دندانها در اثر عوامل مختلف به مرور زمان تغییر رنگ پیدا کرده و در سطح آنها لکه هایی ایجاد میشود. اما تغییر رنگ و لکه های ایجاد شده در سطح دندان با یکدیگر تفاوت دارند و همین موضوع باعث میشود روش‌های درمان آنها نیز تفاوت‌هایی داشته باشد.
انواع لکه های دندان از نظر عمق
به طور کلی از نظر عمق تغییر رنگ، سه نوع لکه دندان عبارتند از لکه های عمیق، لکه های سطحی و لکه های پیری.
- لکه های سطحی: این لکه ها در لایه بیرونی دندان که به آن مینا گفته میشود، ایجاد میشود. لکه ها و تغییر رنگ حاصل از مواد خوراکی مانند قهوه و چای، نوشابه و مواد دیگر از این نوع هستند. همچنین سیگار نیز می‌تواند باعث ایجاد لکه های سطحی شود.
- لکه های عمیق: این لکه ها در ساختار داخلی دندان (لایه عاج) ایجاد می‌شوند. عاج رنگ تیره تری دارد. در موارد زیر، لکه های عمقی در لایه عاج ایجاد میشود:
- در دوران کودکی که دندانها در حال رشد هستند، در معرض زیاد فلوراید قرار گرفته اند
- مادر شما در دوران بارداری و به ویژه نیمه دوم بارداری داروی آنتی بیوتیک تتراسایکلین مصرف کرده است
- در کودکی دندان دائمی در حال رشد، در اثر آسیب‌هایی مانند ضربه خوردن ناشی از زمین خوردن یا تصادف آسیب دیده است
- دندان دائمی دچار جراحت شده و خونریزی داخلی داشته است که باعث تغییر رنگ آن (قرمز، قهوه ای یا سیاه شدن دندان) شده است
- ممکن است با وضعیت پزشکی نادری به نام استخوان سازی ناقص (دنتینوژنز ایمپرفکتا) متولد شده باشید که باعث میشود رنگ دندانها خاکستری یا بنفش شود.
- لکه های پیری: این تغییر رنگ شامل هر نوع نوع سطحی و عمقی میشود. لایه عاج با افزایش سن و به مرور زمان زرد میشود. از طرفی مینا که سطح دندان را می‌پوشاند به مرور زمان نازک‌تر شده و رنگ عاج را بیشتر نشان می‌دهد. از طرفی مصرف غذاهای پر رنگدانه و سیگار کشیدن نیز دندانها را زردتر میکند. در نهایت آسیب‌هایی مانند لب پر شدگی و ترک خوردگی باعث تغییر رنگ دندان می شوند.
انواع لکه ها بر اساس عامل ایجاد کننده آنها
همان طور که گفته شد عواملی که باعث تغییر رنگ و لکه های دندان میشود همیشه محدود به نوشیدنی‌ها و مواد غذایی رنگی نیستند. برخی افراد در اثر مصرف دارو، فلوراید، سیگار و سایر دخانیات، پیری و یا جراحات دچار تغییر رنگ دندان می‌شوند. بسته به این که شدت تغییر رنگ دندان چه میزان بوده و نوع آن چیست، روش سفید کردن دندان متفاوت است. به همین علت شناسایی علت تغییر رنگ اهمیت دارد.
سیاه شدن یک دندان
در صورتی که یک دندانتان از سایر دندانها تیره تر است، علت آن غالباً جراحات دندانی و یا مصرف دارویی خاص است. در صورتی که علت تیرگی یک دندان خاص، جراحت و تروما باشد دو حالت ممکن است پیش آمده باشد. ممکن است آهن موجود در خون وارد ساختار عاج دندان شده و آن را اشباع کرده باشد که نتیجه آن ایجاد لکه های عمیق داخل دندان است. حالت دیگر این است که جراحت باعث شده ساختار دندان از حالت یکنواختی خارج شده و در نتیجه در برخی از نواحی دندان لکه های بیشتری تجمع یابند.
لکه های سفید در دندان
گاهی اوقات هنگامی که به دقت به دندان‌های خود در آینه نگاه می‌کنید متوجه می‌شوید لکه های سفیدی در سطح دندان پخش شده است و گاهی اوقات نیز ممکن است تنها یک لکه سفید در سطح دندان مشاهده کنید. لکه های سفید ایجاد شده در سطح دندانها معمولاً از علایم اولیه پوسیدگی دندان و احتمالا سوراخ شدن آن در آینده هستند. نگران نباشید چرا که هنوز برای درمان دیر نشده است. باید چکاپهای منظم شش ماه یک بار داشته باشید و جرم گیری به موقع انجام دهید تا از بروز پوسیدگی دندان پیشگیری شود. لکه های سفید در سطح دندان نشان می‌دهند فرایند کلسیم زدایی (به معنی جدا شدن کلسیم از ساختار دندان) در حال وقوع است. معمولاً کلسیم زدایی در اثر ضعف رژیم غذایی و کمبود جریان بزاق در دهان اتفاق می افتد و قابل بازگشت نیست. با این حال می‌توان این وضعیت را با نوشیدن آب به مقدار کافی و دفعات زیاد و همچنین استفاده از محصولات حاوی فلوراید برای معدنی سازی دندان مدیریت کرد.
تغییر رنگ پس از سفید کردن دندان ها
در واقع این مشکل به معنی تغییر رنگ دندانها نیست. هنگامی که برای سفید کردن دندانها به دندانپزشک مراجعه می‌کنید باید بدانید ترمیمهای دندانی از جمله ونیر یا لمینت، یا روکش، پرشدگی و ایمپلنت با این درمان سفید نمی‌شوند و هیچ تغییر رنگی پیدا نمی‌کنند. سطح ترمیمهای دندانی کاملاً صاف و همانند شیشه است و برخلاف دندان، تخلخل در آن وجود ندارد. به علت صاف و صیقلی بودن سطح ترمیم و عدم وجود تخلخل، مواد رنگدانه نمی‌توانند وارد ساختار آن شده و باعث تغییر رنگ آن شوند. هنگامی که می‌خواهید دندان‌های خود را سفید کنید، ترمیمهای دندانی رنگدانه و لکه ای ندارند که با از دست دادن آن سفیدتر شوند. بنابراین پس از بلیچینگ دندان‌های طبیعی شما سفید می‌شوند اما ترمیمها تغییر رنگ پیدا نمی‌کنند به همین علت بین دندان‌های طبیعی و ترمیمهای دندانی اختلاف رنگ ایجاد میشود. در نتیجه آن شما تصور می‌کنید ترمیمهای دندانی تغییر رنگ پیدا کرده اند. به همین خاطر همیشه توصیه میشود اگر می‌خواهید دندان‌های خود را سفید کنید این کار را پیش از ترمیم دندان انجام دهید تا رنگ ترمیم مطابق با دندان‌های سفید شده تان انتخاب شود.