به گفته دندانه :
سؤال: من عضو کمیتهی «دسترسی به خدمات» انجمن دندانپزشکی محلی هستم و در جلسهی اخیرمان با یک موقعیت بد روبرو شدم. ما تعدادی از اعضاء انجمن دندانپزشکی آمریکا را به جلسه دعوت کرده بودیم که بیماران را در یک برنامهی عامالمنفعه درمان میکردند. هدف این بود که بیاموزیم با تعرفههای کم، چه طور میتوانند مخارج خود را تأمین کنند. حین صحبتهایمان، یکی از این دندانپزشکان گفت بهمنظور مقرون به صرفه بودن کار، برای بیشتر بیمارانی که طرف قرارداد مدیکید هستند، جرمگیری و درمان ریشه تجویز میکند؛ اما کار را در ۳۰ دقیقه تمام میکند. همهی افرادی که در جلسه بودند با شنیدن این اعتراف جا خوردند. حال که یک دندانپزشک با زبان خود اعتراف میکند کار غیراخلاقی انجام میدهد، ما چه باید بکنیم؟
پاسخ: مقدمهی کد رفتار حرفهای و اصول اخلاق انجمن دندانپزشکی آمریکا (کد ADA) میگوید: «حرفهی دندانپزشکی در قبال جامعه تعهد دارد که اعضاء آن به استانداردهای بالای اخلاقی پایبند باشند.» علاوه بر این، مقدمهی کد ADA میگوید: «آموزش دندانپزشکان بهگونهای است که به آنان امتیاز و تعهد خودمختار بودن را میدهد.» این مقدمه، همچنین به موضوع درمان افراد بیبضاعت اشاره میکند و میگوید: «هر دندانپزشک باید در درمان افراد کمبرخوردار سهمی داشته باشد.»
در این موقعیت که شما تشریح کردید، تعهد به خودمختاری، ایجاب میکند دندانپزشک مذکور را از دغدغههای اخلاقی خود آگاه سازید؛ اگرچه این کار ممکن است شما را معذب کند یا برایتان سخت باشد. در برخی جاها، این کار در قالب یک بحث گروهی انجام میگیرد و در سایر موقعیتها، گفتگوی شخصی با دندانپزشک میتواند بهترین گزینه باشد. در هر صورت، باید مطمئن شوید رویکرد دندانپزشک در درمان بیمارانی که در برنامههای عامالمنفعه حضور مییابند را قبل از رسیدن به این نتیجهگیری که او کار غیراخلاقی انجام میدهد درک میکنید.
پروتکل درمانی که این دندانپزشک عنوان کرده، دغدغههای اخلاقی بیشماری مرتبط با اصول «بیضرری (آسیب نرساندن)»، «خیرخواهی (کار خوب انجام دادن)»، «عدالت (انصاف)» و «صداقت» را مطرح میکند.
برای مثال، امکان ندارد جرمگیری کامل و درمان ریشهی بیمارانی که به پریودنتیت مبتلا هستند در ۳۰ دقیقه تمام شود. بخشی از اصل «بیضرری» میگوید: «دندانپزشکان وظیفه دارند از آسیب به بیمار اجتناب ورزند.»
درمان نیمهکاره نهتنها در بهبود بیماری مؤثر نیست، بلکه میتواند سبب افزایش سرعت شیوع آن و آسیب به بیمار شود. اصل «خیرخواهی» میگوید: «دندانپزشکان وظیفه دارند رفاه بیماران را افزایش دهند. به علاوه تعهدات موجود در قرارداد، آنان را از وظیفه اخلاقی خود مبنی بر قرار دادن رفاه بیمار در اولویت منع نمیکند.» انجام دادن درمان ناقص یا بیفایده هرگز به صلاح بیمار یا حرفهی دندانپزشکی نیست، چرا که اعتماد بیمار و جامعه را به این حرفه مخدوش میکند.
اصل «عدالت» میگوید: «دندانپزشکان وظیفه دارند بیماران را منصفانه درمان کنند.» انجام درمانهای نیمهکاره تنها به این دلیل که آنها برای درمان خیریه مراجعه کردهاند، برخلاف این وظیفه است. دندانپزشک نباید بیمار را به دلیل شیوهی متفاوت درمان خود، به نوع متفاوتی درمان کنند؛ چرا که این کار سبب از دست رفتن اعتماد بیمار و عموم مردم به دندانپزشک میشود. ما به عنوان دندانپزشک به دلیل برخورداری از تحصیلات و تعهد به مراقبت از افرادی که آنان را درمان میکنیم از اعتماد بیمارانمان بهرهمندیم و متعهد هستیم با آنان صادقانه رفتار کنیم، چرا که بیماران نمیتوانند کاملاً از وضعیت سلامت دهان و نیازهای درمانی دهان و دندان خود آگاه باشند. چنانچه شورای اخلاق، آئیننامهها و امور قضایی ADA به ما یادآوری میکند: «تعهدات کاری، مجوزی برای سرپیچی از وظیفهی در اولویت قرار دادن رفاه بیمار نیست.»
بخش «ارائهی خدمات» کد ADA میگوید: «دندانپزشکان نباید خدماتی که به بیمار ارائه میدهند را به نوعی غلط یا فریبنده به او توضیح دهند.» بر اساس بخش «درمانهای دندانپزشکی»، دندانپزشکی که فاکتور بیمه خدمات ارائه شه به بیماران را برای دریافت هزینهی بیشتر، به اشتباه پر کند، به ارائهی اظهارات فریبنده، غلط و غیراخلاقی متهم میشود.» همانطور که در بخشی از کد ADA و در بسیاری از قوانین درمانی دندانپزشکی ایالتی آمده، ضروری است که دندانپزشک ارزیابیهای لازم را به عمل آورد تا تشخیص دهد که درمانی که برای بیمار تجویز میکند (در این مورد جرمگیری کامل و درمان ریشه) ضروری و به نفع بیمار است. برطبق بخشی از کد ADA، دندانپزشکی که خدمات درمانی غیرضروری را توصیه میکند یا انجام میدهد، کار غیراخلاقی انجام داده است.
دندانپزشکان باید برای تمام درمانهایی که در اظهارنامهی بیمه مینویسند، کد اصطلاحات دندانپزشکی فعلی (CDT) داشته باشند و درمانها را بر اساس توضیح کاملی که در این کد ذکر شده انجام دهند. هدف از کد CDT رسیدن به وحدت، ثبات و یکتایی در گزارش دقیق درمان دندانپزشکی است. اگر دندانپزشک جرمگیری کامل و درمان ریشه را به طور کامل برای بیمار انجام ندهد، بیمه را متحمل هزینه بیش از مقدار واقعی تعرفهی خدمت درمانی کرده است. به علاوه، بیمه در صورت آگاهی یافتن از این موضوع میتواند به علت صدور فاکتور دروغین از او شکایت کند. اقدام قضایی علیه دندانپزشک، میتواند سبب اخراج او از این برنامهی عامالمنفعه، تعلیق پروانه طبابت یا حتی جریمه شود.
اگر بحث شما با دندانپزشک مذکور نشان میدهد که او خدمات درمانی ناقص و احتمالاً غیرضروری را برای بیمارانی که در این طرح شرکت کردهاند انجام میدهد، باید از او بخواهید برای منافع بیمار، خودش و حرفه، این کار را متوقف کند. اگر دندانپزشک کار خود را موجه بداند و نخواهد رویه خود را تغییر دهد، شما میتوانید با کمیته اخلاق انجمن محلی خود تماس بگیرید و یک شکایت رسمی ثبت کنید. در این صورت کمیته اخلاق میتواند اطلاعات مورد نیاز را از دندانپزشک درخواست کند تا ببیند در مطب خود چگونه فاکتور صادر میکند و در نهایت تصمیم بگیرد. اگر کمیته نشانی از صدور فاکتور نامناسب مشاهده کرد، انجمن دندانپزشکی میتواند اقدامات انضباطی لازم را به عمل آورد یا موضوع را به نهاد مربوط به پروانهی طبابت را سازمان تنظیم مقررات بورد حرفهای گزارش دهد.
*«گاهِ اخلاق» توسط اعضاء شورای اخلاق، امور قضایی و آئیننامه انجمن دندانپزشکی آمریکا با همکاری ژورنال این انجمن تهیه شده است.