلوگیری از پیشرفت:

پیشگیری از پیشرفت بیماری کبد چرب بسیار مهم است. اگر درمان نشود، می تواند منجر به بیماری های پیشرفته کبدی مانند فیبروز، سیروز یا کارسینوم کبدی (سرطان کبد) شود.

مدیریت فیبروز کبد:

در مواردی که فیبروز کبدی قابل توجهی وجود دارد، پزشک شما ممکن است گزینه های درمانی خاصی را برای مدیریت فیبروز و کاهش خطر سیروز در نظر بگیرد. این درمان‌ها معمولاً بر اساس مورد به مورد ارزیابی می‌شوند.

آزمایشات بالینی:

در برخی موارد، شرکت در کارآزمایی‌های بالینی ممکن است گزینه‌ای برای کشف درمان‌های تجربی یا داروهای بیماری کبد چرب باشد. این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

حمایت روانی:

مقابله با یک بیماری مزمن کبدی می تواند از نظر احساسی چالش برانگیز باشد. در صورت نیاز از متخصصان مراقبت های بهداشتی، گروه های حمایتی یا متخصصان سلامت روان کمک بگیرید.

همکاری نزدیک با پزشک خود، برای ایجاد یک برنامه درمانی شخصی که متناسب با شرایط خاص و عوامل مدیریت بر رسیدگی به علل زمینه‌ای، ترویج سبک زندگی سالم و پیشگیری از عوارض تمرکز دارد، داشته باشید. پیروی از تغییرات سبک زندگی و پیگیری های منظم کلید مدیریت موفقیت آمیز بیماری کبد چرب است.

درمان سنتی کبد چرب با داروهای گیاهی

در درمان کبد چرب غیر الکلی یا سرد، گرم کردن کبد که به دلیل عادات غذایی نادرست سرد شده است، ضروری است. همزمان، ما باید لایه چربی رسوب‌شده در دیواره‌های کبد را که در طب سنتی به آن استئاتوز کبدی می‌گویند، با استفاده از داروهای گیاهی خاص تجزیه و از بین ببریم.

بنابراین، یک عامل امولسیون کننده مورد نیاز است که می تواند مواد ترش طبیعی باشد که نفوذ می کنند. این امولسیفایرهای طبیعی شامل سرکه انگور خانگی، آب لیمو طبیعی، آب انار طبیعی و آب زرشک می باشد.

اگر این مواد ترش به شکل خالص مصرف شوند، می توانند به مخاط معده و کل دستگاه گوارش آسیب برسانند. آنها همچنین می توانند احساس سردی را به بدن منتقل کنند. به عنوان مثال، آب لیمو باید به شکل رقیق (آب لیمو با عسل یا آب لیمو در چای گیاهی) استفاده شود. به همین ترتیب آب زرشک و آب انار ترش را باید با کمی نمک دریا مصرف کرد.

درمان کبد چرب با سرکه انگور:

سرکه انگور یا سرکه انگبین یکی از قدیمی ترین شربت های ایرانی است که عمدتاً از سرکه انگور و عسل تشکیل شده است. ترکیب این مواد، شربتی شفابخش و مغذی را تشکیل می دهد که از زمان های بسیار قدیم مورد توجه پزشکان سنتی ایرانی بوده و امروزه نیز مورد توجه قرار می گیرد. سرکه انگور برای بیماری های مختلف دیگر نیز توصیه می شود.

یکی از درمان‌های ساده برای کبد چرب، مصرف روزانه شربت سرکه‌ی سکنجبین است. لطفا توجه داشته باشید که درمان های سنتی یک بعدی نیستند و باید با یک رویکرد جامع تکمیل شوند. به عنوان مثال، در کنار مصرف شربت سکنجبین، پرهیز از آب یخ و جویدن هر لقمه غذا تقریباً 20 بار ضروری است.

درمان کبد چرب با کاسنی:

یکی از درمان های رایج برای درمان کبد چرب استفاده از کاسنی است که در طب سنتی ایران اسلامی کاربرد فراوانی دارد. مصرف یک تا دو قاشق غذاخوری جوشانده کاسنی با معده خالی می تواند تاثیر بسزایی در درمان کبد چرب و عوارض مرتبط با کبد داشته باشد. اما در کنار مصرف کاسنی، احتیاط ها و اقدامات دیگری مانند پرهیز از آب سرد، پرهیز از مصرف روغن های هیدروژنه مایع موجود در بازار و… رعایت شود. مصرف یک لیوان جوشانده کاسنی مخلوط با عسل، آب لیمو ترش تازه و آب گرم در صبح ناشتا نیز می تواند اثرات درمانی گسترده ای داشته باشد.

درمان پزشکی کبد چرب در خانه

شایع ترین و ساده ترین شکل این بیماری، کبد چرب درجه 1 است که به راحتی با تغییر عادات غذایی می توان آن را کاهش داد. از هر سه نفر، یک نفر مبتلا به کبد چرب ساده یا کبد چرب درجه 1 است. برای رفع کبد چرب درجه 1 در منزل، باید از مصرف غذاهای زیر خودداری کنید:

• غذاهای سرخ شده سرشار از چربی و کالری که به تجمع چربی در کبد کمک می کند.
• گوشت قرمز و چرب.
• مصرف بیش از حد نمک، که عامل اصلی در ایجاد کبد چرب است.
• غذاهای فرآوری شده و نوشابه های گازدار .

علاوه بر اتخاذ عادات غذایی سالم تر، غذاهای سم زدایی می توانند به درمان درجات مختلف کبد چرب کمک کنند. یکی از این سم زداهای طبیعی زردچوبه است. طب سنتی متکی بر آنزیم های پاک کننده و خاصیت چربی شکن این ادویه است که در طب آیورودا نیز جایگاه ویژه ای دارد.

درمان خانگی کبد چرب درجه 1 در طب سنتی

طب سنتی روش های زیادی را برای درمان کبد چرب ارائه می دهد که شامل داروهای گیاهی مختلف، میوه ها، مواد غذایی و دمنوش های گیاهی می شود. یکی دیگر از مواد غذایی معجزه آسا برای کبد چرب سیر است. سلنیوم و آلیسین موجود در سیر سم زدایی کبد را تسهیل می کند و آن را به یک راه حل موثر برای کبد چرب درجه 1 تبدیل می کند.

سیب همچنین در طب سنتی برای درمان کبد چرب درجه 1 گزینه های غذایی تایید شده است. وجود پکتین در سیب به کاهش کلسترول کمک می کند و به درمان کبد چرب درجه 1 کمک می کند. روغن‌های ارگانیک تحت فشار سرد مانند روغن بذر کتان، روغن گلرنگ و روغن زیتون به تعادل چربی کبد و جذب سموم از بدن کمک می‌کنند. سایر غذاهای توصیه شده برای درمان خانگی کبد چرب درجه 1 در طب سنتی عبارتند از:

1. گردو: گردو به دلیل وجود ترکیبات گلوتاتیون، اسیدهای چرب امگا 3 و آرژنین، با از بین بردن آمونیاک به سم زدایی کبد کمک می کند.
2. مرکبات: مرکبات به دلیل داشتن ویتامین C و آنتی اکسیدان، به دفع مواد سرطان زا و سموم مضر بدن کمک می کنند.
3. کلم: آنزیم های سم زدایی در کلم آن را به یک ماده غذایی با ارزش برای درمان کبد چرب درجه 1 تبدیل می کند.

درمان های خانگی برای کبد چرب درجه 2

کبد چرب درجه 2 با خستگی، ضعف، کاهش وزن، حالت تهوع، کاهش اشتها، زردی پوست و چشم ها، درد شکم در سمت راست، تورم در پاها و شکم همراه است. کبد چرب درجه 2 در مقایسه با درجه 1 خطرات مهم تری دارد و علائم آن سریعتر ظاهر می شود.

برای درمان قطعی کبد چرب درجه 2، اولین قدم تغییر عادات روزانه و پرهیز از مصرف الکل است زیرا الکل باعث تشدید کبد چرب درجه 2 می شود. مصرف غذاهای سم زدا به کاهش چربی اضافی کبد کمک و به کاهش وزن کمک می کند. ورزش یکی دیگر از روش های درمان کبد چرب درجه 2 است. خوشبختانه در اکثر موارد اصلاح عادات غذایی برای درمان کبد چرب درجه 2 کافی است و نیازی به دارو نیست. برای انتخاب بهترین روش درمانی، چه از طریق معاینه حضوری و چه از طریق مشاوره آنلاین، می توانید با متخصص کبد مشورت کنید.

درمان خانگی کبد چرب درجه 3

هنگامی که چربی بیش از حد در کبد انباشته می شود و به سایر اندام ها گسترش می یابد، وارد مرحله درجه 3 می شود که با التهاب کبد و اختلال در جریان خون مشخص می شود. در این مرحله، تمام شریان ها سعی می کنند مواد مغذی و سموم ضروری را پمپاژ کنند، اما ضعیف و بی اثر هستند. در نتیجه، درمان کبد چرب درجه 3 نسبتاً چالش برانگیزتر از دو سطح دیگر است. تغییر رنگ پوست و زرد شدن پوست از علائم اولیه کبد چرب درجه 3 است. وریدهای شکمی متورم و ظاهری شبیه به مار، همراه با بی حالی بیمار و اختلال عملکرد کلیه از دیگر علائم پیشرفته بیماری کبد چرب پیشرفته است.

 اولین قدم برای درمان کبد چرب درجه 3، تنظیم و بهبود سبک زندگی است. گاهی اوقات، در مرحله 3، ممکن است با شرایط دیگری مانند کلسترول بالا، فشار خون بالا یا دیابت نیز مواجه باشید. اینجاست که ممکن است به درمان پزشکی نیاز داشته باشید. زمان تشخیص برای درمان کبد چرب درجه 3 بسیار مهم است. هر چه زودتر تشخیص داده شود، شانس بهبودی کامل بیشتر است. پس از تشخیص، تمرکز باید بر روی کاهش وزن اضافی و چربی بدن باشد.

سپس، با مصرف بیشتر میوه ها و سبزیجات تازه و در عین حال کاهش چربی ها و نمک، رژیم غذایی خود را تغییر دهید. فعالیت های بدنی مانند شنا، یوگا و دوچرخه سواری برای درمان کبد چرب درجه 3 توصیه می شود. با راهنمایی متخصصین کبد می توانید بهترین روش درمانی را چه از طریق معاینه حضوری و چه از طریق مشاوره آنلاین انتخاب کنید.

درمان کبد چرب درجه 3 (درمان کبد چرب در طب سنتی)

داروهای خانگی و گیاهی برای درمان کبد چرب در طب سنتی در شرایط شدید درجه 3 نیز قابل استفاده است:

• سیر به از بین بردن چربی اضافی بدن و ترویج کاهش وزن کمک می کند.
• مصرف اسیدهای چرب امگا 3 برای درمان کبد چرب درجه 3 در طب سنتی توصیه می شود. برای این منظور طب سنتی مصرف ماهی، بذر کتان و کنجد را توصیه می کند.
• نوشیدن قهوه به عنوان یک درمان خانگی برای کبد چرب درجه 3 توصیه می شود. وجود آنتی اکسیدان ها و اسید کلروژنیک در قهوه باعث کاهش التهاب کبد می شود.
• مصرف منظم بروکلی در از بین بردن چربی اضافی کبد برای درمان این بیماری موثر است.

بخش قابل توجهی از تلاش‌های شما برای درمان این بیماری در خانه باید حول محور اتخاذ یک رژیم غذایی سالم غنی از سبزیجات و فیبر، با حداقل چربی‌های مضر و کربوهیدرات‌های پیچیده باشد.

رژیم غذایی مناسب برای درمان کبد چرب در خانه

خون پس از عبور از دستگاه گوارش به کبد می رسد و در آنجا ترکیبات چربی و پروتئین تولید می کند. اگر چربی و کربوهیدرات های ورودی به کبد از مقدار لازم بیشتر شود، چربی اضافی در کبد تجمع می یابد و منجر به بیماری کبد چرب می شود. به همین دلیل است که درمان کبد چرب در طب سنتی ارتباط تنگاتنگی با اصلاح عادات غذایی و رژیم غذایی دارد. اگر می‌پرسید یک رژیم غذایی مناسب برای درمان خانگی کبد چرب چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد، بیایید بررسی کنیم:

کاهش مصرف چربی های اشباع:

چربی موجود در غذا و سلامت کبد رابطه مستقیمی با هم دارند. چربی های اشباع موجود در محصولات لبنی، روغن های هیدروژنه، فست فود و گوشت های حیوانی باید در یک رژیم غذایی مناسب برای درمان خانگی کبد چرب محدود شوند. روغن های گیاهی مانند روغن کنجد و روغن زیتون باید جایگزین روغن های هیدروژنه شوند.

کاهش مصرف فروکتوز:

علاوه بر کاهش محتوای چربی در یک رژیم غذایی مناسب برای درمان کبد چرب خانگی، قند یا فروکتوز نیز باید کاهش یابد، زیرا وجود آن در فرآیند متابولیک بدن منجر به تجمع چربی و آسیب به کبد می شود.

مصرف غذاهای غنی از فیبر، میوه ها و سبزیجات را افزایش دهید:

هرچه میوه و سبزیجات بیشتری مصرف کنید، به دلیل محتوای فیبر، کالری دریافتی از غذاها کمتر می شود و به سلامت کبد کمک می کند. غلات و حبوبات نیز منابع غنی فیبر هستند.

افزایش دریافت امگا 3:

امگا 3 نقش مهمی در حفظ سلامت سلول های کبدی و کاهش التهاب کبد ایفا می کند. امگا 3 را می توان از ماهی های مختلفی مانند سالمون، ساردین، هادوک و تن به دست آورد. دانه‌های کتان، دانه‌های کنجد، گردو و روغن زیتون منابع گیاهی امگا ۳ هستند و برای رژیم‌های گیاهی توصیه می‌شوند.

مواد غذایی مفید برای کبد چرب

به طور کلی، یک رژیم غذایی مناسب برای درمان خانگی کبد چرب و پیشگیری از شروع آن باید به شکل زیر باشد:

• خرما: به دلیل خاصیت پاک کنندگی کبد برای از بین بردن چربی اضافی شناخته شده است.
• عدس: به دلیل داشتن پروتئین و فیبر بالا در طب سنتی برای درمان بیماری های کبدی توصیه می شود.
• تخمه آفتابگردان: به دلیل توانایی آنها در کاهش چربی کبد شناخته شده است.
• خیار: به عنوان یک ادرارآور عمل می کند و سموم اضافی را از طریق ادرار دفع می کند. فیبر بالای آن نیز به کاهش وزن کمک می کند و از تجمع چربی در کبد جلوگیری می کند.

بهترین میوه ها برای کبد چرب

در طب سنتی مصرف میوه و سبزیجات برای درمان و مدیریت کبد چرب بسیار توصیه شده است. شلغم، انگور، انجیر تازه و انجیر خشک از جمله میوه های مفید برای درمان و کنترل کبد چرب هستند. شلغم را خشک کرده و به صورت پودر در غذا یا نوشیدنی خود مصرف کنید. مصرف آب شلغم نه تنها برای سم زدایی بلکه برای درمان کم خونی نیز توصیه می شود. وجود آنتی اکسیدان ها در انواع توت ها به آن ها توانایی بازسازی کبد را می دهد. طب سنتی استفاده از انواع توت ها را برای کاهش چربی کبد پیشنهاد می کند.

مصرف انگور یا آب انگور تازه نیز از جمله داروهای خانگی توصیه شده برای درمان سریع کبد چرب است. یکی دیگر از میوه ها و مواد غذایی مفید برای سم زدایی کبد چغندر است. یک فنجان چغندر رنده شده یا خرد شده را با لیموترش و دو قاشق غذاخوری روغن زیتون ترکیب کنید و به عنوان پاک کننده کبد هر دو ساعت یک بار به مدت یک هفته مصرف کنید. حال بیایید بهترین میوه ها برای درمان و کنترل کبد چرب را با هم بررسی کنیم:

سیب سبز

یکی از بهترین میوه ها برای درمان و کنترل کبد چرب سیب سبز و به طور کلی سیب است.

آووکادو

ترکیبات موجود در آووکادو منجر به کاهش تجمع چربی اضافی در کبد شده و در نتیجه عملکرد کبد را بهبود می بخشد.

انار و گریپ فروت

گریپ فروت، انار و لیمو نقش مهمی در مبارزه با کبد چرب دارند. آنزیم های موجود در گریپ فروت کبد را تحریک کرده و چربی ها و سموم را از آن دفع می کند. اسید مالیک و کاروتنوئیدهای موجود در انار نیز به سم زدایی و تقویت کبد کمک می کنند.

لیمو

هر روز صبح با معده خالی، آب لیموی تازه را با یک فنجان آب داغ ترکیب کرده و میل کنید. روشی ساده برای سم زدایی کبد مصرف آن برای پاکسازی معده و روده نیزاست.

موز

وجود پتاسیم در موز به هضم غذا کمک می کند و سموم را از بین می برد و آن را به یکی از بهترین میوه ها برای درمان و کنترل کبد چرب تبدیل می کند.

بادام زمینی

بادام زمینی با مهار گرسنگی کاذب نقش مهمی در پیشگیری از بیماری کبد چرب دارد. مصرف روزانه چند بادام زمینی در فواصل زمانی مشخص، احساس سیری را القا می کند و میل به افراط در میان وعده های ناسالم و پرخوری را که از عوامل اصلی ایجاد کبد چرب هستند، کاهش می دهد.

انار

مصرف انار باعث کاهش آنزیم های کبدی می شود و نقش موثری در درمان و کنترل کبد چرب دارد.

بادام تلخ

در طب سنتی مصرف بادام تلخ برای پاکسازی کبد توصیه شده است. اما اگر معده شما سرد یا ضعیف است، بهتر است بادام تلخ را با شکر مصرف کنید.

خربزه و طالبی ایرانی

یکی از روش های سنتی درمان کبد چرب، مصرف خربزه و طالبی ایرانی است که مجاری کبد را باز می کند. با این حال، مصرف بیش از حد ممکن است اثرات نامطلوبی داشته باشد.

درمان های طبیعی برای کبد چرب (بهترین دمنوش برای کبد چرب)

یکی از درمان های خانگی برای درمان کبد چرب از طریق طب سنتی، مصرف جوشانده های گیاهی است. قبلاً به تأثیر جوشانده های گیاهی مانند کاسنی در کنترل و درمان کبد چرب اشاره کردیم. در این بخش، سایر درمان‌های خانگی کبد چرب را با استفاده از جوشانده‌های گیاهی بررسی خواهیم کرد:

1. جوشانده گل مریم

اولین توصیه طب سنتی برای کبد چرب، جوشانده گل مریم است. وجود سیلیمارین در مریم گلی آن را به یک داروی گیاهی مفید برای درمان سیروز کبدی تبدیل می کند و سلول های آسیب دیده کبد را التیام می بخشد. با این حال، مصرف بیش از حد ممکن است منجر به آلرژی، سردرد، حالت تهوع و استفراغ شود. مقدار توصیه شده مصرف روزانه یک فنجان همراه با آب است.

2. دمنوش قاصدک

جوشانده قاصدک سرشار از استروژن، ویتامین های A، B،  C و D است و به عنوان ادرار آور عمل می کند و سموم را از کبد و دستگاه گوارش دفع می کند. برای درمان کبد چرب از طریق طب سنتی روزانه دو فنجان جوشانده قاصدک صبح و عصر مصرف شود.

3. جوشانده رزماری

رزماری علاوه بر خواص ضد التهابی و تسکین درد مفاصل، تجمع چربی اضافی در کبد چرب را کاهش می دهد.

4.  کنگر بهترین دمنوش برای درمان خانگی کبد چرب

کنگر یکی از پرمصرف ترین گیاهان دارویی برای درمان خانگی، سم زدایی کبد و پاکسازی است. دمنوش کنگر برای تصفیه خون، سم زدایی کبد و کاهش وزن در طب سنتی توصیه می شود. اگر از بیماری کبد چرب رنج می برید و به دنبال درمان خانگی هستید، می توانید یکی از روش های زیر را امتحان کنید:

کنگر را با ترخون ترکیب کنید. این ترکیب دارای خاصیت مرطوب کنندگی است که برای درمان خلط و بیماری های مربوط به صفرا توصیه می شود و خشکی (صفرا و بلغم) را نرم می کند.

روش های مختلفی برای درمان خانگی کبد چرب با کنگر وجود دارد. یکی از آنها مصرف کنگر پخته است. دو قاشق غذاخوری کنگر را در دو فنجان آب بجوشانید و با معده خالی میل کنید. بهتر است تا نیم ساعت بعد از مصرف این جوشانده از خوردن هر چیزی خودداری کنید. ترکیب کنگر فرنگی با کاسنی و قاصدک نیز برای سم زدایی کبد توصیه می شود. یک قاشق غذاخوری کنگر فرنگی را با جوشانده کاسنی و قاصدک مخلوط کرده و میل کنید.

برای درمان خانگی کبد چرب با کنگر می توانید آن را با دوغ، ترخون، جو و گل خطمی ترکیب کنید.

5 . جوشانده سرکه گیاهی

جوشانده سرکه گیاهی ترکیبی از عسل، سرکه طبیعی و جوشانده نعناع است که در طب سنتی برای درمان کبد چرب توصیه می شود. خواص ضد التهابی، ضد قارچی، ضد باکتریایی و ضد عفونی کننده جوشانده سرکه گیاهی، آن را به گزینه ای موثر برای سم زدایی کبد تبدیل کرده است. علاوه بر این، خون را تصفیه می کند.