آیا به دلیل تبخال ، باید قرار ملاقات دندانپزشکی شما را به تعویق بیندازد؟
همانطور که در آینه نگاه می کنید و زخم روی لب خود را بررسی می کنید، متوجه می شوید که با دندانپزشک خود قرار ملاقات دارید. می دانید این زخم ها تبخال هستند. شما همچنین می دانید که ویروسی که باعث تبخال می شود فوق العاده مسری است، پس چه باید کرد؟
لبخند شما برای شما مهم است و نمی خواهید آن را به خطر بیندازید. بنابراین آیا مراجعه شما به دندانپزشک ارزش پتانسیل انتشار ویروس را دارد؟ پاسخ کوتاه این است که نه، حداقل نه در بیشتر مواقع.
تبخال دهان چیست؟
تبخال دهان که به عنوان هرپس لبیالیس نیز شناخته می شود، یک بیماری شایع است که توسط ویروس هرپس سیمپلکس (HSV)، عمدتا توسط HSV-1 و گاهی اوقات توسط HSV-2 که بیشتر با تبخال تناسلی مرتبط است، ایجاد می شود. این بیماری به صورت تاول یا زخم در اطراف دهان و لب ها ظاهر می شود و یک ویروس بسیار مسری است که می تواند از طریق تماس مستقیم با بزاق یا پوست فرد آلوده منتشر شود.
علائم تبخال دهان چیست؟
علائم تبخال دهان می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما به طور معمول شامل موارد زیر است:
- سوزن سوزن شدن، خارش یا سوزش در اطراف دهان یا لب ها قبل از ظاهر شدن زخم ها.
- تاول ها یا زخم های دردناک روی لب ها، لثه ها، زبان، سقف دهان و داخل گونه ها. اینها همچنین می توانند تا زیر چانه و گردن کشیده شوند.
- تاول هایی که می ترکند و زخم های باز می گذارند که در نهایت پوسته پوسته می شوند.
- در برخی موارد، تب، تورم غدد لنفاوی، دردهای عضلانی و گلودرد نیز ممکن است رخ دهد.
تبخال لب
تبخال لب به پدیده ای مشابه تبخال های دندانی اما روی لب اشاره دارد. غده های لب توده های کوچک و خوش خیم یا برآمدگی هایی هستند که می توانند روی سطح لب ظاهر شوند. آنها معمولاً بدون درد هستند و مسری نیستند. تبخال لب می تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله ضربه، غدد چربی مسدود شده یا سایر بیماری های پوستی جزئی باشد.
پیشگیری از تبخال لب ممکن است شامل حفظ بهداشت خوب لب، اجتناب از ضربه به لب و محافظت از لب های شما در برابر قرار گرفتن بیش از حد در مقابل خورشید باشد. اگر در مورد تبخال لب نگرانی دارید، توصیه می شود برای ارزیابی و راهنمایی مناسب با یک متخصص پوست مشورت کنید.
انواع تبخال
تبخال می تواند به اشکال مختلف ظاهر شود و دندانپزشکان اغلب آنها را به انواع مختلفی دسته بندی می کنند:
1- Dens Evaginatus:
Dens evaginatus نوعی تبخال است که به صورت برآمدگی کوچک روی سطح دندان ظاهر می شود. بیشتر روی دندان های پرمولر و دندان نیش دیده می شود. این وضعیت به طور معمول بی ضرر است اما در برخی موارد می تواند منجر به حساسیت یا ناراحتی دندان شود.
2- تالون کاسپ
تالون کاسپ یک تبخال مشخص است که از سینگولوم یا لبه انسیزال دندان‌های ثنایا امتداد می‌یابد. این شبیه به چنگال عقاب است، از این رو نام آن به همین دلیل است. تالون کاسپ می تواند با انسداد تداخل داشته باشد و ممکن است نیاز به درمان داشته باشد، به خصوص اگر باعث تحریک یا سایر مشکلات دندانی شود.
3- کاسپ های جانبی
کاسپ های جانبی برآمدگی های اضافی روی دندان های آسیاب هستند که اغلب روی سطوح اکلوزال ظاهر می شوند. آنها می توانند از نظر اندازه و شکل متفاوت باشند و ممکن است باعث مشکلات دندانی شوند یا نباشند. دندانپزشکان هر مورد را به صورت جداگانه ارزیابی می کنند تا نیاز به درمان را تعیین کنند.
آیا بعد از تبخال می توانم به ویزیت دندانپزشکی ادامه دهم؟
با توجه به قابلیت انتقال بالای HSV، آیا عاقلانه است که به دندانپزشک خود مراجعه کنید؟ بهترین کار این است که تماس بگیرید و از دندانپزشک خود بپرسید، اما به احتمال زیاد از شما خواسته می شود در زمان دیگری مراجعه کنید. اگرچه دندانپزشک شما هنگام معاینه شما از دستکش استفاده می کند، اما همچنان امکان انتشار این ویروس بسیار مسری وجود دارد.
با این حال، برخی از دندانپزشکان پس از شروع این روند بهبودی و شروع به پوسته شدن زخم ها، دوباره افراد مبتلا به تبخال را معاینه می کنند. حتی پس از این مرحله، برخی از افراد ممکن است دچار زخم های خشک شوند. باز نگه داشتن دهان برای مدت طولانی ممکن است دشوار باشد. این کاملاً طبیعی است و دندانپزشک شما می‌داند که باید کمی بیشتر صبر کنید تا پوسته کاملاً جدا شود.
از آنجایی که این زخم‌ها می‌توانند به راحتی به دندانپزشک سرایت کنند، معمولاً بهتر است با آنها صحبت کنید تا پس از سپری شدن تبخال، برنامه‌ای برای برنامه‌ریزی مجدد قرار ملاقات خود داشته باشید. باید از ایمنی و سلامت همه افراد در مطب دندانپزشک خود اطمینان حاصل کنید. بهتر است با دندانپزشک خود تماس بگیرید تا مشخص شود که در کدام مرحله بهبودی هستید و نظر او را بدانید.
افراد مبتلا به تبخال باید از درمان غیر اورژانسی دندان پرهیز کنند زیرا می توانید به راحتی ویروس تبخال را در مطب دندانپزشکی پخش کنید یا در حین درمان با باز کردن دهان خود دچار مشکل شوید. گاهی اوقات، ممکن است نگران باشید که مراجعه به دندانپزشک ممکن است باعث ایجاد تبخال شود.
تبخال آیا یک ویروس پنهان است؟
تبخال در دندانپزشکی مربوط به ویروس پنهان نیست. این اصطلاحی است که برای توصیف برخی از ناهنجاری های دندانی استفاده می شود. تبخال ها برآمدگی های استخوانی کوچکی هستند که روی سطح دندان ها، عمدتاً روی دندان های آسیاب و پرمولرها دیده می شوند. آنها ماهیت ویروسی ندارند اما در عوض ویژگی های ساختاری دندان ها هستند.
دلایل ایجاد تبخال در دهان
تبخال در دهان، به ویژه تبخال های دندانی، می تواند به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی و رشدی ایجاد شود. در اینجا توضیح دقیق تری از این دلایل آورده شده است:
عوامل ژنتیکی:
ژنتیک می تواند نقش مهمی در ایجاد تبخال های دندانی داشته باشد. اگر سابقه خانوادگی چنین ناهنجاری های دندانی وجود داشته باشد، ممکن است فردی از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به آنها باشد. این عوامل ژنتیکی می توانند بر نحوه رشد دندان ها و احتمال تشکیل تبخال تأثیر بگذارند.
عوامل رشد:
در طول رشد دندان، هر گونه اختلال یا بی نظمی در اندام مینای دندان می تواند منجر به تشکیل تبخال شود. اندام مینای دندان مسئول شکل دادن به مینای دندان است و هر گونه اختلال در این فرآیند می تواند منجر به وجود تبخال شود. این عوامل رشدی را می توان تحت تأثیر ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی قرار داد.
مراحل بروز تبخال دهان
تبخال های دندانی که برآمدگی‌های کوچک استخوانی یا برآمدگی‌های روی سطح دندان‌ها هستند، معمولاً چندین مرحله از رشد را طی می‌کنند:
1- رشد دندان:
مرحله اولیه تشکیل تبخال دندانی در طول رشد دندان در فک اتفاق می افتد. این فرآیند به نام ادنتوژنز شناخته می شود. عوامل ژنتیکی و رشدی بر تشکیل تبخال ها در این مرحله تأثیر می گذارند. تبخال ها بیشتر روی دندان های مولر و پرمولر دیده می شوند و وجود آنها می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
2- رشد مینا:
در داخل دندان در حال رشد، یک عضو وجود دارد که مسئول شکل دادن به مینا، لایه محافظ بیرونی دندان است. اختلالات یا بی نظمی در اندام مینای دندان در طول این مرحله رشد می تواند منجر به تشکیل تبخال شود. این اختلالات می تواند تحت تأثیر عوامل ژنتیکی، شرایط محیطی یا ترکیبی از هر دو باشد.
3- تبخال های قابل مشاهده:
همانطور که دندان به رشد خود ادامه می دهد، تبخال ها در سطح دندان مشخص تر و قابل مشاهده تر می شوند. دندانپزشکان اغلب این تبخال ها را در طول معاینات معمول دندانپزشکی یا از طریق اشعه ایکس دندان شناسایی می کنند. ظاهر و اندازه تبخال ها می تواند متفاوت باشد و برخی افراد ممکن است چندین تبخال روی دندان های مختلف داشته باشند.
4- تشخیص:
دندانپزشکان بر اساس معاینه بصری دندان ها و استفاده از تکنیک های تصویربرداری دندان، وجود تبخال را تشخیص می دهند. این مرحله شامل تعیین نوع تبخال ، محل آن و اینکه آیا باعث ایجاد مشکلات یا ناراحتی دندانی برای فرد می شود، می باشد.
5- ارزیابی درمان:
نیاز به درمان بستگی به نوع و شدت تبخال دارد و اینکه آیا باعث ایجاد مشکلات دندانی می شود یا خیر. در برخی موارد، زمانی که تبخال کوچک است و منجر به ناراحتی نمی شود، دندانپزشکان ممکن است نظارت ساده را بدون مداخله فوری توصیه کنند.
6- گزینه های درمانی:
گزینه های درمانی برای تبخال های دندانی بر اساس شرایط خاص متفاوت است. برای تبخال های بزرگتر یا آزاردهنده که باعث تحریک یا حساسیت دندانی می شوند، دندانپزشکان ممکن است روش هایی را برای ساییدن یا صاف کردن تبخال توصیه کنند. در موارد شدیدتر که تبخال منجر به عوارض یا ناراحتی دندان می شود، ممکن است برای محافظت و حفظ دندان آسیب دیده، یک روش ترمیم دندان مانند قرار دادن روکش یا پر کردن دندان ضروری باشد.
برخی مطالعات نشان می دهد که اگر قبل از مراجعه به دندانپزشک از داروهای ضد عفونی کننده استفاده کنید، احتمال ابتلا به تبخال را کاهش می دهید. شما باید قبل از مراجعه به دندانپزشک این داروها را مصرف کنید.
سیتومگالوویروس یا CMV نوعی ویروس هرپس است و ممکن است بدون اطلاع از آن به آن مبتلا شده باشید. معمولاً هنگام عفونت گلودرد می‌گیرید و معمولاً در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند دوباره فعال می‌شود. گاهی اوقات، CMV می‌تواند باعث تورم غدد بزاقی و زخم دهان شود.
تفاوت آفت و تبخال دهان
آفت دهان و تبخال دهان اغلب با هم اشتباه گرفته می شوند، اما کاملاً متفاوت هستند:
زخم‌های آفتی یا آفت، زخم‌های غیر مسری هستند که در داخل دهان ظاهر می‌شوند، معمولاً به صورت یک زخم منفرد، دردناک و کم عمق با مرکز سفید یا زرد و لبه‌ای قرمز ظاهر می‌شوند.
از طرف دیگر تبخال دهان توسط ویروس HSV ایجاد می شود و معمولاً روی لب ها یا اطراف دهان ظاهر می شود. اینها مسری هستند و اغلب قبل از ترکیدن و پوسته شدن به صورت تاول شروع می شوند.
مراحل رشد تبخال
ایجاد تبخال دهان را می توان به چند مرحله تقسیم کرد:
مرحله اولیه با ویروس: پس از مواجهه اولیه با ویروس، ممکن است 2 تا 12 روز طول بکشد تا علائم ظاهر شوند و به طور متوسط 4 روز است.
علامت اولیه بیماری: این مرحله درست قبل از ظاهر شدن تاول ها رخ می دهد که با سوزن سوزن شدن، خارش یا سوزش در اطراف دهان مشخص می شود. همه این مرحله را تجربه نمی کنند.
تشکیل تاول: تاول های کوچک و دردناک پر از مایع شفاف ظاهر می شوند. اینها اغلب خوشه ای هستند و می توانند با تب و تورم غدد لنفاوی همراه باشند.
مرحله اولسر: تاول‌ها باز می‌شوند و زخم‌های کم عمق و باز باقی می‌گذارند که دردناک هستند و ممکن است ترشح کنند.
زخم شدن و بهبودی: با گذشت زمان، زخم ها خشک می شوند، پوسته ایجاد می کنند و شروع به بهبود می کنند. دلمه ها می توانند ترک بخورند و خونریزی کنند، اما در نهایت می ریزند.
رزولیشن: پس از افتادن دلمه، پوست ممکن است برای مدتی کمی قرمز یا تغییر رنگ دهد و به بهبود ادامه دهد. معمولا هیچ جای زخمی ایجاد نمی شود.
درمان تبخال دهان بر مدیریت علائم و کاهش دفعات شیوع تمرکز دارد، زیرا در حال حاضر هیچ درمانی برای این ویروس وجود ندارد. داروهای ضد ویروسی می توانند به تسریع روند بهبودی، جلوگیری از عود و کاهش خطر انتشار ویروس به دیگران کمک کنند.
راه‌های انتقال تبخال دهان
تبخال دهان بسیار مسری است و می تواند از راه های مختلفی منتقل شود، در درجه اول در دوره هایی که ویروس فعال است و علائم وجود دارد، اما همچنین زمانی که هیچ علامتی به دلیل ریزش بدون علامت ویروس قابل مشاهده نیست. راه های انتقال عبارتند از:
- تماس مستقیم: بوسیدن یا تماس پوست به پوست با ناحیه آلوده می تواند ویروس را گسترش دهد.
- اشتراک گذاری اقلام: استفاده از ظروف، مومیایی کننده لب یا حوله های مشابه با یک فرد آلوده می تواند انتقال را تسهیل کند.
- رابطه جنسی دهانی: تبخال دهان می تواند از طریق تماس دهان و تناسلی به ناحیه تناسلی منتقل شود.
- لمس عفونت: لمس زخم و سپس لمس ناحیه دیگری از بدن یا شخص دیگری می تواند عفونت را گسترش دهد.
روش‌های درمانی برای تبخال دهان (oral herpes)
در حالی که هیچ درمانی برای تبخال دهان وجود ندارد، درمان هایی برای مدیریت علائم و کاهش دفعات و شدت شیوع بیماری در دسترس هستند:
داروهای ضد ویروسی: داروهای ضد ویروسی خوراکی تجویزی، مانند آسیکلوویر، فامسیکلوویر و والاسیکلوویر، می‌توانند به تسریع بهبود، کاهش شدت شیوع بیماری و در برخی موارد از شیوع بیماری‌های آتی کمک کنند.
درمان‌های موضعی: کرم‌ها یا پمادهای ضد ویروسی که مستقیماً روی زخم‌ها اعمال می‌شوند، می‌توانند علائم را تسکین داده و بهبود را تسریع کنند.
مسکن‌ها: مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند به کاهش درد مرتبط با شیوع بیماری کمک کنند.
عوارض تبخال دهان
اگر چه به طور معمول جدی نیست، اما تبخال دهان می تواند منجر به عوارض شود، به ویژه در افراد با سیستم ایمنی ضعیف:
عفونت ثانویه: زخم های باز می توانند با باکتری عفونی شوند.
کم آبی: زخم های دردناک دهان می تواند نوشیدن مایعات را دشوار کند و منجر به کم آبی بدن شود.
انتشار به سایر نواحی: ویروس می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن مانند انگشتان دست (هرپس سفیدک) یا چشم‌ها (کراتیت تبخال) که جدی‌تر است و نیاز به مراقبت پزشکی دارد، پخش شود.
درمان تبخال دهان در خانه
چندین درمان خانگی می تواند به کاهش علائم و به بهبودی کمک کند:
1- کمپرس سرد: استفاده از یک پارچه سرد و مرطوب روی زخم ها می تواند قرمزی را کاهش دهد، پوسته پوسته شدن را از بین ببرد و درد را تسکین دهد.
پمادهای محافظ: استفاده از بالم لب با کرم ضد آفتاب و سایر پمادهای محافظ می تواند از خشک شدن و ترک خوردن زخم ها جلوگیری کند.
آبرسانی: نوشیدن مقدار زیادی مایعات می تواند به جلوگیری از کم آبی بدن کمک کند.
اجتناب از محرک ها: غذاهای تند، شور و نوشیدنی های اسیدی می توانند زخم ها را تحریک کنند، بنابراین باید از مصرف آنها خودداری شود.
پیشگیری از تبخال دهان
پیشگیری از تبخال های دندانی در درجه اول مستلزم شناخت علل و عوامل خطر آن است. در حالی که عوامل ژنتیکی می توانند در ایجاد تبخال نقش داشته باشند، هیچ اقدام پیشگیرانه خاصی برای جلوگیری کامل از آنها وجود ندارد.
با این حال، حفظ شیوه های بهداشت دهان و دندان می تواند به حداقل رساندن تأثیر تبخال و سایر ناهنجاری های دندانی کمک کند. در اینجا چند نکته برای پیشگیری از مشکلات دندانی از جمله تبخال وجود دارد:
- معاینات منظم دندانپزشکی: برای معاینه و تمیز کردن به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید. دندانپزشکان می توانند ناهنجاری های دندانی را زود تشخیص دهند و راهنمایی های مناسب ارائه دهند.
- بهداشت دهان و دندان: حداقل دو بار در روز دندان های خود را با یک خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید و روزانه از نخ دندان استفاده کنید تا ذرات غذا و پلاک از بین برود. بهداشت خوب دهان و دندان خطر مشکلات دندانی را کاهش می دهد.
- رژیم غذایی سالم: از یک رژیم غذایی متعادل استفاده کنید که غذاهای شیرین و اسیدی کم دارد. محدود کردن تنقلات و نوشیدنی های شیرین می تواند به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک کند.
- پرهیز از عادات مضر: از عاداتی مانند سیگار کشیدن خودداری کنید، زیرا می توانند اثرات نامطلوبی بر سلامت دهان و دندان داشته باشند.
- اشعه ایکس معمولی دندان: دندانپزشکان ممکن است برای نظارت بر رشد دندان ها و تشخیص هر گونه ناهنجاری، اشعه ایکس معمولی را توصیه کنند.
پیشگیری از انتشار تبخال
پیشگیری از گسترش تبخال دهان شامل ترکیبی از اقدامات احتیاطی و آگاهی است:
از تماس مستقیم اجتناب کنید: از بوسیدن یا تماس پوست به پوست با کسی که شیوع بیماری را تجربه کرده است خودداری کنید.
وسایل شخصی را به اشتراک نگذارید: از به اشتراک گذاشتن ظروف، بالم لب و سایر وسایل شخصی خودداری کنید.
اقدامات بهداشتی خوب: شستن مرتب دست ها، به ویژه پس از لمس ناحیه عفونی، می تواند از انتشار آن به سایر قسمت های بدن یا به سایرین جلوگیری کند.
استفاده از محافظ مانع: در حین رابطه جنسی دهانی، از بند دندان یا کاندوم برای کاهش خطر انتقال استفاده کنید.
محافظت در برابر آفتاب: استفاده از بالم لب با SPF می تواند از شیوع بیماری های ناشی از قرار گرفتن در معرض نور خورشید جلوگیری کند.
با اتخاذ این راهکارهای مدیریتی و پیشگیرانه، افراد می توانند تأثیر تبخال دهان را بر زندگی خود کنترل کرده و خطر سرایت ویروس به دیگران را کاهش دهند.
سؤالات متداول تبخال دهان
در شرایط خاصی باید برای تبخال دهان به پزشک مراجعه کنید:
علائم شدید: اگر علائم به خصوص شدید یا دردناک باشد، توصیه های پزشکی می تواند باعث تسکین و جلوگیری از عوارض شود.
شیوع‌های مکرر: اگر شیوع‌های مکرر را تجربه می‌کنید، پزشک می‌تواند دارویی برای کمک به مدیریت این بیماری تجویز کند.
سیستم ایمنی به خطر افتاده: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، به دلیل شرایطی مانند HIV/AIDS یا درمان سرطان، باید به دنبال مشاوره پزشکی باشند زیرا در معرض خطر بالاتری از عوارض هستند.
گسترش عفونت: اگر عفونت به سایر قسمت‌های بدن، مانند چشم‌های شما (کراتیت هرپسی) سرایت کند، مهم است که فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
اولین شیوع: بهتر است در طول اولین شیوع خود به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص قطعی و مشاوره در مورد مدیریت علائم و جلوگیری از انتقال را داشته باشید.
علل متفاوت است. تبخال دهان توسط ویروس هرپس سیمپلکس معمولا HSV-1 و گاهی اوقات HSV-2 ایجاد می شود. آفت‌ها توسط ویروس تبخال ایجاد نمی‌شوند و علت دقیق آن به طور کامل شناخته نشده است، اما تصور می‌شود که مربوط به استرس، آسیب جزئی در داخل دهان و برخی غذاها باشد.
برای اکثر افراد، تبخال دهان خطرناک نیست. این معمولا به عنوان یک مزاحمت به جای یک تهدید جدی برای سلامتی خود را نشان می دهد. با این حال، در افراد با سیستم ایمنی ضعیف، ویروس می تواند منجر به عوارض جدی تری شود.
در صورت شیوع مکرر یا شدید، کاهش خطر انتقال به دیگران یا اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید، ممکن است نیاز به دارو باشد. داروهای ضد ویروسی می توانند به کاهش شدت و دفعات علائم کمک کنند.
بله، تبخال دهان بسیار مسری است. می‌تواند از طریق تماس مستقیم با زخم‌های تبخال، بزاق یا حتی پوست در ناحیه دهان که ممکن است زخم‌های قابل مشاهده نباشد اما همچنان می‌تواند ذرات ویروس را آزاد کند (ریزش بدون علامت) منتقل شود.
تبخال دهان در اثر عفونت با ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد می شود. پس از عفونت اولیه، ویروس در بدن نهفته باقی می‌ماند و می‌تواند به دلیل محرک‌هایی مانند استرس، بیماری، خستگی یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید دوباره فعال شود و منجر به طغیان‌های مکرر شود.
