دیاستم یا فاصله بین دندان‌ها یک نقطه‌ی سیاه در لبخند ایجاد می‌کند زیرا تیرگی انتهای دهان نشان داده می‌شود. بسته یک دیاستم به بهبود ظاهر لبخند کمک کرده و همه روزه بیماران بیشتری به دنبال راه حلی برای فواصل بین دندان‌های خود هستند.
فاصله بین دندان‌ها در اثر موارد مختلفی مانند عدم تطابق بین اندازه‌ی استخوان‌های فک و دندان‌ها، شلوغی دندان‌ها، اندازه‌ی دندان‌ها، افتادن دندان‌ها، مکیدن انگشت و دلایل دیگر ایجاد می‌شود. با اینکه بسیاری از افراد نگران ظاهر فاصله بین دندان‌های خود هستند، اما در واقع خطرات سلامتی ناشی از وجود فاصله بین دندان‌ها وجود دارند. دندان‌ها به منظور محافظت از لثه‌ها وجود دارند و هنگامی که فضاهایی باعث شوند که لثه‌ها بدون محافظت بمانند ممکن است ضربه به آنها وارد شود. در این شرایط در خطر از دست دادن دندان‌های خود در اثر ضربه قرار می‌گیرید و غذاهای سخت می‌توانند بین لثه‌ها گیر کنند که می‌تواند منجر به مشکلات دیگری بشود.
بستن فاصله بین دندان‌ها
فاصله بین دندان‌ها را می‌توان از طریق روش‌های ارتودنسی یا ترمیمی بست. در ارتودنسی با استفاده از براکت‌ها، دستگاه‌های متحرک یا پلاک‌های شفاف برای حرکت دندان‌ها می‌توان موقعیت دندان‌ها را در قوس دهان حرکت داد تا این فضاها بسته شوند. ترمیم باعث افزایش ابعاد دندان می‌گردد تا این فاصله بسته شود در حالی که ریشه در جای خود باقی می‌ماند و می‌تواند با استفاده از کامپوزیت یا لامینت تکمیل شود. در صورتی که رنگ یا شکل دندان نیز نیاز به اصلاح داشته باشد مصالح روی سطح بیرونی و نیز بین دندانی قرار داده می‌شوند. تکنیک و مواد مناسب برای یک بیمار بستگی به محدودیت‌های زمانی، فیزیولوژیکی، فیزیکی و مالی دارد.
درمان ارتودنسی
ارتودنسی یک روش ایده‌آل برای بستن فاصله بین دندان است و می‌تواند بصورت جامع یا محدود باشد. هدف از درمان ارتودنسی جامع ایجاد یک نسبت کلاس ۱، اکلوژن خلفی مناسب و روابط اوربایت و اورجت قدامی است که شامل کنترل فاصله و بستن دیاستم می‌باشد. در کودکان، درمان ارتودنسی مداخله‌ای با دستگاه‌هایی به منظور هدایت دندان‌ها در حین مرحله رشد استخوان و به حداقل رساندن درمان با بریس‌ها و تشکیل دیاستم انجام می‌شود. ممکن است از بین بردن تداخل‌هایی مانند اتصالات عضلانی یا بیماری‌های دندان ضروری باشد. با تکمیل درمان ارتودنسی، نیاز به حفظ نتایج درمان با نگهدارنده‌های ارتودنسی می‌باشد. نگهدارنده باید بر نیروی زبان و لب‌ها روی دندان‌ها و نیز نیروهای سایشی غلبه کند وگرنه مجدداً فاصله بین دندان‌ها ایجاد می‌شود.
با افزایش سن، سطوح اکلوژال دندان‌ها خلفی بیشتر از سطوح جلویی ساییده می‌شوند. در صورتی که اندازه‌ی عمودی در اثر ساییدگی کاهش یابد، نیروی ایجاد شده روی دندان‌های جلویی می‌تواند باعث شود که دندان‌های فک بالا بیرون بزنند یا دندان‌های فک پایین در هم فرو بروند و منجر به فاصله بین دندان‌ها شود. نیروهای وارد شده روی دندان‌های جلویی در صورتی که دندان‌های خلفی افتاده باشند بیشتر می‌شود و باعث می‌شود که این فرایند سریع‌تر رخ دهد. حفظ مناسب دندان‌ها در جای خود بیرون زدگی یا درهم رفتگی دندان‌ها را به حداقل رسانده یا از بین می‌برد.
در بزرگسالان، ارتودنسی جامع با حرکت دندان‌ها بصورت جانبی در امتداد قوس دهان یا در جهت زبان جهت ایجاد یک طول قوس کوچک‌تر انجام می‌شود. اندازه‌ی واقعی استخوان ثابت می‌ماند، اما اندازه‌ی سطوح دندان کاهش می‌یابد. ترمیم اغلب بعد از درمان ارتودنسی جهت اصلاح رنگ دندان یا ساختار از دست رفته‌ی دندان ضروری است زیرا ارتودنسی تنها موقعیت دندان‌ها را تغییر می‌دهد. در صورتی که عرض دندان برای پر کردن قوس دهان کافی نباشد، ترمیم دیاستم علاوه بر ارتودنسی انجام می‌شود.
ارتودنسی محدود به منظور اصلاح موقعیت دندان جلویی در زمانی که اکلوژن خلفی مناسب است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. حرکت دندان با دستگاه‌های متحرک، براکت‌ها و سیم ارتودنسی و یا پلاک‌های شفاف انجام می‌شود. بستن فاصله بین دندان‌ها نیاز به کنترل فضا دارد بطوری که در مقایسه با عرض قوس دهان، کل عرض دندان‌ها یکسان بماند. دندان‌های کوچک در یک قوس بزرگ باعث ایجاد فضای اضافه می‌شوند. هنگامی که در مقایسه با کل عرض دندان‌ها، مقدار فضای قوس دهان زیاد باشد، بستن دیاستم منجر به ایجاد فضایی بین دندان‌های دیگر می‌شود. برای مثال هنگام بستن فاصله بین شش دندان جلویی در یک قوس با فضای اضافه، فضای ایجاد شده منجر به ایجاد فاصله بین دندان نیش و دندان‌های آسیای کوچک می‌گردد. اگر این فضا به اندازه کافی بزرگ باشد، قرار دادن ایمپلنت یا بریج ثابت آن را پر می‌کند. در صورتی که نتوان برای پر کردن این فضا از روش‌های ترمیمی استفاده کرد، نتیجه‌ی مناسبی حاصل نمی‌شود.
دیاستم را می‌توان با نزدیک‌تر کردن دندان‌ها به طرف زبان و کاهش عرض قوس دهان بست. دندان‌ها از لبه بیرونی دندان آسیای کوچک بالا در سمت راست تا لبه بیرونی دندان آسیای کوچک پایین در سمت چپ اندازه گرفته می‌شود. کل طول قوس به اندازه‌ی عرض هر یک از دندان‌ها به اضافه اندازه‌ی دیاستم است. هنگامی که دندان‌ها به طرف زبان حرکت داده شوند و فاصله بین آنها بسته شود، عرض قوس به اندازه کل عرض دندان‌ها کاهش می‌یابد. با این حال ارتودنسی تنها می‌تواند موقعیت دندان را تغییر دهد، بنابراین در صورتی که نیاز به ترمیم جهت تغییر رنگ دندان یا ترمیم ساختار یا ظاهر دندان از دست رفته باشد، ممکن است فاصله بین دندان‌ها از طریق روش‌های ترمیمی بهتر بسته شود زیرا در هر صورت نیاز به کار ترمیمی خواهد بود.
برخی از محدودیت‌های درمان ارتودنسی شامل عوامل فیزیولوژیکی، فیزیکی، مالی و زمانی هستند. ممکن است بیماران از نظر فیزیولوژیکی قادر به استفاده از براکت‌ها و سیم ارتودنسی روی دندان‌های خود نباشند. یا ممکن است نگران ظاهر خود، محدودیت در خوردن یا احساس داشتن بریس روی دندان‌ها و تاثیرات آن روی لب، زبان و گونه‌ها باشند. امروزه پلاک‌های شفاف وجود دارند که می‌توانند به غلبه بر بسیاری از محدودیت‌های فیزیولوژیکی کمک کنند؛ هرچند بسیاری از بیماران در صورت عدم تمایل به استفاده از بریس‌ها، روش‌های ترمیمی را ترجیح می‌دهند.
محدودیت‌های فیزیکی شامل شکل و اندازه دندان، تماس دندان روی دندان مجور، حالت قوس دهان، نسبت‌های قوس به قوس دهان، ترمیم‌های دندانپزشکی موجود و هرگونه بیماری مانند تومورها، بیماری پریودنتال یا پوسیدگی دندان می‌باشند. اندازه‌ی قوس دهان هنگامی که در حالت مناسب قرار می‌گیرد باید به اندازه‌ی کل دندان‌ها باشد؛ در غیر این صورت فاصله بین دندان‌ها ایجاد می‌شود. تماس‌های اکلوژال ناشی از دندان‌های روبه‌رو جای‌گذاری دندان را محدود می‌کند. تغییر حالت و وضعیت دندان‌های روبه‌رو می‌تواند این مشکل را حل کند. دندان‌های بدشکل مانند کوچک بودن دندان‌های دوم در فک بالا حالت دیاستم را ایجاد می‌کنند حتی هنگامی که در موقعیت مناسبی قرار داشته باشند.
محدودیت‌های مالی می‌توانند تعیین کنمده‌ی نوع، میزان و چارچوب زمانی تکمیل درمان باشند. بستن فاصله یا گپ بین دندان‌ها معمولاً یک درمان زیبایی در نظر گرفته می‌شود، به جز در شرایطی مانند بیماری پریودنتال، ساییدگی بیش از حد که منجر به افزایش حرکت دندان شده است یا به عنوان بخشی از درمان‌های ارتودنسی جامع. صرف هزینه برای کنترل پوسیدگی دندان، ترمیم، ریشه درمانی، درمان پریودنتال، کشیدن دندان، درمان بیماری‌های دهان و جایگزینی دندان‌های افتاده معمولاً نسبت به دندانپزشکی زیبایی اولویت دارند. درمان ارتودنسی ممکن است برای یک بیمار جهت بستن فاصله بین دندان‌ها بیش از حد گران باشد که در این صورت باندینگ کامپوزیت مطلوب‌تر است.
عامل دیگری که باید در نظر گرفته شود زمان است. اتمام ارتودنسی ممکن است چند ماه یا سال طول بکشد. بیمارانی که به دنبال رضایت فوری هستند درمان با چنین مدت زمان طولانی برای دست یافتن به نتیجه‌ی نهایی را نمی‌پذیرند. هرچند، پرداخت برای درمان ارتودنسی را می‌توان طی یک دوره‌ی زمانی بلند مدت برنامه‌ریزی کرد.
