به گزارش دندانه :
سؤال: من یک دندانپزشک متخصص هستم. بیماری که دندانپزشک عمومی برای درمان پریودنتال به من ارجاع کرده، می‌گوید از درمان‌های دندانپزشک عمومی خود راضی نیست و می‌خواهد به او دندانپزشک دیگری را معرفی کنم. وظیفه اخلاقی من در برابر این درخواست بیمار و دندانپزشک ارجاع دهنده چیست؟
پاسخ: این موقعیت برای دندانپزشک یک چالش به شمار می‌رود؛ اما می‌توان آن را با تدبیر و به شکل حرفه‌ای با در نظر گرفتن اصول اخلاق و کد رفتار حرفه‌ای انجمن دندانپزشکی آمریکا (کد ADA) حل کرد. همان‌طور که در بخشی از کد ADA که در ادامه می‌آید تأکید شده، در اولویت قرار دادن رفاه بیمار، مشخصه‌ی هر درمانگری است.
اصل «استقلال بیمار» می‌گوید دندانپزشک وظیفه دارد به حقوقی که بیمار در تصمیم‌گیری برای خود و همچنین حفظ حریم خصوصی دارد احترام بگذارد. بخشی از این کد که به «خیرخواهی» اختصاص دارد، می‌گوید دندانپزشک وظیفه دارد رفاه بیمار را ارتقاء دهد. این اصل در ادامه می‌گوید: «مهم‌ترین جنبه‌ی این تعهد اخلاقی، ارائه به موقع و باکیفیت خدمات دندانپزشکی در محدوده‌ی شرایط بالینی بیمار با توجه به نیازها، خواسته‌ها و ارزش‌های اوست.»
شما می‌توانید از بیمار توضیحی با جزئیات بیشتر درباره درخواست او بخواهید؛ شاید بتوانید مشکل را به نحو دیگری حل کنید. گاهی بیماران کاملاً توجیه نیستند چرا دندانپزشک عمومی آن‌ها را به متخصص ارجاع می‌دهد و اعتماد شما را به مهارت و توانایی او امتحان می‌کنند. ممکن است بیمار شما دغدغه زیادی درباره کیفیت ارائه خدمات دندانپزشک عمومی نداشته باشد و مساله‌ی او، چیز دیگری باشد؛ مثلاً بخواهد دندانپزشکی بیابد که مطبش در محل دیگری باشد یا در بیمه و شرایط مالی‌اش تغییراتی اتفاق افتاده باشد و مجبور باشد دندانپزشکی پیدا کند که برنامه مالی‌اش با شرایط جدید او مطابقت داشته باشد. دلیل دیگر می‌تواند این باشد که بیمار مدت زیادی است به آن دندانپزشک مراجعه می‌کند و فقط می‌خواهد او را تغییر دهد.
بخشی از کد ADA را در ذهن داشته باشید که به مشورت و ارجاع مربوط است و می‌گوید:
«دندانپزشک متخصص یا دندانپزشکی که مورد مشورت قرار می‌گیرد، بعد از اتمام کار خود باید بیمار را به دندانپزشک اولیه بازگرداند؛ مگر اینکه بیمار ترجیح دیگری را به وضوح اعلام دارد و برای ادامه‌ی درمان خود دندانپزشک دیگری را برگزیند.»
ما بیمار را تشویق می‌کنیم به دندانپزشک ارجاع دهنده بازگردد تا این موضوعات را با او درمیان گذارد و احتمالاً به یک راه‌حل قابل اجرا برسد. اگر بیمار بدون اینکه از شما تأثیر بپذیرد، بر خواسته‌ی خود پافشاری کرد و از شما خواست دندانپزشک دیگری را به او معرفی کنید، می‌توانید با در نظر گرفتن محدوده‌ی سکونت بیمار، نام چند دندانپزشک عمومی را به او بگویید.
اگر بیمار معتقد است کیفیت خدمات درمانی دندانپزشک عمومی رضایت‌بخش نیست و نیازهای مرتبط با بهداشت دهان او دیده نمی‌شوند و شما صادقانه دغدغه‌هایی درباره صلاحیت یا حرفه‌ای بودن دندانپزشک ارجاع دهنده دارید، آنگاه مسئولیت حرفه‌ای شما متفاوت است.
بر طبق نظر مشورتی کد ADA که «توجیه‌پذیری» را شرح می‌دهد؛ شما باید بیمار را از وضعیت سلامت دهانش مطلع سازید؛ اما درعین‌حال باید مطمئن شوید صحبت‌هایتان صحیح، آگاهانه و توجیه‌پذیر هستند. بنابراین زمانی که فهرستی از دندانپزشکان جایگزین را به بیمار معرفی می‌کنید، مراقب باشید دغدغه‌های حرفه‌ای خود را که ممکن است بی‌پایه و اساس باشند به بیمار القاء نکنید.
به علاوه، باید از هرگونه قضاوت حقوقی درباره درمان قبلی بیمار یا در این باره که هر یک از اعمال دندانپزشک قبلی به بیمار آسیب رسانده اجتناب کنید. چنین تصمیم‌هایی فقط باید در دادگاه توسط قاضی، بعد از تحلیل بی‌طرفانه همه‌ی شواهد، از جمله پرونده‌ی پزشکی و شهادت‌ها اتخاذ شوند. اظهارات بی‌اساس و بی‌دقت یک متخصص، نه‌تنها می‌تواند بیمار را به اقدام قضایی وا دارد؛ بلکه اگر صحیح نباشد می‌تواند متخصص را در معرض رسوایی قرار دهد. اگر بیمار علیه دندانپزشک ارجاع دهنده شکایتی تنظیم کند، ممکن است دادگاه از دندانپزشک متخصص بخواهد به‌عنوان شخصی که ادامه‌ی درمان را بر عهده داشته شهادت دهد. بر طبق بخش «شهادت متخصص» کد ADA، متخصص زمانی می‌تواند شهادت دهد که اقدام قضایی ضروری، منصفانه و عادلانه باشد.
علاوه بر این، نظریه‌ی مشورتی می‌گوید: «اگر ممکن است باید با دندانپزشک قبلی مشورت کنید.»
شما باید ببینید درمان تحت چه شرایطی انجام پذیرفته است. اختلاف نظر درباره درمان ترجیحی، نباید به گونه‌ای به بیمار منتقل شود که درمان او را به درمان غلط تعبیر کند.
گاهی سخت است تشخیص دهیم نظراتی که به بیمار انتقال می‌دهیم توجیه‌پذیر هستند؛ اما باید بدانیم «زمانی که نمی‌توانیم از نظراتی که می‌دهیم حمایت کنیم، توجیه‌پذیر نیستند و می‌توانند علیه خود دندانپزشکی که آن‌ها را می‌گوید مورد استفاده قرار گیرد.»
به عنوان متخصص، باید این حقیقت را بپذیریم که بیماران ممکن است به دلایل بی‌شماری تصمیم بگیرند مطب‌های ما را ترک کنند. بسیاری از مواقع آنان به این دلیل که درمان شما منصفانه و حرفه‌ای بوده است بازمی‌گردند. با این حال، براساس یک رفتار حرفه‌ای، خوب است دندانپزشک ارجاع دهنده را از درخواست بیمار برای توصیه یک دندانپزشک جدید یا هر دغدغه‌ای که بیمار به شما منتقل کرده آگاه سازید. چنین بحثی می‌تواند هرگونه شک و ترس دندانپزشک اولیه را از اینکه شما به طریقی قصد کوچک شمردن او را دارید برطرف کند و همچنین می‌تواند شما را در آینده از مظان اتهام دور کند. همچنین به دندانپزشک ارجاع دهنده توصیه می‌کنیم نهایت بصیرت حرفه‌ای را در هرگونه تماس بعدی با بیمار لحاظ کند. اگر شما و دندانپزشک سابق بحثی حرفه‌ای و احترام‌آمیز داشته باشید، ارجاع بیمار به یک دندانپزشک دیگر آزاردهنده نخواهد بود.
کد ADA بر اهمیت رفتار، به گونه‌ای که منافع بیمار را در اولویت قرار دهد تأکید می‌کند. دندانپزشک عمومی و متخصص باید به‌گونه‌ای به بیماران کمک کنند که خدمات درمانی مورد نیاز و مطلوب خود را با بهترین کیفیت دریافت کنند. ایجاد رابطه‌ی حرفه‌ای بین دندانپزشک حرفه‌ای و متخصص، به نحوی که درمان مورد نیاز بیمار را بهبود و تسریع بخشد در راستای منافع بیمار است. ما با ارجاعات مناسب، به نفع بیمار کار می‌کنیم و با ارتباط مؤثر از بدفهمی در روابط حرفه‌ای اجتناب می‌ورزیم.
*«گاهِ اخلاق» توسط اعضاء شورای اخلاق، امور قضایی و آئین‌نامه انجمن دندانپزشکی آمریکا با همکاری ژورنال این انجمن تهیه شده است.
