وقتی درباره لیکن پلان صحبت می کنیم، ممکن است بسیاری از مردم واقعاً منظور ما را ندانند.این عارضه یک ناهنجاری غیر عفونی است که اغلب در مخاط باکال، یعنی روی زبان، گونه داخلی و کف دهان رخ می‌دهد.
بر اساس مطالعه‌ای که توسط انجمن دندانپزشکی اول دنت انجام و منتشر شده است، بین 0.2 تا 2 درصد از جمعیت جهان از این آسیب شناسی رنج می‌برند و با وجود ناآگاهی عمومی ، بیماران مبتلا به علائم و عوارض این عارضه را نمی‌دانند.
لیکن پلان دهانی را می‌توان به عنوان یک بیماری مزمن تعریف کرد، زیرا ظاهر مجدد آن در طول سال‌ها ظاهر می‌شود و زمانی که ناپدید می‌شود، ایجاد اسکار معمولی نیست.
در این مقاله قصد داریم اطلاعات دقیق‌تری در مورد بروز این عارضه در دهان به شما ارائه دهیم، اما باید به خاطر داشته باشیم که می‌تواند قسمت‌های مختلف بدن را نیز تحت تأثیر قرار دهد و بر روی پوست، مو، ناخن و حتی روی پوست ظاهر شود.
آنچه در این مقاله میخوانید
ویژگی‌های اصلی لیکن پلان چیست؟
لیکن پلان یک بیماری التهابی مزمن مخاطی است که باعث ضخیم شدن زیاد و آزاردهنده مخاط دهان می‌شود. این باعث می‌شود که فرد آسیب‌های مختلفی را تجربه کند، هرچند که این بیماری‌ها بسته به هر مورد متفاوت است.
این‌گونه است که یک بیمار می‌تواند یکی از این ویژگی‌ها را با برخی تغییرات نشان دهد:
رنگ: ضایعات معمولاً قرمز یا سفید به نظر می‌رسند.
علائم: اگرچه برخی ممکن است بدون علامت باشند، اما برخی دیگر سوزش و حتی خارش شدید دارند.
شدت: این بیماری به طور کلی همیشه دوباره ظاهر می‌شود و با شیوع درجات مختلف تکامل می‌یابد.
اندازه: همیشه بسته به بزرگی وضعیت، اندازه ضایعات کاهش یا افزایش می‌یابد.
علائم لیکن پلان چیست؟
لیکن پلان باعث ایجاد ضایعاتی می‌شود که بسته به رنگ آنها می‌تواند متفاوت باشد:
ضایعات سفید در لیکن پلان
وجود ضایعات سفید رنگ در نواحی خاصی از مخاط دهان معمولاً بدون علامت است و نوعی رگه‌های سفید رنگ ظاهر می‌شود که لزوماً نشان دهنده ابتلای فرد به گلسنگ نیست. این باعث می‌شود که بیمار از آسیب شناسی خود غافل شود.
بسته به اندازه ضایعه، زبری خاصی ناشی از علائم کشش قابل مشاهده است. اگر آسیب باعث ناراحتی نشود و علائم مشخصی را نشان ندهد، فرد مبتلا معمولاً به آن اهمیت نمی‌دهد و به دندانپزشک مراجعه نمی‌کند.
ضایعات قرمز لیکن پلان
تظاهرات گلسنگ بسیار مشهودتر است و حساسیت، درد و خارش افزایش می‌یابد. این بیماری تمایل دارد از یک رنگ به رنگ دیگر در همان فرد تغییر یابد.
چگونه لیکن پلان دهان را تشخیص دهیم؟
اگر فردی مشکوک به لیکن پلان دهانی است، توصیه می‌شود به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کند و توسط دندانپزشک ارزیابی شود تا وضعیت سلامت دهان و دندان او را ارزیابی کند. تنها در این صورت است که تشخیص واقعی داده می‌شود و در صورت وجود ناهنجاری فوق، مشخص می‌شود.
دندانپزشک اولین معاینه بصری را انجام می‌دهد و می‌تواند وجود لیکن پلان را تأیید یا رد کند. اگر مشاهده ساده تردیدها را برطرف نکند، انجام بیوپسی برای ایمنی بیشتر طبیعی است.
بیوپسی روشی برای برداشتن یک تکه بافت برای بررسی در آزمایشگاه پاتولوژی زیر میکروسکوپ است.
همیشه باید میزان شدت علائم را بررسی کرد و توجه ویژه داشت که آیا ضایعه از سفید به قرمز تغییر رنگ می‌دهد، اگر در طرفین زبان یا در کف دهان قرار دارد و همچنین لبه‌های ضایعه مشخص است یا خیر.
اگر هر یک از این شرایط رخ دهد، لازم است هر گونه آسیب شناسی با ماهیت بدخیم مانند نئوپلازی یا سرطان دهان را رد کرد.
چه درمانی برای از بین بردن لیکن پلان توصیه می‌شود؟
ایمن‌ترین راه برای دندانپزشک برای حفظ سلامت دهان بیمار، برداشتن گلسنگ و حاشیه‌های ایمنی آن، برداشتن بخشی از بافت سالم دهان است.
پس از انجام مداخله، باید در معاینات شش ماهه شرکت کنید تا دندانپزشک بتواند تکامل حفره دهان را کنترل کند. از طرف دیگر، اگر لیکن پلان سفید باشد و در داخل دهان قرار گیرد، بیوپسی مفید نخواهد بود.
وجود این ضایعات در افراد سیگاری بسیار شایع است. برای دستیابی به بهبودی کامل این بیماری، باید مصرف دخانیات را به طور کامل حذف کرد.
اگرچه در مورد لیکن پلان هیچ خطری وجود ندارد که بیماری تکامل یابد و در نهایت به یک آسیب شناسی جدی تبدیل شود، بیماران احتمالاً درد شدید و حساسیت زیادی را احساس خواهند کرد. در هر صورت دندانپزشک داروهای لازم را برای کنترل تجویز می‌کند و ناراحتی ناشی از روند بهبودی را از بین ببرید.
علل لیکن پلان چیست و چه کسانی را بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
منشأ واقعی لیکن پلان تاکنون ناشناخته است، با این حال، احتمال اینکه ناشی از یک اختلال ایمنی باشد، در نظر گرفته شده است، اگرچه در برخی موارد به بیماری‌های خودایمنی مختلف و هپاتیت C مرتبط بوده است. لیکن پلان از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود.
به لطف برخی گزارش‌های اپیدمیولوژیک از انجمن دندانپزشکی اول دنت، می‌دانیم که به ازای هر مرد مبتلا به لیکن پلان، 3 یا 4 زن با این بیماری وجود دارد. آنها به ویژه در میان بزرگسالان 30 تا 70 ساله رخ می‌دهند. اگر چه کمتر، کودکان و افراد مسن نیز در معرض ابتلا به آن هستند.
عوامل خطر آسیب
قبلاً اشاره کردیم که منشأ لیکن پلان به سختی قابل شناسایی است، اما برخی از عوامل خطر کشف شده‌اند که می‌توانند ظاهر آن را تسهیل کنند:
وسایل فلزی یا پروتزها: اگر از پروتز دندان، ایمپلنت دندان یا درمان ارتودنسی فلزی استفاده می‌کنید، باید توجه داشته باشید، زیرا می‌تواند باعث وجود گلسنگ شود. از آنجایی که وسایل دندانپزشکی باعث ایجاد اصطکاک در دهان می‌شوند و این می‌تواند باعث تنظیم ضعیف آن شود، اصطکاک مداوم به شکل گیری ضایعه کمک می‌کند.
غذا: مصرف بیش از حد غذاهای بسیار اسیدی، بسیار تند و یا حتی بسیار گرم نیز بر پیشرفت بیماری تأثیر می‌گذارد.
عادات بد روزانه: مصرف زیاد مشروبات الکلی و تنباکو بسیار مضر است، زیرا به طور کلی به سلامت دهان و دندان به ویژه مخاط دهان آسیب می‌رساند.
پلاک باکتریایی: جرم و پلاک باکتریایی به طور کلی به سلامت دهان و دندان آسیب می‌رساند. حذف هر عنصری که می‌تواند باعث ایجاد مشکل شود ضروری است. رعایت بهداشت مناسب دندان برای مراقبت و جلوگیری از بروز عوارض در حفره دهان ضروری است. علاوه بر این، مراجعه مداوم به دندانپزشک برای تمیز کردن دندان نیز عواملی هستند که به جلوگیری از ناراحتی‌هایی مانند مواردی که در مورد لیکن پلان توضیح دادیم کمک می‌کنند.
اضطراب یا استرس: برخی از شیوع این وضعیت به عوامل روانی مرتبط است. این بدان معنی است که اضطراب و استرس، زمانی که در مرکز زندگی ما قرار می‌گیرند، می‌توانند یک خطر کلیدی برای ظهور لیکن پلان باشند.
مصرف برخی داروها: مصرف داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، دیورتیک‌ها و داروهای کاهنده فشار خون به عنوان یک عامل خطر واقعی برای وجود لیکن پلان شناخته شده است.
بیماری‌های مزمن: بیمارانی که برای فشار خون بالا، مشکلات تیروئید یا دیابت درمان می‌کنند، بیشتر از بیماری گلسنگ رنج می‌برند.
