وقتی بیمار خردسال از دندان‌پزشک می‌خواهد اسرارش را به والدینش نگوید چه باید کرد؟

به نقل از دندانه : سؤال: من دندان‌های عقل یک پسر ۱۶ ساله را حدود ۸ هفته پیش کشیدم. امروز مادرش او را به مطب آورد تا زخمی که از آن زمان تاکنون در دهانش ایجاد شده است را بررسی کنم. مادر و پسر هر دو بر این باور بودند که این زخم در نتیجه جراحی دندان عقل است. من پسر را در غیاب مادرش معاینه کردم و به این نتیجه رسیدم این زخم که در بافت نرم کام اوست، یک زخم سفلیسی است؛ بنابراین دستیار خانم را از اتاق مرخص کردم و به پسر گفتم این زخم در نتیجه‌ی یک بیماری مقاربتی ایجاد شده است. او اعتراف کرد که رابطه‌ی جنسی دهانی داشته؛ اما اصرار زیادی کرد به مادرش چیزی نگویم؛ چون خیلی آسیب می‌بیند. وظیفه‌ی اخلاقی من در قبال این مادر و پسر چیست؟

پاسخ: این واقعیت که بیمار شما خردسال است، چالشی ایجاد می‌کند که دو وجه دارد: رضایت و حریم خصوصی. رضایت برای انجام خدمات درمانی، باید از بیمار یا شخصی به نیابت از او اخذ شود. همه‌ی ما به دریافت رضایت پدر و مادر برای درمان کودکان عادت داریم. موضوع مورد بحث این است که چه زمانی بیمار خردسال از نظر قانونی قادر به رضایت دادن برای درمان خود است؟ و چه زمانی درخواست او به حفظ اسرار باید اجابت شود؟

قوانین و مقررات ایالتی و در شرایط خاص، احکام دادگاه، ضرورت‌های خدمات درمانی به بیماران خردسال را مشخص می‌کنند. به طور کلی، افراد زیر سن ۱۸ سال، باید از والدین خود رضایت‌نامه داشته باشند. با این حال، استثناهایی وجود دارد که به یک بیمار خردسال اجازه می‌دهد از نظر قانونی بتواند برای برخی از خدمات درمانی رضایت بدهد. برای مثال، تعدادی از مراجع قضایی به افراد خردسالی که به بلوغ رسیده یا تحت تکفل والدین خود نیستند، اجازه‌ی رضایت دادن می‌دهند.

تعدادی از خدمات درمانی حساس وجود دارند که این دسته از افراد خردسال؛ اما بالغ ممکن است بتوانند به انجام آن‌ها رضایت دهند. این خدمات عبارتند از مراقبت‌های بارداری و پیش از زایمان، درمان بیماری‌های مقاربتی، درمان‌های سلامت روان، پیشگیری از بارداری و سقط جنین. اگر شما به سوءاستفاده‌ی جنسی مشکوک هستید از نظر قانونی باید موضوع را به مقامات مربوطه گزارش دهید. تقریباً در تمام ایالات، و البته نه در همه‌ی آن‌ها، به افراد زیر ۱۸ سال اجازه‌ی رضایت برای درمان بیماری‌های مقاربتی را می‌دهند و در هیچ یک از آن‌ها الزامی به مطلع کردن والدین از این درمان نیست. البته در برخی از ایالات اگر دکتر بخواهد، به او اجازه می‌دهند که والدین را مطلع کند. تعدادی از مراجع قضایی هم، از کارکنان بخش سلامت از جمله دندان‌پزشکان می‌خواهند وجود بیماری‌های مقاربتی را به نهاد بهداشت محلی گزارش دهند. مثل همه‌ی موارد دیگر، اگر در این مورد شک دارید باید با وکیل خود، نهاد بهداشتی محلی، بورد دندان‌پزشکی یا نهادهای مانند آن‌ها تماس بگیرید تا از قوانین محلی خود و دستورالعمل‌های درمان خردسالان آگاه شوید.

تعهدات قانونی شما را گفتیم؛ اما تعهدات اخلاقی‌تان چیست؟ بخشی از کد رفتار حرفه‌ای و اصول اخلاق انجمن دندان‌پزشکی آمریکا (کدADA) که به «خودمختاری بیمار» مربوط است، می‌گوید: «دندان‌پزشک وظیفه دارد به حقوق بیمار در زمینه‌ی تصمیم‌گیری برای خود و حفظ حریم خصوصی احترام بگذارد.» اگرچه بیمار شما خردسال است، شما خواهان آن هستید که خودمختاری او را با دخالت دادنش در تمام تصمیمات درمانی در حد متناسب با توانایی و شرایطش ارتقاء دهید.

از آنچه شرح داده‌اید پیداست در مورد زخم دهان بیمار تشخیص دقیقی نداده‌اید و تشخیص اولیه‌ی شما قطعی نیست؛ بنابراین ارجاع به پزشک خانواده در این زمینه می‌تواند انتخاب مناسبی باشد. این کار در راستای بخش «مشاوره و ارجاع» کد ADA است که دندان‌پزشکان را متعهد می‌کند «در صورتی که رفاه بیماران با مشورت طلبیدن از افرادی که دانش، مهارت و تجربه‌ی ویژه‌ای دارند تأمین می‌شود یا بهبود می‌یابد، در صورت امکان این کار را انجام دهند.» ممکن است شما بخواهید بیمار جوان خود را تشویق کنید تا مادرش را در جریان این کار قرار دهد و اگر موافقت کرد به مادرش بگویید به اعتقاد شما این زخم ناشی از جراحی نیست و تشخیص و درمان آن خارج از حیطه‌ی کار دندان‌پزشکی عمومی است و توصیه کنید که بیمار در اسرع وقت توسط پزشک خانواده معاینه شود.

با این حال، اگر بیمار بر مخالفت خود بر آگاهی مادرش از این موضوع اصرار ورزید و همچنین نخواست پزشک خانواده‌اش از وضعیت سلامتی فعلی‌اش مطلع شود باید به خواسته‌ی او احترام بگذارید. دغدغه‌های شما باید بیمار را بر آن دارد به سراغ درمان‌هایی که به آن‌ها نیاز دارد برود و مطلع کردن والدینش ممکن است او را از این کار منصرف کند. شما می‌توانید بیمار را به یک کلینیک که در درمان بیماری‌های مقاربتی تخصص دارد یا برای درمان مشکلات نوجوانان این رده‌ی سنی تأسیس شده است ارجاع دهید. اگر بیمار تصمیم گرفت به کلینیک مراجعه کند، فقط مادرش را از این موضوع مطلع سازید که زخم دهان او به جراحی که انجام داده ارتباطی ندارد.

به رغم درخواست بیمار خردسال، اگر بر این باور هستید که اطلاع والدینش از واقعیت این موضوع برای سلامتی او ضروری است و از واکنش آن‌ها مطمئن هستید؛ مطلع ساختن آن‌ها می‌تواند از نظر اخلاقی توجیه‌پذیر باشد.

به هر حال در فضای امروزی، این موقعیت‌ها به ناچار پیش می‌آید و به جز موارد استثنایی، درمانگران باید در نظر داشته باشند که رضایت والدین برای خدمات درمانی پزشکی و دندان‌پزشکی بیماران خردسال ضروری است؛ بنابراین در ابتدا باید آگاه باشید که قانون در این مورد چه می‌گوید و اگر در این زمینه دستورالعملی ندارد، شرایط و عواقب را بسنجید و آنچه از نظر اخلاقی مناسب است را انجام دهید.

*«گاهِ اخلاق» توسط اعضاء شورای اخلاق، امور قضایی و آئین‌نامه انجمن دندان‌پزشکی آمریکا با همکاری ژورنال این انجمن تهیه شده است.