دهانشویه‌ها جزء وسایل کمکی و مهم بهداشت دندان محسوب می‌شوند و قادرند از تشکیل جرم دندان، پلاک و باکتری جلوگیری کنند و در نهایت مانع از بروز بیماری لثه شوند. دهانشویه‌ها با فرمول‌های گوناگون در دسترس کاربران قرار دارند و دندانپزشک می‌تواند به شما در انتخاب مناسب‌ترین گزینه و رفع نیازهای دندانی کمک کند تا دیگر مجبور به انجام جراحی‌هایی مانند عصب کشی و غیره نشوید.
برخی افراد همچنان معتقدند تنها مسواک زدن و آن هم روزی دو بار برای رعایت بهداشت دندان کفایت می‌کند، این‌درحالی است که تحقیقات زیادی ثابت کرده دهان شویه می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت دندان‌ها و خوشبوکردن دهان ایفا کنند. اگر در انتخاب یک دهانشویه ایده‌ال و قابل اطمینان با مشکل مواجه هستید، می‌توانید با دندانپزشک مشورت کنید و توصیه‌های لازم را از او جویا شوید.
فهرست عناوین
دهانشویه برای چیست؟
فوائد دهانشویه شامل موارد زیر می شوند:
- قسمت‌هایی از دهان و دندان که از طریق مسواک زدن و نخ‌دندان کشیدن نظافت نمی‌شوند و دسترسی به آنها دشوار است، به کمک دهان شویه برطرف خواهند شد.
- کاهش التهاب لثه، جرم دندان و سایر مشکلات لثه‌ای و دندانی
- مبارزه با باکتری‌های موجود در دهان و جلوگیری از کرم خوردگی و پوسیدگی دندان
- شل‌کردن و بیرون راندان باقیمانده مواد غذایی بین فضاهای خالی دندان‌ها و نقش نخ دندان را ایفا کردن
- محصولی پرطرفدار برای بهداشت دهان و دندان که با طعم‌های گوناگون و به عنوان خوشبو کننده دهان در دسترس کاربران قرار دارند.
بهترین دهانشویه چیست؟
یک دهانشویه استاندارد و بدون نسخه حاوی مواد خوشبو کننده دهان از جمله طعم نعنایی است، اما شامل فلوراید نمی‌شود مگر اینکه برچسب آن را داشته باشد.
دهانشویه الکلی
برخی افراد در طول روز از دهان شویه به‌عنوان بخشی از بهداشت دهان و دندان استفاده می‌کنند، اما از وجود الکل در آن ناراضی هستند. از نظر این افراد شستشوی دهان با یک محصول حاوی الکل و طی مدت زمان توصیه شده (تعداد زیادی از دهانشویه‌ها تقریبا حاوی 20 درصد الکل هستند) نارحت‌کننده است. واقعیت دیگری که بقیه را نگران کرده این است که 20 درصد الکل موجود در دهانشویه برای بیمار کردن کودکان یا بچه‌های کم سن و سال به واسطه قورت دادن آن کفایت می‌کند. همچنین برخی معتادین به الکل که در حال پشت سرگذاشتن دوران بهبودی هستند از مصرف دهانشویه حاوی الکل پرهیز می‌کنند چون بیم آن دارند دوباره گرفتار اعتیاد به الکل شوند.
دهانشویه غیر الکلی
با این‌حال گزینه جایگزینی هم دردسترس قرار دارد. شما می‌توانید دهانشویه‌های غیر الکلی را تهیه کنید که فوائد بهداشتی آنها درست به اندازه نوع الکلی آن است. برای نمونه دهان شویه با برچسب کلراید ستیل پیرادینیوم را مد نظر داشته باشید. این ماده در بسیاری از محصولات مراقبت بهداشتی یافت می‌شود. بی‌خطر و موثر بودن این ماده مورد تایید قرار گرفته است. این ماده در ترکیب با دهانشویه قادر است به سطح باکتری‌ها بچسبد و موجب فروپاشی و از بین رفتن آنها شود و این امر به کاهش جرم دندان کمک خواهد کرد.
دهانشویه فلوراید
دهانشویه فلوراید قادر به پاک کردن جرم دندان نیست، بلکه در مقابل اسید تولید شده از جرم باکتریایی مقاومت نشان می‌دهد و نمی‌تواند وظیفه مسواک یا نخ دندان را بر عهده گیرد. فلوراید موجود در دهان شویه‌های فلورایدی پوشش مینای دندان‌ها را دربرمی‌گیرد و با کرم‌خوردگی‌ها مبارزه می‌کند.
دهانشویه برای رفع بوی بد دهان
اگر این نوع دهانشویه‌ها را با سایر محصولات مقایسه کنیم باید بگوییم از نظر محافظت از دندان‌ها عملکرد ضعیفتری دارند و بیشتر برای برطرف کردن بوی بدن دهان کاربرد دارند. این دهان شویه به تمیز نگه داشتن دندان‌ها کمک می‌کند اما از پوسیدگی‌ها جلوگیری نمی‌کنند.
دهانشویه‌های ضد عفونی کننده
این نوع دهانشویه‌ها حاوی کلرهگزیدین هستند. این ماده شیمیایی مانع از رشد باکتری می‌شود و برای بیمارانی ایده‌ال است که از عفونت دهانی رنج می‌برند. این محصول همچنین برای بیماران دچار بوی بد دهان مفید است. دهان شویه‌های ضدعفونی‌کننده از تشکیل جرم دندان جلوگیری می‌کنند اما می‌بایست آنها را به همراه مسواک و نخ دندان استفاده کرد. خیلی در مصرف این دهانشویه زیاده روی نکنید زیرا تماس بیش از حد با مواد شیمیایی موجود در آن ممکن است دندان‌ها را زرد کند.
دهانشویه طبیعی
این نوع دهانشویه‌ها بدون الکل و فلوراید هستند و عملکردی مشابه با سایر انواع دهانشویه خواهند داشت. بسیاری از افراد بر مفید بودن آنها اذعان دارند و بعد از کشیدن دندان افزودن کمی نمک به محلول آب ولرم جهت شستشوی دهان بسیار موثر واقع می‌شود. اگر آسیب یا عفونت در دهان خود دارید، حتما از این دهان شویه استفاده کنید.
دهانشویه های مراقبتی کامل و توتال
این دهان شویه‌ها دارای مواد ضدباکتریایی هستند و به کاهش تجمع جرم و جلوگیری از بیماری لثه کمک می‌کنند.
دهانشویه ضد قارچ
کاندیدا نوعی قارچ است که به طورطبیعی رشد می‌کند و به محض زیاد شدن تعداد زیادی از آنها ممکن است باعث عارضه پزشکی تحت عنوان برفک دهان شوند. قارچ‌ها می‌توانند ورم دهان و تبخال را در پی داشته باشند. پرکاربردترین وسیله درمان این بیماری از طریق دهانشویه ضد قارچ میسر است طوری‌که ظرف چند هفته بهبودی را حاصل می‌کنند.
دهانشویه سفید کننده
بنا به گفته برخی افراد اگر پروکسید هیدروژن را حداقل با 50 درصد آب رقیق کنیم و به عنوان دهانشویه استفاده کنیم می‌تواند دندان‌ها را سفید کند، اما اثبات این موضوع نیازمند تحقیقات بیشتر در این زمینه دارد.
دهانشویه مجیک
گاهی‌اوقات نام این دهانشویه چیزی عجیب و شگفت انگیز را در ذهن افراد می پروراند، اما همان دهانشویه است و پزشکان آن را جهت درمان بیماری‌هایی مانند زخم دهانی در اثر سرطان تجویر می‌کنند.
دهانشویه مخصوص کودکان
کودکانی که درمان ارتودنسی انجام داده‌اند گزینه‌های اصلی تجویز دهانشویه فلوراید محسوب می‌شوند برای اینکه از تجمع باکتری تولیدکننده اسید در زیر براکت‌ها جلوگیری خواهد کرد. کودکان کم سن و سال نباید از دهانشویه استفاده کنند زیرا خطر قورت دادن آن محتمل است. تنها کودکان 6 تا 12 سال آن هم تحت نظارت دقیق پدر و مادر می‌توانند از دهانشویه استفاده کنند. و کودکان زیر 6 سال می‌بایست از مصرف دهانشویه بخصوص از نوع فلوراید آن پرهیز کنند، زیرا تماس بیش از اندازه کودکان با فلوراید می‌تواند به اختلال فلوروز منجر شود، عارضه‌ای که لک و خطوط اضافی بر روی دندان به جا می‌گذارد.
نحوه استفاده از دهانشویه
دستورالعمل مصرف محصول بر روی هر دهانشویه تجاری نوشته شده است، ازاین‌رو برای اطمینان هم که شده راه کارهای توصیه شده از سوی سازنده را مطالعه و رعایت کنید. برای گرفتن نتیجه بهتر به این اقدامات توجه داشته باشید:
- شستشو را با مقدار توصیه شده دهان شویه آغاز کنید.
- به مدت 30 ثانیه بادقت دهان را شستشو دهید، از پخش شدن دهان شویه بر روی تمام سطوح دندان‌ها اطمینان حاصل فرمایید.
- به مدت 30 تا 60 ثانیه آن را در دهان غرغره کنید، این کار برای از بین بردن باکتری در قسمت انتهایی زبان توصیه می‌شود.
- درآخر هم محتویات دهان شویه را از دهان بیرون بریزید.
خطرات
برخی خطرهای استفاده از دهانشویه عبارتند از:
- ایجاد تبخال در دهان: اگر میزان الکل موجود در دهان شویه بسیار زیاد باشد ممکن است نهایتا باعث ایجاد تبخال در دهان گردد.
- باقی ماندن بوی بد دهان: دهان شویه خاصیت خوشبودکنندگی دارد، اما این وضعیت کوتاه‌مدت است. دیده شده اگر بیماران به‌خوبی نکات بهداشت دهان را رعایت نکنند و مسواک هم نزنند، هیچ مقدار دهان شویه‌ای قادر به مخفی کردن اثرات ناشی از بهداشت نامنظم دهان نمی‌باشد.
- ارتباط با سرطان دهان: مسئله الکل موجود در دهان شویه این است که برخی تحقیقات حکایت از ارتباط آن با سرطان دهان دارد. برخی دهان شویه‌ها حاوی 25% الکل هستند و طبق برخی شایعات احتمال ابتلا به سرطان بعد از مصرف این نوع دهانشویه‌ها 4 تا 5 برابر بیشتر می‌شود.
آیا می‌توان بعد از استفاده دهانشویه دهان را شستشو داد؟
به طور کلی شستشوی دهان با آب بعد از استفاده از دهان شویه جایز نیست. به این خاطر که بسیاری از دهانشویه‌ها حاوی فلوراید هستند و احتمال خنثی شدن این ماده بواسطه شستشو دهان وجود دارد. درعوض مقدار دهان شویه اضافی را از دهان بیرون بریزید و اجازه دهید فلوراید تاثیر خود را بر روی دندان‌ها بگذارد.
آیا امکان استفاده از دهانشویه قبل و بعد از مسواک زدن دندان‌ها وجود دارد؟
به خاطر داشته باشید، دهانشویه یا آبشور فلوراید می‌بایست بعد از اتمام مسواک زدن و نخ‌دندان مورد استفاده قرار گیرد.
توجه به برخی نکات
لطفا به این نکات توجه داشته باشید:
- برای اطمینان از رفع سایر مشکلات سلامتی و تاثیرگذار بر روی بهداشت دهان همواره پیش از استفاده از دهانشویه با دندانپزشک مشورت کنید. برای مثال اگر در حال استفاده از دهان شویه جهت مبارزه با بوی بد یا زخم‌های دهان هستید، استفاده از آن تنها ممکن است مشکل جدی و اساسی‌تر را به همراه داشته باشد.
- افرادی که مشکلات صوتی دارند باید از مصرف دهان شویه‌های حاوی الکل یا سایر مواد التهاب‌زا خودداری فرمایند.
- شیرین‌بیان یک گیاه پرمصرف در زمینه طب گیاهی به حساب می‌آید. این گیاه دارای خواص ضد زخم و باکتری است و در درمان زخم‌های دهان موثر واقع می‌شود.
- فرقی نمی‌کند از چه نوع دهانشویه‌ای استفاده می‌کنید، به یاد داشته باشید همواره طبق مدت‌زمان توصیه شده از سوی سازنده محصول آن را به کار گیرید. از مصرف مفرط دهان شویه پرهیز نمایید.
- دهانشویه‌ها و آبشورها نباید جای مسواک و نخ‌دندان را بگیرند، چون دهان شویه قادر به خارج کردن ذرات باقیمانده بین فضای خالی دندان‌ها نمی‌باشد. به‌عبارت‌دیگر، دهان شویه را باید بعد از اتمام مسواک و نخ‌دندان به کار برد.
- هیچ نوع دهان شویه‌ای قادر به از بین بردن باکتری عامل بیماری لثه نمی‌باشد.
- استفاده از دهان شویه برای کودکان بخصوص آنهایی که زیر 5 سال هستند توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است به جای بیرون ریختن باقیمانده محتویات دهان شویه به طور ناخواسته آن را قورت دهند.
قیمت دهانشویه
امروزه دهان شویه‌ها با برند و مارک‌های مختلف در بازار موجود می‌باشد. دهانشویه‌های مختلف بسته به نوع و مواد سازنده‌ی آنها از نظر قیمت متفاوت هستند. اما بهترین کار برای خرید دهان شویه مشورت با دندانپزشک خود می‌باشد.
