بسیاری از افراد درباره اینکه آیا کشیدن دندان عقل ضروری است یا خیر دچار تردید شده و نمی‌توانند به خوبی تصمیم بگیرند. دندان عقل سومین دندان آسیاب بزرگ دائمی است که در دهان تمام افراد، رشد می‌کند.
اغلب افراد دارای ۴ دندان عقل، در انتهای هر قوس دهان خود در فک بالا و پایین هستند. این دندان در اصل آخرین دندانی است که در دهان هر فرد رشد می‌کند؛ به همین دلیل ممکن است از فضای کافی برای رشد برخوردار نباشد و نتواند به خوبی و در سلامتی کامل فرایند رشد خود را تکمیل کند. در اینجا قصد داریم تا به سؤال آیا دندان عقل را باید کشید، به خوبی پاسخ دهیم.
فهرست عناوین
انواع دندان عقل
قبل از اینکه به سراغ بررسی سؤال آیا کشیدن دندان عقل ضروری است برویم، بهتر است تا با انواع دندان‌های عقل آشنا شویم. به صورت کلی دندان عقل از نظر رشد، می‌تواند در سه حالت رشد کرده، نیمه نهفته و یا کامل نهفته باشد. بدیهی است که دندان عقل نیز مانند سایر دندان‌ها، نیاز به فضای کافی برای رشد دارد و در صورتی که این فضا در اختیارش قرار نگیرد، ممکن است به حالت نهفته و یا نیمه نهفته درآید.
دندان‌های نهفته و یا نیمه نهفته می‌توانند در طولانی‌مدت، مشکلات مختلفی را برای افراد به وجود آورند که برای جلوگیری از چنین مشکلاتی، بهتر است تا در اسرع وقت، برای کشیدن آن‌ها اقدام شود. دندان‌های نیمه نهفته در اغلب موارد به دندان‌های مجاور خود فشار وارد می‌کنند تا بتوانند به صورت کامل رشد کنند. در چنین حالتی می‌توانند باعث خرابی و از بین رفتن دندان‌های مجاور خود شوند.
علائم در آمدن دندان عقل
برای اینکه بتوانید برای کشیدن دندان عقل خود در بهترین زمان ممکن اقدام کنید، لازم است تا از زمان رویش آن اطلاع داشته باشید. در این راستا به شناسایی علائم در آمدن دندان عقل، نیاز دارید. این علائم ممکن است در افراد مختلف، متفاوت باشند. در این قسمت چند نمونه از اصلی‌ترین علائم در آمدن دندان عقل را معرفی می‌کنیم.
- درد در پشت دهان
- قرمزی، حساسیت و یا تورم در ناحیه رشد دندان
- عفونت لثه
- درد فک
- بوی بد دهان
- دشواری در باز کردن دهان و غذا خوردن
- مشکلات تنفسی و سینوسی
کشیدن دندان عقل
حال که با انواع دندان عقل ازنظر رویش آشنا شدیم نوبت به پاسخ به این سؤال که آیا دندان عقل را باید کشید می‌رسد. کشیدن دندان عقل در بسیاری از موارد توصیه می‌شود؛ اما همیشه برای آن الزامی وجود ندارد. در برخی از مواقع که دندان از شرایط خوبی برخوردار بوده و وجود آن هیچ‌گونه خطر و تهدیدی برای دندان‌های مجاور به دنبال نداشته باشد، می‌توان از کشیدن دندان صرف‌نظر کرد. پس در شرایط زیر، هیچ‌گونه ضرورتی برای کشیدن دندان عقل وجود ندارد.
- دندان به صورت کامل رشد کرده و بیرون زده است
- دندان سالم است
- دندان در مکان درستی بیرون زده و هیچ‌گونه فشاری به دندان‌های مجاور وارد نمی‌کند
- امکان دسترسی به دندان وجود داشته و به‌راحتی می‌توانید از مسواک یا نخ دندان برای بهداشت آن استفاده کنید
از طرف دیگر در بسیاری از مواقع این شرایط برای دندان عقل حاکم نیستند، به همین خاطر در پاسخ به سؤال آیا کشیدن دندان عقل ضروری است، باید جواب مثبت بدهیم. در شرایط زیر، حتما باید برای کشیدن دندان خود اقدام کنید؛ در غیر این صورت ممکن است دچار عوارض نکشیدن دندان عقل بشوید.
- دندان به صورت کاملا نهفته در زیر لثه باقی بماند. در این حالت ممکن است عفونت و یا کیست به وجود آید که می‌توانند به سایر دندان‌ها و یا حتی فک شما صدمه بزنند
- دندان به صورت نیمه نهفته و نیمی از آن رشد کرده باشد. در چنین وضعیتی تمیز کردن دندان‌ها با مسواک و یا نخ دندان و به صورت کلی دسترسی به آن بسیار سخت می‌شود. به همین دلیل ممکن است باکتری‌ها به راحتی در آن محدوده تجمع کرده و باعث پوسیدگی دندان عقل و سایر دندان‌های مجاور آن بشوند.
- در صورتی که دندان عقل از فضای کافی برای رشد برخوردار نباشد، ممکن است با فشار آوردن به دندان‌های اطراف خود، باعث کج شدن آن‌ها شود. در این وضعیت باید حتما برای کشیدن دندان عقل خود اقدام کنید.
بهترین سن برای کشیدن دندان عقل
دندان عقل نهفته یا نیمه نهفته، در بسیاری از موارد می‌تواند مدت‌زمان طولانی در دهان افراد باقی بماند. برخی از افراد تا مدت زیادی با دندان عقل خود دچار مشکل نشده و می‌توانند آن را در وضعیت خوبی در دهان خود نگهدارند. از طرف دیگر، دسته‌ای از افراد، مدام با دندان عقل خود درگیر بوده و درد آن را تحمل می‌کنند. چنین افرادی باید سریعا برای کشیدن دندان عقل خود اقدام کنند.
بهترین راه تشخیص زمان مناسب برای کشیدن دندان عقل، معاینه توسط یک دندان‌پزشک مجرب و ماهر است. بدون شک یک دندان‌پزشک می‌تواند در این زمینه کمک‌های شایانی به شما برساند. شما می‌توانید با مراجعه به پزشک از وضعیت سلامت و همچنین رشد دندان خود اطلاع پیدا کنید.
در چنین حالتی، قبل از اینکه خرابی دندان عقل شما پیشروی کند و به دردهای زیاد برسد یا اینکه باعث دردسر برای سایر دندان‌هایتان بشود، می‌توانید برای کشیدن آن اقدام کنید. در بسیاری از مواقع سن بین ۲۵ تا ۳۵ سالگی را بهترین سن برای کشیدن دندان عقل می‌دانند؛ اما باز هم این تشخیص باید توسط دندان‌پزشک داده شود تا بتوان با اطمینان بیشتری به آن اعتماد کرد.
دیگر دلایل کشیدن دندان عقل
کشیدن دندان عقل، همیشه به خاطر وضعیت خود دندان انجام نمی‌شود. در برخی از موارد دلایل خارجی و مختلف دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند باعث شوند که شما دندان عقل خود را بکشید، این دلایل به شرح زیر هستند.
- پوسیدگی گسترده در کل دندان
- ارتودنسی کردن دندان‌ها
- کاشتن پروتزهای دندانی
- قبل از انجام رادیوتراپی
- دندان‌های ضایعات پاتولوژیک
- شکستگی دندان از ریشه
عوارض نکشیدن دندان عقل
در ابتدا باید بگوییم که نکشیدن دندان عقل، همیشه با عوارض روبه‌رو نیست، یعنی ممکن است شما دندان عقل خود را نکشید و هیچ اتفاقی نیز برای آن پیش نیاید، اما می‌توانیم ادعا کنیم که حداقل یکی از این عارضه‌ها، برای اکثر افراد پیش می‌آید.
- ازدحام دندان‌ها
- کج شدن دندان‌های مجاور
- پوسیدگی دندان‌های کناری
- عفونت و سایر بیماری‌های مربوط به لثه
- دردهای بسیار زیاد از مفصل فک
- کیست دندان
- بوی بد دهان ناشی از عفونت و پوسیدگی
مراقبت‌های موردنیاز بعد از کشیدن دندان عقل
در برخی از موارد، کشیدن دندان عقل نیاز به جراحی داشته که دوره نقاهت سخت و طولانی به دنبال دارد. در همین راستا تأکید می‌کنیم تا حتما به توصیه‌های پزشک خود دقت کنید تا بتوانید این دوره را راحت‌تر پشت سر گذاشته و درگیر عوارض آن نشوید. این نکات مراقبتی به شرح زیر هستند.
- به مدت یک یا دو ساعت، گاز استریل را بر روی زخم خود نگهدارید.
- بعد از برداشتن گاز، فورا بستنی بخورید. در این زمان توجه داشته باشید که به هیچ عنوان آب دهان خود را خارج نکنید، زیرا این کار مانع بند آمدن خون‌ریزی زخم می‌شود.
- برای کاهش تورم و التهاب و همچنین جلوگیری از بروز آن‌ها، بهتر است تا ۴۸ ساعت از کمپرس سرد و بعد از آن از کمپرس گرم استفاده کنید.
- مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای تجویزشده توسط دندان‌پزشک نیز یکی دیگر از نکات مراقبتی بعد از کشیدن دندان عقل است.
- شب اول جراحی و کشیدن دندان عقل خود، به هیچ عنوان مسواک نزنید. از شب دوم می‌توانید محل زخم را با آب نمک شسته و باقی نواحی دهان را مسواک بزنید. توجه داشته باشید که رعایت و حفظ بهداشت دهان و دندان‌ها، شما را از مشکلاتی مانند عفونت در محل زخم و … به دور نگه می‌دارد.
- بهتر است تا ۳ روز استراحت کرده و فعالیت‌های سنگین انجام ندهید. همچنین از پایین انداختن سر خود برای انجام کارهای مختلف، خودداری کنید.
- تا چند روز از مصرف نوشیدنی و غذاهای داغ، حتما خودداری کنید. به‌هیچ‌عنوان از نی برای نوشیدن انواع نوشیدنی‌ها استفاده نکنید.
- تحت هیچ شرایطی محل زخم را با زبان لمس نکنید و درصورتی‌که درد آن بیشتر از یک هفته طول کشید، حتما به دندان‌پزشک مراجعه کنید.
جمع‌بندی
دندان عقل یکی از حساس‌ترین دندان‌های دهان است که به‌عنوان آخرین دندان رشد می‌کند. این دندان به دلایل مختلف ممکن است نتواند به‌خوبی رشد کرده و یا باعث آسیب رسیدن به سایر دندان‌ها شود. در همین راستا ما در قسمت‌های قبل به بررسی سؤال آیا دندان عقل را باید کشید پرداختیم و به این نتیجه رسیدیم که در شرایط خاصی، کشیدن دندان عقل ضرورت داشته و باید حتما انجام شود تا باعث به هم خوردن نظم دندان‌های دیگر و سلامت آن‌ها نشود. همچنین در قسمت‌های قبلی به بررسی عوارض نکشیدن دندان عقل و معرفی علائم در آمدن دندان عقل نیز پرداختیم.
منبع :دکتر سعید قریشی
