در برخی موارد دندان به علت ضربه، بیماری، پوسیدگی یا عفونت آنقدر آسیب می‌بیند که باید آن را کشید. همچنین گاهی اوقات دندان بزرگسالان دچار شلوغی است و کشیدن دندان به یک بخش ضروری از فرایند اصلاح ظاهر دندان‌ها تبدیل خواهد شد. دندانپزشکان باتجربه می‌‌توانند به صورت ایمن و بدون به وجود آوردن هیچ مشکلی به کشیدن دندان بپردازند و نکات مرتبط با مراقبت از دندان پس از کشیدن را به بیمار گوشزد کنند تا ضمن حفظ سلامت دهان و دندان و عملکرد آن لبخندی زیبا را به بیمار هدیه دهند. به منظور پیشگیری از بروز عوارض جانبی حاصل از کشیدن دندان باید بیمار از همه دستورات دندانپزشک خود پیروی کند.
کشیدن دندان چگونه انجام میشود؟
برای کشیدن دندان باید به دندانپزشک یا جراح دهان و دندان مراجعه کرد. دندانپزشک ابتدا به تزریق داروی بی حسی در ناحیه مورد نظر خواهد پرداخت تا شما در طول درمان دچار هیچ گونه دردی نشوید و فرایند کشیدن دندان به خوبی انجام گردد. در صورتی که قصد دارید به کشیدن دندان فرزند خود بپردازید یا قصد کشیدن چند عدد از دندان‌های خود را دارید ممکن است دندانپزشک تصمیم بگیرد از داروی بی حسی قوی استفاده کند تا شما یا فرزندتان در طول درمان بتوانید به خواب بروید. دندانپزشک برای کشیدن یک دندان که نیاز چندانی به داروی بی حسی یا روش‌های تخصصی ندارد دندان را به سمت جلو و عقب به حرکت در می‌آورد تا از فک جدا شده و آماده کشیدن شود.
کشیدن دندان آسیاب یا دندان نهفته
در صورتی که قصد کشیدن دندان آسیاب یا دندان نهفته را دارید ممکن است انجام عمل جراحی برای خارج کردن دندان ضرورت یابد. در این شرایط جراح به ایجاد یک برش روی لثه می‌پردازد تا بافت نرم و استخوانی روی دندان را کنار بزند و دندان آماده جدا شدن گردد. در صورتی که کشیدن دندان دشوار باشد دندانپزشک در چند مرحله به کشیدن آن خواهد پرداخت با این حال در برخی موارد روند کشیدن دندان بسیار پیچیده است و باید دندان تحت بیهوشی عمومی کشیده شود. معمولاً پس از کشیدن دندان یک لخته خون در ناحیه مورد نظر ایجاد میشود. دندانپزشک حفره ایجاد شده را به کمک گاز استریل می‌پوشاند تا از خونریزی جلوگیری گردد. در برخی موارد ممکن است بخیه زدن جای دندان ضرورت یابد.
مراقبت بعد از كشيدن دندان
روز اول
خونریزی پس از کشیدن دندان کاملاً طبیعی است حتی در مواردی که پزشک از بخیه نیز استفاده نموده است. دندانپزشک روی بافت لثه گاز استریل قرار میدهد و به شما یاد میدهد به کمک دندان خود آن را در جای مورد نظر قرار دهید تا فرایند خونریزی متوقف گردد. به طور طبیعی باید به مدت ۳ تا ۴ ساعت گاز را در جای خالی دندان کشیده شده قرار دهید و در صورت نیاز به تعویض آن بپردازید. پزشک از بیمار می‌‌خواهد که به مدت ۲۴ ساعت از استعمال دخانیات، مصرف مایعات با نی و غرغره کردن خودداری کند تا خونریزی متوقف گردد. پس از کشیدن دندان میتوانید از قرص مسکن استفاده کنید تا درد شما بهبود یابد. اکثر بیماران فقط به استامینوفن نیاز دارند اما برخی دیگر به داروی قوی تر احتیاج خواهند داشت. میتوانید به منظور کنترل درد و تورم از کمپرس یخ استفاده کنید و به مدت ۱۰ دقیقه آن را روی صورت خود بگذارید. به اندازه کافی استراحت کنید و به نحوی برنامه ریزی کنید که حداقل به مدت ۲۴ ساعت پس از کشیدن دندان در منزل بمانید. سر خود را در ارتفاع بالاتری قرار دهید تا خونریزی به حداقل برسد.
روز دوم پس از کشیدن دندان
۲۴ ساعت پس از کشیدن دندان میتوانید به تدریج فعالیت‌های طبیعی خود را از سر بگیرید و به آرامی دهان خود را با محلول آب و نمک بشویید و از نخ دندان و مسواک استفاده کنید اما دقت کنید که از وارد کردن ضربه به جای دندان کشیده شده خودداری کنید. بهتر است تا چند روز از غذاهای نرم مانند تخم مرغ هم زده، سوپ، پودینگ، ماست و پوره سیب زمینی استفاده کنید. با بهتر شدن بافت لثه میتوانید رژیم غذایی معمولی خود را داشته باشید اما بهتر است تا بهبودی کامل لثه از خوردن غذاهای سفت خودداری کنید. معمولا فرایند بهبود فقط چند روز طول میکشد اما در برخی از افراد ممکن است تا دو هفته نیز ادامه داشته باشد. در صورتی که شما دچار علائم غیر طبیعی از قبیل عفونت یا درد شدید هستید باید به پزشک مراجعه کنید. بروز علائمی از قبیل تهوع و استفراغ، تب و لرز و تورم و قرمزی، خروج بیش از حد ترشحات از لثه، سرفه، درد قفسه سینه یا اختلال در تنفس به معنای مراجعه فوری به پزشک می‌باشد. پس از بهبود کامل بافت لثه میتوانید با دندانپزشک خود در خصوص استفاده از ایمپلنت یا دندان مصنوعی صحبت کنید تا جای خالی دندان از دست رفته پر گردد و لبخندی زیبا داشته باشید.
استراحت کردن
- به طور کامل استراحت کنید و سر خود را در ارتفاع بالاتر قرار دهید.
- به منظور پیشگیری از بروز سرگیجه باید به آرامی از حالت خوابیده بلند شوید.
- سعی کنید به مدت ۲۴ ساعت پس از کشیدن دندان فعالیت جسمانی خود را کاهش دهید و تا ۷۲ ساعت از ورزش سنگین خودداری نمایید.
- در صورتی که استراحت کافی داشته باشید فرایند بهبود به سرعت انجام خواهد شد.
تورم و کبودی
- پس از کشیدن دندان بروز مقداری تورم طبیعی است و یک بخش از فرایند ترمیم محسوب میشود.
- در صورتی که تورم شدید باشد یا با درد شدید و تب همراه گردد باید فوراً به پزشک مراجعه کرد.
- یک روز پس از کشیدن دندان باید از کمپرس یخ استفاده کنید تا میزان درد و تورم به حداقل برسد. برای این کار باید مقداری یخ را درون کیسه پلاستیکی ریخته و آن را درون پارچه قرار دهید و به مدت ۲۰ دقیقه روی صورت خود بگذارید و ۲۰ دقیقه به صورت تان استراحت دهید.
- میتوانید به منظور کاهش بیشتر درد از کمپرس گرم و مرطوب استفاده کنید.
دارو درمانی
- باید قبل از آنکه اثر داروی بی حسی از بین برود از قرص مسکن استفاده کنید.
- در صورتی که دندان پزشک به تجویز آنتی بیوتیک پرداخته است باید دوره درمان را به اتمام برسانید تا از بروز عفونت جلوگیری گردد.
- مصرف برخی از داروهای مسکن میتواند باعث بروز سرگیجه شود که در چنین حالتی دراز کشیدن میتواند بسیار کمک کننده باشد.
- برخی از داروها باعث بروز حالت تهوع و استفراغ می‌شوند که باید آنها را با غذا مصرف کنید.
خونریزی
- تا ۲۴ ساعت پس از کشیدن دندان بزاق شما با خون همراه خواهد شد که این مشکل باید پس از ۲۴ ساعت برطرف گردد. در صورتی که خونریزی قطع نشده باشد باید گاز استریل یا چای کیسه ای مرطوب را به مدت ۲۰ دقیقه روی ناحیه مورد نظر قرار داده و به آرامی فشار دهید. در صورتی که علیرغم انجام دادن این روش‌ها خونریزی متوقف نشد باید به پزشک خود مراجعه کنید.
غذا خوردن
- سعی کنید تا یک هفته پس از کشیدن دندان از غذاهای نرم مانند پاستا، تخم مرغ، سوپ، پودینگ، سبزیجات پخته و نرم، ماست و ماهی استفاده کنید.
- تا چند روز بعد از کشیدن دندان از مصرف غذاهای بسیار داغ، بسیار سرد و پر ادویه خودداری کنید.
- تا یک هفته پس از جراحی دندان از مصرف غذاهای سفت مانند انواع مغز، چیپس یا پفک فیلا خودداری کنید.
- سعی کنید رژیم غذایی متعادلی داشته باشید.
از استعمال دخانیات خودداری کنید
پس از کشیدن دندان باید به شدت از استعمال دخانیات خودداری کنید. سیگار کشیدن باعث میشود که فرایند بهبود به تاخیر بیفتد، خونریزی و درد افزایش یابد و احتمال بروز عفونت به حداکثر برسد.
مراقبت از دهان
اگرچه فرآیند کشیدن دندان هیچ گونه خطری ندارد دندان کشیده شده یک حفره خالی و بزرگ را در لثه به وجود خواهد آورد. از آنجایی که انواع مختلفی از باکتری‌ها در دهان زندگی می‌کنند به ترمیم هرچه سریع تر بافت لثه کمک خواهد کرد. شما میتوانید با رعایت بهداشت به ویژه در یک روز اول از بروز عفونت پیشگیری کنید، فرآیند بهبود را سرعت بخشید و به ترمیم بافت کمک کنید. پس از کشیدن دندان باید به نکات زیر برای مسواک زدن دندان‌های تان توجه داشته باشید:
- هر روز صبح و عصر دندان‌های خود را مسواک بزنید و اطمینان حاصل کنید که دهان شما کاملاً تمیز شده تا سرعت فرآیند بهبود افزایش یابد. همچنین زبان خود را نیز تمیز کنید تا هر گونه طعم ناخوشایند پس از کشیدن دندان از بین برود و تعداد باکتری‌ها کاهش یابد.
- برای تمیز کردن دهان و دندان خود از مسواک نرم استفاده کنید و برای مسواک زدن از حرکات چرخشی بهره بگیرید.
- تا یک روز پس از کشیدن دندان از مسواک زدن دندان‌های اطراف خودداری کنید زیرا این امر باعث میشود خونریزی آغاز گردد. تا ۳ روز پس از کشیدن دندان اجازه ندهید مسواک به بافت لثه ضربه وارد کند.
- در صورتی که پزشک بافت لثه را بخیه زده است باید دهان خود را با دهان شویه تمیز کنید. برای این کار بهتر است از محلول آب گرم و نمک استفاده کنید و پس از هر بار غذا خوردن دهانتان را بشویید تا ذرات باقیمانده غذا برطرف گردد. دهان خود را به آرامی بشویید تا لخته ایجاد شده کنده نشود و دچار خونریزی نشوید. نصف قاشق غذا خوری نمک را با ۲۴۰ میلی لیتر آب ولرم ترکیب نمایید و دهان خود را تمیز کنید.
- یک روز پس از کشیدن دندان باید صبح و عصر به کمک محلول کلرهگزیدین دهان خود را بشویید تا بخیه های شما به طور کامل جذب شوند یا دندان پزشک اقدام به کشیدن آنها نماید. حداقل دهان خود را به مدت یک دقیقه با دهانشویه بشویید. محلول کلرهگزیدین یک محلول آنتی باکتریال است که به حفظ سلامت حفره دهان کمک می‌کند. لازم نیست که پس از کشیدن هر دندان از این محلول استفاده کنید و پیروی کردن از دستورات دندانپزشک کفایت می‌کند.
- در اکثر موارد شما میتوانید یک هفته پس از کشیدن دندان به طور طبیعی از مسواک و نخ دندان استفاده کنید.
نمای کلی
معمولا فرآیند بهبود حدود یک تا دو هفته طول میکشد و پس از آن میتوانید رژیم غذایی معمولی خود را از سر بگیرید. به تدریج بافت جدید لثه و استخوان جای خالی دندان را پر می‌کنند اما جای خالی دندان بر وضعیت بایت و زیبایی دهان تاثیر خواهد گذاشت. در چنین شرایطی میتوانید به منظور جلوگیری از بروز چنین مشکلی به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا به کمک ایمپلنت، دندان مصنوعی یا پل دندانی به رفع مشکل ایجاد شده کمک نماید.
منبع : دانیال روژ
