بهترین زمان درمان ناهنجاری فک در کودکان در سنین پایین است و هرچه سریع‌تر برای درمان اقدام کنید، نتیجه بهتری حاصل می‌شود. ناهنجاری فک در کودکان از جمله مشکلاتی است که برای بسیاری از افراد در سنین کودکی پیش می‌آید. این مشکل به دلایل مختلف ژنتیکی یا تأثیرات عوامل محیطی ایجاد می‌شود.
برای درمان این ناهنجاری باید در همان سنین کودکی با مراجعه به متخصص دندانپزشکی از مهمترین علت آن آگاه شوید و برای درمان اقدام کنید. دندانپزشک با بررسی کامل شرایط دهان و دندان و فک کودک، درمان را آغاز می‌کند. درمان این ناهنجاری ممکن است مدت زمانی به طول بینجامد اما پس از آن از بروز مشکلات دیگر نیز جلوگیری می‌شود.
فهرست عناوین
مهمترین علت‌های ناهنجاری فک در کودکان
دو بخش بسیار مهم در صورت انسان، آرواره‌های فوقانی و تحتانی هستند. این دو باید با یکدیگر تناسب داشته تا صورت انسان در حالت و شرایط عادی قرار داشته باشد. زمانی که این آرواره‌ها با یکدیگر تناسب نداشته باشد، به عنوان مثال همپوشانی زیاد، جلو یا عقب بودن هر کدام از آرواره‌ها نسبت به دیگری، قرینه نبودن و مشکلاتی از این قبیل، پدیده ناهنجاری فک اتفاق می‌افتد.
مهمترین علت‌های این ناهنجاری به صورت زیر است:
مشکلات ژنتیکی
همان‌طور که گفته شد برخی از ناهنجاری‌ها به صورت ژنتیکی و ارثی هستند که از پدر و مادر به فرزند منتقل می‌شوند. در این شرایط نمی‌توان از بروز این مشکل جلوگیری نمود و در صورت مشاهده باید برای درمان هرچه سریع‌تر اقدام کنید.
عوامل محیطی و عادت‌های نادرست
دلیل دیگر بروز این ناهنجاری، عوامل محیطی هستند. این عوامل نیز شامل عادت‌های نادرستی مانند مکیدن انگشت یا زبان، استفاده زیاد از پستانک و … هستند. اگر مراقبت‌های لازم را انجام دهید و این عادت‌های نادرست را از کودک خود دور کنید، از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری می‌شود.
الگوری تنفس
گاهی اوقات کودک به دلایل مختلفی دچار انسداد نسبی یا کامل بینی می‌شود. این انسداد به دلایلی مانند آلرژی، بزرگ بودن لوزه، مخاط بینی و … اتفاق می‌افتد. در این شرایط کودک به جای بینی از دهان تنفس می‌کند. این نوع تنفس به مرور زمان بر روی آرواره‌ها تأثیر داشته و ناهنجاری‌هایی در آن‌ها ایجاد می‌شود. جلوگیری از این مشکلات در این سن بهترین زمان درمان ناهنجاری فک در کودکان است.
از دست رفتن زود هنگام دندان شیری
دندان‌های شیری تا زمان رویش دندان‌های اصلی، از فک مراقبت می‌کنند تا شرایط برای رویش دندان‌ها مهیا باشد. افتادن زود هنگام دندان‌های شیری باعث می‌شود قسمت‌هایی از فک خالی بماند و دندان‌های دیگر نیز طرف فضاهای خالی حرکت کنند. این موضوع علاوه بر به هم ریختگی دندان‌ها باعث نهفته ماندن برخی از دندان‌های دائمی نیز می‌شود. به این صورت نظم کل دندان‌ها بهم ریخته و بر روی فک نیز تأثیر می‌گذارد.
نحوه تشخیص و درمان ناهنجاری فک کودکان
این ناهنجاری ممکن است در سنین مختلفی به وضوح قابل مشاهده باشد. اما در صورتی که به صورت منظم کودک را نزد دندانپزشک ببرید، با بررسی‌های دقیق می‌تواند این مشکل را تشخیص داده و برای درمان آن اقدام کند. مهمترین نکته در درمان این ناهنجاری، زمان طلایی درمان است. بهترین زمان درمان ناهنجاری فک در کودکان معمولا در دختران بین ۸ تا ۹ سالگی و برای پسران بین ۱۰ تا ۱۱ سالگی است.
ار ناهنجاری فک برطرف نشود، مشکلات جدی در زمینه تنفس و صحبت کردن فرد ایجاد می‌کند. علاوه بر آن ناهنجاری فک تأثیر زیادی در ظاهر فرد داشته و می‌تواند بر روی اعتماد به نفس آن‌ها نیز تأثیر داشته باشد.
تشخیص درست و به موقع این ناهنجاری می‌تواند به درمان سریع‌تر آن کمک کرده و فرد نیازی به انجام عمل جراحی نداشته باشد. معمولا از دستگاه‌هایی برای حرکت دادن فک‌ها به سمت جلو یا عقب استفاده شده تا به مرور زمان، فک در جای درست خود قرار بگیرد.
جراحی ناهنجاری فک در کودکان
اگر در زمان طلایی برای درمان اقدام نکنید و فرد به سنین بالاتر برسد، امکان استفاده از دستگاه‌های گفته شده وجود ندارد. همچنین در برخی شرایط که میزان ناهنجاری بسیار بالا باشد، فرد به روش‌های جراحی نیاز پیدا می‌کند. در این موارد ابتدا از ارتودنسی برای مرتب کردن دندان‌ها استفاده می‌شود. استفاده از ارتودنسی دندان ممکن است برای ۶ ماه تا یک سال ادامه داشته باشد تا وضعیت دندان‌ها برای انجام جراحی‌های فک آماده شود. در نهایت دندانپزشک برای انجام جراحی اقدام می‌کند.
گاهی اوقات لازم است قبل از عمل جراحی برخی از دندان‌ها توسط دندانپزشک کشیده شوند. اگر فرد دارای دندان‌های شلوغ و پرازدحام باشد، برخی از آن‌ها باید کشیده شده تا شرایط برای مرتب کردن آن‌ها و انجام عمل جراحی آماده شود. در برخی بیماران نیز اگر لب و دهان بیمار حالت بیرونی داشته باشند، باید دندان‌های اضافه کشیده شوند تا لب و دهن جمع‌تر شوند. قبل از انجام جراحی هر گونه دندان پوسیده درمان شده و مشکلات آن‌ها به طور کامل برطرف می‌شود.
انواع ناهنجاری فک
ناهنجاری فک به صورت‌های مختلفی بروز می‌دهد. انواع این مشکل در ادامه ذکر شده‌اند:
- جلوزدگی فک: در این اختلال دندان‌های جلویی به سمت بیرون دهان تمایل داشته و زیبایی لبخند شما را از بین می‌برند.
- عقب رفتگی: در این حالت دندان‌های آسیای فک به سمت قسمت‌های داخلی دهان کشش داشته و باعث عقب رفتن فک پایین می‌شوند.
- انحرافات فکی: در شرایط عادی باید خط مرکزی دندان‌های بالا و پایین در یک راستا باشند اما در حالت وجود انحرافات فکی این دو خط هم راستا نبوده و دندان‌ها بهم ریختگی دارند.
- دندان‌های فاصله‌دار: در برخی از کودکان به علت بزرگی فک یا کوچک بودن دندان‌ها، فاصله زیادی میان آن‌ها ایجاد می‌شود.
- دندان‌های روی هم قرار گرفته: در این شرایط فک بیش از اندازه کوچک است و یا دندان‌های فرد از حالت عادی بزرگ‌تر هستند. به همین دلیل به صورت نامنظم بر روی یکدیگر رشد می‌کنند.
- اوربایت: زمانی که دندان‌های فک بالا دارای ارتفاع زیاد هستند، دندان‌های فک پایین در سقف دهان فرو می‌روند.
- آندربایت: در این اختلال بخشی از دندان‌های پیشین فک بالا پوشیده می‌شوند.
- کراس بایت: به حالتی که دندان‌های فک بالا به صورت نادرست بر روی دندان‌های فک پایین قرار می‌گیرند، کراس بایت گفته می‌شود.
بهترین زمان مراجعه به دندانپزشک برای جلوگیری از ناهنجاری فک در کودکان
هرچه سریع‌تر مشکلات دهان و دندان کودک خود را متوجه شوید، بهتر می‌توانید برای درمان آن اقدام کنید. به همین دلیل بهتر است از زمان رویش اولین دندان‌های شیری، کودک را نزد دندانپزشک برده و شرایط او را بررسی کنید. پس از آن و در زمان رویش دندان‌های اصلی باید نگهداری و مراقبت بیشتری انجام دهید، زیرا احتمال پوسیدگی دندان‌ها در این زمان بیشتر است.
پس از آن لازم است تا در سنین ۵ تا ۶ سالگی نیز کودک را برای بررسی و چکاب نزد دندانپزشک ببرید. در این شرایط اگر دندانپزشک متوجه شرایط نامطلوب، رشد نادرست دندان‌ها و شروع ناهنجاری فک شود، می‌تواند از بروز آن جلوگیری کند.
سخن آخر
بهترین زمان درمان ناهنجاری فک در کودکان با توجه به شرایط و نوع ناهنجاری ممکن است کمی متفاوت باشد. اما هرچه زودتر برای درمان و برطرف کردن ناهنجاری اقدام کنید، شرایط درمان ساده‌تر شده و بهبود سریع‌تر حاصل می‌شود. برای درمان این مشکلات بهتر است به مراکز و کلینیک‌های معتبر دندانپزشکی مراجعه کنید تا بهترین درمان برای کودک شما انجام شود. دکتر قریشی از بهترین و باتجربه‌ترین دندانپزشکان است که در زمینه درمان انواع بیماری‌های دهان و دندان و مشکلات و ناهنجاری‌های فک در کودکان و بزرگسالان فعالیت می‌کند.
منبع :دکتر سعید قریشی
