چند و چون قوانین تبلیغات برای پزشکان و دندان‌پزشکان

چند و چون قوانین تبلیغات برای پزشکان و دندان‌پزشکان
آخرین نسخه ﺩﺳﺘﻮﺭﺍﻟﻌﻤﻞ ﻧﺤﻮﻩ ﺍﻃﻼﻉﺭﺳﺎﻧﯽ ﺍﻣﻮﺭ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻭ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺕ مصوب شورای عالی سازمان نظام پزشکی

 

ﺩﺳﺘﻮﺭﺍﻟﻌﻤﻞ ﻧﺤﻮﻩ ﺍﻃﻼﻉ ﺭﺳﺎﻧﯽ ﺍﻣﻮﺭ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻭ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺕ و انتشار آگهی‌های دارویی، مواد خوراکی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی مصوب شورای عالی نظام پزشکی کشور است. این دستورالعمل مبنای عملکرد تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی تمامی اعضای مرتبط با جامعه پزشکی است.

تمامی اعضای سازمان نظام پزشکی برای انجام تبلیغات مکلف به اخذ مجوز از کمیته تبلیغات سازمان نظام‌پزشکی هستند. هر گونه تخلف از این آیینن‌نامه با گزارش کمیته تبلیغات، در هیات‌های انتظامی سازمان نظام پزشکی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.

ﺩﺳﺘﻮﺭﺍﻟﻌﻤﻞ ﻧﺤﻮﻩ ﺍﻃﻼﻉﺭﺳﺎﻧﯽ ﺍﻣﻮﺭ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻭ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺕ… مشتمل بر ۵٠ ماده و ١۳ تبصره در تاریخ ١۳۹۹/١٢/٠١ طی مصوبه شماره یک چهل و هشتمین جلسه شورایعالی سازمان نظام‌پزشکی به تصویب رسیده و از تاریخ ابلاغ لازم الاجراست.
دستورالعمل پیشین در مهر ماه سال ۱۳۹۷ در ۳۲ ماده توسط شورای عالی سازمان نظام‌پزشکی تصویب و ابلاغ شده بود.

برخی از مهم‌ترین بندهای این ایین‌نامه را با هم مرور می‌کنیم:

ماده ٣- تبلیغات از طریق هر یک از رسانه‌های عمومی و خصوصی دیداری و شنیداری از قبیل صدا و سیما، شبکه‌های ماهوارهای، محصولات ویدئویی و چند رسانه ای، مطبوعات، اینترانت، اینترنت، شبکه‌های اجتماعی مجازی، وبسایت، تلفن، پیامک، بلوتوث، شبکه‌های صوتی، تصویری سازمانی، تبلیغات مندرج بر روی بسته بندی کالاها، برچسب، هرگونه تبلیغات محیطی اعم از فضای داخلی مطب/دفترکار/موسسه، داخل یا خارج، وسایط نقلیه، تولیدات چاپی مانند برگه‌های تراکت، کاتالوگ، بروشور، پوستر، دفترچه‌های راهنما، غرفه‌های نمایشگاهی، اسلاید، بانک‌های اطلاعاتی، پیام‌ر‌سان‌ها، تیزر، سینما و میان‌پرده‌های سینمایی، انواع رسانه‌های چاپی اعم از نشریات تخصصی پزشکی و نشریات با مخاطب عام و کلیه هدایای تبلیغاتی) منجمله سررسید، بولت ژورنال و… (تحت شمول این دستورالعمل هستند.

ماده ۴- انجام هرگونه تبلیغات در خصوص موضوعات ماده ١ و از طریق رسانه‌های مندرج در ماده ۳ نیازمند اخذ مجوز تبلیغات از سازمان نظام پزشکی می‌باشد.

ماده ۵- مرجع صدور مجوز تبلیغات در شبکه‌های سراسری صدا و سیما و نشریات سراسری، کمیته مرکزی تبلیغات است. مرجع صدور مجوز تبلیغات در صدا و سیمای استان و نشریات استانی، کمیته تبلیغات استانی (موضوع ماده ۴٠) است. مرجع صدور مجوز تبلیغات در فضای مجازی، کمیته تبلیغات نظام پزشکی محل فعالیت مطب یا موسسه (موضوع ماده ۴٢ یا ۴۴) می‌باشد. در خصوص سایر رسانه‌ها مرجع صدور مجوز، کمیته/کمیته‌های تبلیغات نظام پزشکی شهرستان محل تبلیغات (موضوع ماده ۴٢ یا ۴۴) میباشد.

تبصره ١: در صورتی که متقاضی بخواهد در یک یا چند شهرستان خارج از محل فعالیت خود تبلیغ نماید موظف است جهت تبلیغات در هر شهرستان، از نظام پزشکی حوزه جغرافیایی محل انجام تبلیغات مراحل اخذ مجوز را طی کند.

ماده ١٠- صدور مجوز تبلیغات جهت خدمات و کالاهای آسیب رسان به سلامت مطابق فهرست اعلامی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ممنوع است.

ماده ١١- تبلیغات در شبکه‌های ماهواره ای که مورد تأیید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیستند ممنوع است.

ماده ١٢- تبلیغات در شبکه های مجازی که مطابق با موازین و قوانین جمهوری اسلامی نیست، ممنوع است.

ماده ١٣- استفاده از هر گونه عبارت تشویقی در تبلیغات (از قبیل تعیین درصد، پورسانت، تعیین جایزه، هدیه، قرعه کشی، اقساط، تضمینی، رایگان، تخفیف، ارائه وام جهت دریافت خدمت) ممنوع است.

ماده ١۴- استفاده از صفات تفضیلی و عالی (بهترین، برترین، اولین، مجهزترین و موارد مشابه) در تبلیغات ممنوع است.

ماده ١٨- رعایت کلیه قوانین جاری کشور منجمله مفاد قانون »ممنوعیت تبلیغات و معرفی محصولات و خدمات غیرمجاز و آسیبرسان به سلامت در رسانه‌های ارتباط جمعی داخلی و خارجی و فضای مجازی« و همچنین کلیه موارد مندرج در »آیین نامه اجرایی ماده ٧ قانون حمایت از حقوق مصرفکنندگان« لازم الاجرا میباشد.

ماده ١۹- صدور مجوز تبلیغات برای متقاضیان حرف پزشکی که محکومیت انتظامی دارند تا زمان رفع سوء اثر ممکن نخواهد بود.

ماده ٢٠- کمیته‌های تبلیغات مکلفند محتوای اطلاع رسانی و تبلیغات درخواستی مطبها و دفاتر کار را بر اساس معیار های زیر بررسی نموده و در صورت تطابق نسبت به صدور مجوز اقدام نمایند:

الف: درج نام و نام خانوادگی کامل براساس مندرجات پروانه طبابت/دفتر کار الزامی است و حذف یا تغییر قسمتی از نام و نامخانوادگی تخلف محسوب میگردد.

ب: درج بالاترین مقطع و رشته تحصیلی مندرج در پروانه طبابت الزامی است. استفاده از حروف اختصار برای عنوان رشته یا مقطع تحصیلی در تبلیغات ممنوع است.

ج: درج تلفن ثابت و نشانی مطب/دفتر کار الزامی است.

د: ساعات و ایام پذیرش بیمار، نشانی پست الکترونیک و بیمههای طرف قرارداد اختیاری است.

هـ: درج رتبه رسمی علمی (بورد/دانشنامه) چنانچه در پروانه طبابت قید شده باشد اختیاری است.

و: محتوای تبلیغ تنها در صورتی می تواند حاوی نشانی صفحات مجازی باشد که قبلا مجوز تبلیغات نظام پزشکی برای آن صفحات صادر شده باشد.

ز: رشته های پروانه دار، پزشکان و دندانپزشکان فوق تخصص و دارندگان فلوشیپ میتوانند شرح خدمات مجاز را در تبلیغ درج نمایند. پزشکان و دندانپزشکان عمومی میتوانند شرح خدمات مجاز و حداکثر سه رشته تخصص مصوب مورد علاقه خود را بدون ذکر عنوان متخصص و پزشکان متخصص میتوانند شرح خدمات مجاز و همچنین دو رشته مصوب فلوشیپ یا فوق تخصص مورد علاقه خود را بدون ذکر عنوان فلوشیپ و فوق تخصص در تبلیغ درج نمایند. رشته طبابت مذکور میبایست از بین عناوین تخصص، فوق تخصص و فلوشیپی باشد که در حال حاضر در دانشگاه های علوم پزشکی کشور در حال تدریس است.

ط: درج عناوین غیربالینی در تبلیغات مطب ها و دفاتر کار ممنوع است.

ی: تعداد شرح خدمات مجاز برای اعضای سازمان جهت درج در تبلیغات حداکثر ۵ مورد است.

ماده ٢١- کمیته های تبلیغات مکلفند محتوای اطلاع رسانی و تبلیغات درخواستی موسسات را بر اساس معیار های زیر بررسی نموده و در صورت تطابق نسبت به صدور مجوز اقدام نمایند: درج نام کامل موسسه براساس پروانه بهره برداری، شماره پروانه بهره برداری ، نشانی و شماره تلفن ثابت در تبلیغات موسسات تشخیصی درمانی الزامی است. نام مسئول فنی، معرفی بخشهای موسسه، شرح خدمات مجاز، آدرس الکترونیکی، بیمههای طرف قرارداد، ساعات فعالیت، نام سازمان صادر کننده مجوز اختیاری است. شرح خدمات مجاز برای تبلیغات موسسات باید بر اساس بخش های مندرج در پروانه بهرهبرداری و وظایف مندرج در آییننامه تأسیس موسسه باشد. تعداد خدمات قابل درج در تبلیغات موسسات حداکثر ٧ مورد است.

ماده ٢٢- نمایش تصاویر سر و صورت، اندام فوقانی و اندام تحتانی (زانو به پایین) در صورتی امکان‌پذیر است که هویت بیمار قابل شناسایی نبوده و رضایت کتبی و آگاهانه از وی اخذ شده باشد. نمایش تصویر سایر قسمتهای بدن (منجمله شکم و سینه) ممنوع است. اندام قبل از تصویربرداری باید عاری از هرگونه رنگ یا براق‌کننده بوده و تصاویر نمایش داده شده نیز باید بدون روتوش یا جلوه ویژه باشد.

ماده ٢٣- انتشار فیلم یا تصویر از محل مطب/ دفترکار یا موسسه مجاز است در این صورت صوت یا تصویر هیچ فرد دیگری به جز کادر درمانی پروانه‌دار آن موسسه نباید دیده شود. انتشار تصویر تجهیزات پزشکی که معرف برند خاص باشد در تبلیغات ممنوع است.

ماده ٢۴- محتوای تبلیغات مطبها، دفاترکار و مؤسسات نباید موجب تنزل شأن جامعه پزشکی شود. تشخیص با کمیته تبلیغات صادر کننده مجوز میباشد.

ماده ٢۵- سازمان نظام پزشکی مکلف است در مجوز صادره نام رسانه، مخاطبین رسانه، تیراژ و محتوای مجاز تبلیغات را عیناً قید نماید و دارنده مجوز نیز مکلف است صرفا مطابق با محتوای مجوز، تبلیغات نماید.

ماده ٢۶- مدت اعتبار مجوزهای تبلیغات یکساله است.

ماده ٢٧- در خصوص مطبها، دفاتر کار و کلیه موسسات به جز بیمارستانها، صدور مجوز تبلیغات محیطی صرفا در بازه زمانی یک ماه قبل تا دو ماه بعد از افتتاح و حداکثر در ابعاد ۳٠٠*٢٠٠ سانتی متر و صرفا در محدوده جغرافیایی شهری مجاز است.

ماده ٣٠- در مواردی که متقاضی تبلیغات قصد تاسیس سایت یا صفحه مجازی در فضای اینترنت را دارد، در قسمتی از مجوز صادره تحت عنوان “کادر محتوای ثابت”، محتوای مورد تایید کمیته تبلیغات عینا نوشته شود. کادر محتوای ثابت شامل موارد الزامی و اختیاری موضوع مواد ٢٠ و ٢١ می باشد که به تصویب کمیته تبلیغات سازمان رسیده باشد. دارنده مجوز با دریافت مجوز تبلیغات تعهد می نماید مندرجات کادر محتوای ثابت را در هنگام ورود به سایت یا صفحه مجازی تبلیغاتی نمایش دهد. درج کامل این محتوا در تمام قسمتهای سایت یا اطلاعات بارگذاری شده در صفحه مجاز است ولی درج گزینشی آن ممنوع است. دارنده مجوز متعهد است در هنگام بارگذاری اطلاعات و تصاویر جدید در صفحه مفاد این دستورالعمل را رعایت نماید.

ماده ٣١- در تاسیس صفحه اطلاع رسانی مجازی خدمات پزشکی، یک تصویر معرف باید در کنار کادر ثابت محتوا منتشر شود. در خصوص مطب/دفتر کار این تصویر می تواند تصویر تابلوی استاندارد مطب/دفتر کار یا تصویر چهره دارنده پروانه باشد. در خصوص موسسه پزشکی این تصویر می تواند تصویر تابلوی استاندارد موسسه یا تصویر لوگوی ثبت شده موسسه باشد.

ماده ٣٢- در تبلیغات فضای مجازی، اطلاع رسانی یا تبلیغات در هر نشانی غیر از نشانی مندرج در مجوز تبلیغات صادره از نظام پزشکی ممنوع است.

ماده ٣۶- هر یک از نظام پزشکی ها پس از صدور مجوز تبلیغات، مکلف است صفحات مجازی، تبلیغات منتشره و یا آگهی های درج شده در رسانه ها را مرتبا پایش نموده و در صورت تخطی از مفاد دستورالعمل، به صاحب مجوز اطلاع دهد تا نسبت به رفع آن اقدام نماید و در صورتیکه در بازه زمانی ٢ هفته اصلاحات صورت نپذیرد، مجوز توسط کمیته تبلیغات باطل شده و اقدامات لازم مطابق ماده ۴٨ صورت می گیرد.

ماده ٣٧- تعرفه کارشناسی و صدور مجوز تبلیغات موضوع این دستورالعمل سالانه از طرف سازمان نظام پزشکی کل پیشنهاد و توسط شورای عالی نظام پزشکی تصویب و به نظام پزشکیهای سراسر کشور ابلاغ می‌گردد.

ماده ٣٨- به منظور ساماندهی تبلیغات و نظارت بر حسن اجرای این دستورالعمل، هماهنگی با سایر ارگان ها و نهادهای رسمی کشور و رسیدگی به موارد اعتراض و ارایه پیشنهادات به دبیرخانه شورای عالی کمیته ای با ترکیب زیر تحت عنوان کمیته مرکزی تبلیغات در معاونت فنی و نظارت نظام پزشکی کل تشکیل می‌گردد:
١( معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی به عنوان رییس کمیته
٢( دو نفر از اعضای شورای عالی نظام پزشکی
۳( نماینده کمیسیون تخصصی مشورتی تبلیغات شورای عالی نظام پزشکی
۴( مدیرکل نظارت، ارزشیابی و اعتباربخشی سازمان نظام پزشکی به عنوان دبیر کمیته
۵( مدیرکل صلاحیتهای حرفه ای سازمان نظام پزشکی
۶( مدیر دبیرخانه هیات ترویج اخلاق پزشکی سازمان نظام پزشکی
٧( معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی یا نماینده تام الاختیار وی
٨( کارشناس تبلیغات اداره کل نظارت و اعتباربخشی سازمان نظام پزشکی
۹( نماینده حقوقی سازمان نظام پزشکی کشور
١٠( نماینده تام الاختیار سازمان صدا و سیما
١١( نماینده تام الاختیار معاون درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (مدیر کل مرکز نظارت و اعتبار بخشی)
١٢( نماینده تام الاختیار رئیس سازمان غذا و دارو )اداره کل نظارت(
١۳( نماینده تام الاختیار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی )مدیر کل تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد(
١۴( نماینده تام الاختیار وزارت کشور )مدیر کل سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور(
١۵( نماینده تام الاختیار سازمان تعزیرات حکومتی )مدیر کل حمیت از حقوق مصرف کنندگان(
١۶( نماینده تام الاختیار رئیس پلیس فتای کشور )رئیس اداره تشخیص و پیشگیری(
تبصره: رئیس کمیته، حسب دستور جلسه مجاز است از نظر کارشناسی نمایندگان سایر ارگان ها جهت حضور در جلسه دعوت به عمل آورد.

ماده ۴٠- شوراهای هماهنگی نظام پزشکی استانها موظف هستند کمیته ای با ترکیب زیر تحت عنوان کمیته تبلیغات استانی به منظور نظارت بر اجرای مطلوب این دستورالعمل در استان، هماهنگی با سایر ارگان ها و نهادهای رسمی استانی و رسیدگی به موارد اعتراض به صدور مجوز تبلیغات توسط شهرستانها )به جزء شهرستانهای مرکز استان( و نیز ارایه پیشنهادات به کمیته مرکزی تبلیغات تشکیل دهند:
١( رییس شورای هماهنگی نظام پزشکی استان به عنوان رییس کمیته
٢( معاون فنی و نظارت مرکز استان به عنوان دبیر کمیته
۳( سه نفر از اعضای شورای هماهنگی استان ۴( رییس هیأت تجدیدنظر انتظامی استان
۵( کارشناس تبلیغات نظام پزشکی
۶( رییس دانشگاه علوم پزشکی مرکز استان یا نماینده تام الاختیار وی
٧( معاون غذا و داروی دانشگاه مرکز استان یا نماینده تام الاختیار وی
٨( مدیر کل اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یا نماینده تام الاختیار وی
۹( مدیر کل صدا و سیمای مرکز استان یا نماینده تام الاختیار وی
١٠( شهردار مرکز استان یا نماینده تام الاختیار وی
١١( رئیس پلیس فتای استان یا نماینده تام الاختیار وی

ماده ۴۶- چنانچه علیرغم دعوت رییس نظام پزشکی جهت تشکیل کمیته تبلیغات مربوط، ظرف مدت ١۴ روز جلسه کمیته برگزار نشد، رییس نظام پزشکی موظف است با رعایت مفاد این دستورالعمل نسبت به بررسی و صدور مجوزهای تبلیغات درخواستی اقدام نماید. انجام پیگیری‌های لازم جهت تشکیل کمیته کماکان بر عهده رییس نظام پزشکی خواهد بود. کلیه مجوزهای صادره می بایست در اولین جلسه کمیته به استحضار اعضاء کمیته برسد.

ماده ۴٧- چنانچه متقاضی نسبت به رای کمیته شهرستان یا استان )یا عدم صدور رای در بازه زمانی یک ماهه( اعتراض داشته باشد می تواند
اعتراض مکتوب خود را به کمیته تبلیغات مربوطه تسلیم نماید.

ماده ۴٨- تخلف هر یک از رسانه ها و جایگاههای اطلاع رسانی و تبلیغاتی متعلق به اشخاص حقیقی یا حقوقی اعم از دستگاه های دولتی، عمومی، خصوصی و نهادها؛ تبلیغ کنندگان بدون مجوز، تبلیغ کنندگان مجوز داری که از حدود مندرج در مجوز یا مفاد دستورالعمل تخطی نموده اند، با گزارش و یا طرح شکایت سازمان نظام پزشکی در مراجع نظارتی، قضایی یا انتظامی مورد رسیدگی قرار میگیرند. مسئول گزارش یا طرح شکایت رییس کمیته تبلیغات مرتبط می باشد.

تبصره: تخلفات تبلیغاتی اعضاء جامعه پزشکی در هیأت‌های انتظامی سازمان نظام پزشکی و در صورت نیاز در مراجع قضایی مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.