روکش ایمپلنت دندان به عنوان یک پروتز ثابت و مستحکم جایگزین مناسبی برای دندان‌هایی است که آسیب دیده‌اند. این پروتز مصنوعی می‌تواند به جای دندان تخریب شده قرار بگیرد و وظایف دندان مورد نظر را به خوبی اجرایی کند. اما قبل از اینکه برای بهره مندی از شیوه درمانی ایمپلنت مبادرت نماید، بهتر است در مورد انواع روکش ها ، هزینه و نحوه نصب آن اطلاعات کافی و لازم را به دست آورد.
چرا که کسب اطلاعات کافی و افزایش آگاهی در مورد انواع روکش ایمپلنت دندان و مراحل آن باعث می شود تا بیمار همکاری بیشتری با دندان‌پزشک داشته باشد. این پارامتر به نوبه خود تاثیر بسیار زیادی در پیشبرد مراحل درمانی خواهد داشت و روند درمان را سرعت خواهد بخشید.
آنچه در این مقاله میخوانید
ایمپلنت چیست؟
قبل از این که در مورد انواع روکش ایمپلنت دندان صحبت نماییم، بهتر است با تعریف این اصطلاح آشنا شویم. “ایمپلنت دندان فرآیندی است که در طی آن فیکسچر یا پیچ فلزی از جنس تیتانیوم داخل لثه کار گذاشته میشود. سپس پروتزی به شکل تاج دندان بر روی این پیچ سوار میشود تا وظایفی همچون خرد کردن و تکه‌تکه از کردن غذا را انجام دهد.”
روکش ایمپلنت دندان فرآیندی بدون درد است؛ به عبارت بهتر دندان‌پزشک برای انجام این عمل جراحی از داروهای بی‌حسی قوی استفاده می‌نمایید. به همین خاطر انجام مراحل مختلف این شیوه درمانی عاری از هر گونه درد و نارضایتی است. از سوی دیگر فیکسچر بر روی استخوان فک جوش داده میشود که به این‌ترتیب پروتز در داخل دهان ثابت می‌گردد.
در حقیقت ایمپلنت پروتز ثابتی است که به جای دندان مصنوعی و روش‌های سنتی جایگزین دندان‌های خراب می‌گردد. این پروتز نه تنها وظیفه دندان مورد نظر را در هنگام خورد غذا بر عهده می گیرد، بلکه باعث ارتقا سلامت دهان و دندان شده و زیبایی لبخند افراد مختلف را تضمین می کند.
انواع روکش دندان
برای انجام روکش ایمپلنت دندان پزشکان با توجه به شرایط بیمار از روکش‌های مختلفی و متنوعی استفاده می‌کنند. قیمت روکش ایمپلنت با توجه به جنس، برند و شرکت تولید کننده بسیار متفاوت است که باید در انتخاب آن پزشک و بیمار به اتفاق نظر برسند. برخی از انواع روکش های متداولی که در ندان پزشکی استفاده می شود به شرح زیر است.
روکش سرامیکی
روکش سرامیک یکی از پروتز های فراگیر در حوزه ایمپلنت دندان است که باید به صورت اختصاصی برای فرد طراحی و در داخل لابراتوار ساخته شود. این روکش نسبت به روکش‌های دیگر از قیمت نسبتا بالاتری برخوردار است که شاید که دلیل آن را می‌توان به جنس بادوام با کیفیت این روکش‌ها نسبت داد.
روکش‌های سرامیکی شباهت بسیار زیادی به‌تنهایی دندان‌های طبیعی دارند و طول عمر آن ها نسبت به روکش‌های دیگر و طولانی است. در اغلب موارد از روکش های سرامیکی برای ترمیم و ایمپلنت دندان های جلویی استفاده می شود. این روکش به هیج عنوان تغییر رنگ نمی دهد و باعث تحلیل لثه یا سیاهی آن نمی گردد؛ در نتیجه سلامت دهان و دندان را به خطر نمی اندازد.
روکش زیرکونیوم
یکی از روکش های پرمصرف و متداولی است که دندان پزشکان از آن برای انجام فرایند ایمپلنت استفاده می‌کنند. روکش زیرکونیوم یا زیرکونیا درعین‌حال که عمر طولانی دارد، نسبت به سایر روکش‌های دندان از قیمت پایین‌تری برخوردار است.
قیمت منطقی در کنار استحکام و دوام بالا باعث شده تا این روکش به عنوان محبوب ترین مواد استفاده شده برای ساخت تاج پروتز ثابت استفاده گردد. روکش زیرکونیوم جزو معدود روکش هایی است که می توان از آن برای ترمیم دندان های عقبی و جلویی استفاده نمود.
روکش با آلیاژ فلزی
در ساخت این روکش ها از فلزات غیر نجیب و بادوام استفاده می کنند که سازگاری بسیار بالایی با ریشه دندان دارد. این روکش از زمان های گذشته تا به الان در حوزه دندان پزشکی کاربرد دارد که دلیل آن استحکام بالای این پروتز در برابر خوردگی، شکستگی و پوسیدگی است.
از روکش با آلیاژ فلزی عمدتا برای تعمیر دندان‌های آسیایی و قسمت عقبی و غیرقابل دید دهان استفاده میشود. این روکش باعث میشود فرد بدون کوچک‌ترین آزاری سالیان سال از پروتز ثابت استفاده نماید که در نتیجه منجر به ارتقا بهداشت و سلامت دهان و دندان فرد خواهد شد.
روکش ایمپلنت از جنس طلا
طلا به عنوان فلز بسیار گران قیمت دارای خاصیت براقی و درخشندگی منحصر به فردی است که باعث میشود برخی از مردم برای انجام ایمپلنت به این روکش توجه نمایند. با اینکه طلا فلزی بسیار ارزشمندی است اما سالیان سال مردم مختلف ترجیح داده اند برای روکش ایمپلنت و دندان‌های خود از این فلز قرن قیمت استفاده کنند. علاوه بر این دوام و طول عمر بالا مقاومت بسیار زیاد طلا در برابر پوسیدگی و ساییدگی باعث میشود تا دندانپزشکان از این فلز برای روکش دندان استفاده کنند. این روکش دندان به هیچ عنوان نمی‌شکند، ترک برنمی‌دارد و درخشندگی خود را از دست نمی‌دهد.
روکش PFM یا همان ترکیب فلز و سرامیک
این روکش ایمپلنت دندان ترکیبی از فلز و سرامیک یا چینی می باشد که تاج به صورت پاجوش به بخش فیکسچر متصل شده است. این روکش ها از دوام و پایداری بسیار بالایی برخوردار هستند اما بر خلاف عمر طولانی که دارند به سرعت ترک بر داشته یا لب پر می‌شوند.
روکش PFM بیشتر برای ترمیم دندان‌های عقبی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ چرا که رنگ کدر تاج در کنار تحلیل و سیاهی لثه به دلیل بدنه فلزی آن نمای خوبی در ترمیم دندان‌های جلویی به دنبال ندارد. هر چند می‌توان برای رفع معایب قابل توجه این روکش از کامپوزیت استفاده کرد.
مراحل ایمپلنت دندان
مراحل مختلف درمان مشکلات دندان از طریق فرایند ایمپلنت به طور میانگین ۴ الی ۶ ماه طول خواهد کشید. این پروسه از بخش های مختلفی تشکیل شده که در این مقاله به طور کامل در مورد مراحل مختلف آن صحبت خواهیم نمود.
ویزیت توسط دندان‌پزشک
برای انجام روکش ایمپلنت دندان در وهله اول وضعیت دهان و دندان و سلامت جسمانی و روانی بیمار توسط دندان‌پزشک بررسی می‌گردد. در این مرحله نحوه استفاده از ایمپلنت و بررسی تعداد دندان‌های آسیب دیده توسط عکس‌های رادیولوژی برای دندان پزشک محرز می‌گردد.
در این مرحله خود پزشک یا دستیار وی می تواند به طور کامل شرایط دندان ها را برای بیمار شرح دهد و با توجه به وضعیت دندان ها پیشنهاد خود را ارائه نماید. بیمار در این مرحله می تواند سوالات مختلفی که در ذهن خود دارد را بپرسد و با توجه به شرایط اقتصادی خود با مشاور و همراهی دستیار پزشک بهترین روش درمانی و روکش ایمپلنت را انتخاب نماید.
کشیدن و خارج کردن دندان خراب
اگر قرار است از طریق ایمپلنت، پروتز ثابت جایگزین دندان آسیب دیده شود باید برای خروج دندان خراب از شیوه آتروماتیک استفاده شود. با کمک این شیوه بافت نرم اطراف دندان توسط ابزاری به نام پریوتوم شل می‌گردد تا بافت نرم دچار آسیب نشود. سپس دندان خراب شده به آرامی از فضای دهان خارج می گردد تا مراحل بعدی ایمپلنت در جلسات آینده دنبال شود.
پیوند استخوان
بعد از کشیدن دندان آسیب دیده اگر حفره داخل استخوان سالم و بدون آسیب‌دیدگی باشد، جراح اقدام به کاشت فکچسر تیتانیومی خواهد کرد؛ اما اگر استخوان فک به اندازه کافی ضخیم و مستحکم نباشد، در این صورت قبل از انجام فرایند ایمپلنت باید پیوند استخوان صورت بگیرد.
در این حالت پودر استخوان یا همان استخوان مصنوعی گزینه بسیار مناسبی برای ارتقاء سلامت و کیفیت استخوان فک برای کاشت فیکسچر خواهد بود. پروسه پیوند استخوان باید با نهایت دقت انجام شود به همین خاطر ممکن است تا 4 الی 12 ما این فرآیند به تنهای طول بکشد.
قرار دادن فیکسچر در داخل استخوان فک و لثه
پس از اینکه پیوند استخوان به صورت کامل انجام شد و دندان پزشک از استحکام و سلامت استخوان فک اطمینان کامل حاصل کرد نوبت به کاشت فیکسچر ها میرسید. در این مرحله پزشک جراحی کوچکی انجام می دهد و برش نسبتا عمیقی بر روی لثه ایجاد می کند تا پیچ فلزی تیتانیومی را در حفره دندان جاسازی نماید.
در برخی مواقع فیکسچر باید به استخوان فک متصل گردد و در شیوه های دیگر ایمپلنت فیکسچر به صورت U طراحی می شود و در فضای بین استخوان فک و لثه جایگذاری می گردد. نحوه استفاده از فیکسچر و جاسازی آن بسته به تشخیص جراح خواهد بود که قبلا با بیمار در مورد آن صحبت کرده است.
فیکسچر یا پیچ فلزی در حقیقت به عنوان ریشه دندان عمل خواهد نمود بنابراین جا سازی آن باید با کمال دقت و توجه انجام شود. به همین خاطر این پروسه ممکن است 1 الی 2 ساعت به طول بیانجامد و بخش برش خورده لثه توسط بخیه از داخل ترمیم گردد. حداقل 5 ماه زمان نیاز است تا پیچ فلزی با استخوان و بافت های عمیق فک و دهان سازگار شود و بهبودی کامل صورت بگیرد.
قرار دادن اباتمنت
پس از آنکه رشد و سازگاری استخوان با فیکسچر با موفقیت سپری شد و استخوان و بافت های عمیق به صورت کامل پیچ فلزی را احاطه نمودند نوبت به قرار دادن اباتمنت می رسد. اباتمنت قطعه ای است که از تاج و روکش ایمپلنت محافظت می کند و مانع شکستگی آن می گردد.
به طور کلی قطعه اباتمنت را در فرایند ایمپلنت به دو صورت طراحی و تولید می نمایند که یا به صورت پیچی است و یا به صورت ثابت بوده که به بدنه فیکسچر جوش خورده است. این قطعه باید 10 الی 14 باید در داخل دهان باقی بماند که به صورت سرپایی و با بی حسی موضعی انجام می گیرد.
روکش موقت ایمپلنت
هیلینگ کپ یا همان روکش موقت ایمپلنت علاوه بر محافظت از لثه باعث میشود بافت نرم اطراف دندان ایمپلنت شده به صورت مناسب ترمیم شود. این قطعه باید 4 الی 6 هفته بر روی قطعه فلزی ایملنت باقی بماند تا لثه به صورت طبیعی اطراف پروتز را فرابگیرد.
روکش موقت ایمپلنت به متخصص ایمپلنت کمک می کند تا شکل مناسب برای جای گیری تاج پروتز ثابت را در فضای مورد نظر به وجود آورد. از سوی دیگر تا زمانی که روکش دائمی حاضر شود این قطعه وظایف دندانی که از بین رفته را انجام خواهد داد.
قالب گیری ایمپلنت چند مرحله دارد؟
بعد از طی کردن مراحل قبلی و تثبیت ریشه مصنوعی در بافت عمیق دهان و دندان نوبت به قالب گیری ایمپلنت و ساخت تاج می رسد. در این مرحله دندان پزشک قالبی از فضای داخل دهان و سایر دندان های بیمار تهیه می کند تا تاج را با اندازه، شکل و رنگ هماهنگ با سایر دندان ها و فضای دهان درآورد. این مرحله به دلیل اهمیت بسیار زیادی که دارد به تنهایی ممکن است دو یا چند جلسه طول بکشد.
با اینکه قالب گیری در داخل مطب و توسط دندان‌پزشک انجام می شود اما ساخت تاج با کمک قالب در داخل لابراتوار توسط تکنسین آزمایشگاه صورت می گیرد.
نصب روکش ایمپلنت دائمی
آخرین کاری که دندان پزشک در پروسه روکش ایمپلنت دندان انجام می دهد جای گذاری و نصب روکش و تاج دائمی است. این مرحله بعد از حدود 3 الی 9 ماه در صورتی انجام خواهد شد که لثه و استخوان از استحکام کافی بر خوردار باشند. تا زمانی که تاج دائمی بر روی پروتز و پایه فلزی قرار نگیرد، بیمار نباید از خوراکی هایی همچون آب نبات، شکلات های سفت و کش دار و… استفاده نماید.
روکش ایمپلنت دائمی دندان به چند صورت ثابت، متحرک و ترکیبی طراحی شده و در داخل لابراتورا ساخته می شود. روکش های ثابت بر روی فیکسچر نصب شده و امکان جابجایی و حرکت دادن آن وجود ندارد اما در روکش های متحرک تاج پروتز را می توان به راحتی از جای خود بیرون آورد و آن را تعمیر یا تمیز کرد.
دستورالعمل برای حفط سلامت ایمپلنت دندان
- چنانچه قصد دارید از روکش ایمپلنت به جای دندان هایی که از دست داده اید استفاده کنید باید پس از تکمیل مراحل درمان به چند نکته مهم و ضروری توجه نمایید.
- در طول دوره درمان ممکن است تورم، درد، خونریزی و… را تجربه کنید، برای رفع این موارد بهتر است از کمپرس سرد و داروهای مسکن و آنتی بیوتیک ها استفاده کنید.
- شما باید به طور مرتب و روزانه 2 الی 3 بار از مسواک مناسب استفاده کنید.
- در صورت گیر کردن غذا در بین دندان ها به خصوص پروتز ها از نخ دندان استفاده کنید
- به طور مرتب هرچند وقت یکبار از دهانشویه استفاده کنید.
- هر شش ماه یکبار برای معاینه به مطب متخصص ایمپلنت مراجعه کنید.
ایمپلنت دندان به چه کسانی توصیه می شود؟
همانطور که قبلا بیان کردیم روکش ایمپلنت دندان شیوه درمانی است که برای جایگزینی یک یا چند دندان آسیب دیده استفاده می شود؛ بنابراین این شیوه اصولا به افرادی توصیه می شود که راه دیگری برای ترمیم دندان ها وجود نداشته باشد.
- افرادی که یک یا چند دندان خود را از دست داده باشند.
- افرادی که تمام یا بخشی از دندانهایشان دچار آسیب شده باشد.
- افرادی که به بهداشت دهان و دندان خود توجه کامل دارند.
- افرادی که دارای استخوان فک مستحکم و ضخیم برای حمایت از ایمپلنت داشته باشند.
- افرادی که از سلامت جسمی و روانی مناسب برخوردار باشند و دچار بیماری های مزمنی همچون ام اس یا بیماری های خود ایمنی نباشند.
کلام آخر
روکش ایمپلنت دندان یک پروسه جراحی سرپایی است که از مراحل مختلفی تشکیل شده و مقتضیات خاص خود را دارد. اگر دندان آسیب دیده ای در دهان شما وجود دارد که با شیوه های دیگر نمی توان آن را ترمیم کرد، دندان پزشک مجبور است دندان خراب شده را خارج کند.
حال برای اینکه سلامت و بهداشت دهان و دندان حفظ شود و هضم مواد غذایی با مشکل خاصی مواجه نشود باید از طریق فرایند ایمپلنت پروتزی جای دندان خارج شده را بگیرد. هرچند یکی از دغدغه های اصلی بیماران در این زمینه قیمت روکش ایمپلنت است که در این مجموعه می توان با تعیین راه کارهایی این مشکل را به طور کامل رفع نمود.
در پروسه روکش ایمپلنت دندان آیا سلامت جسمی و روانی بیمار اهمیت دارد؟
در تمام پروسه های درمانی اولین موردی که باید توسط پزشک بررسی شود ، وضعیت جسمانی و روانی بیمار است. بنابراین انجام روکش ایمپلنت دندان از این قاعده مستثنی نخواهد بود.
از چه متریالی برای روکش ایمپلنت دندان استفاده می شود؟
از موادی همچون سرامیک ، فلز ، طلا ، زیرکونیا و… برای روکش و تاج دائمی ایملنت استفاده می شود ؛ چرا که ایم مواد از استحکام و دوام بسیار بالایی برخودار هستند اما سازگاری بسیار بالایی با استخوان فک و بافت های مختلف دندان دارند.
منبع : دندان پزشکی یوسف بالوی پور
