حساسیت دندان

برای افرادی که به حساسیت دندان دارند، خوردن یا نوشیدن مواد خاص یا آنهایی که در دمای خاص هستند باعث ناراحتی یا درد در دندان‌هایشان می‌شود. به گفته آکادمی دندانپزشکی عمومی، حداقل 40 میلیون بزرگسال در جهان از دندان‌های حساس رنج می‌برند .

حساسیت دندان اغلب تیز و ناگهانی است، اما موقتی است. دندان درد زمانی رخ می‌دهد که محرک‌هایی مانند سرد و گرم به انتهای عصبی دندان در معرض دید برسد. خوشبختانه، دندان‌های حساس قابل درمان هستند و وضعیت می‌تواند بهبود یابد.

علل حساسیت دندان

هیچ گروه در معرض خطری برای حساسیت دندان وجود ندارد. به گفته دکتر قائمی، این مورد ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد.

کولوتا نورتون به لایو ساینس گفت: شایع‌ترین علامت حساسیت دندان درد ناگهانی و تیز هنگام قرار گرفتن دندان‌ها در معرض هوا، غذاهای سرد، شیرین، اسیدی یا گرم است. برخی از افراد نیز ممکن است در اثر مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن دچار حساسیت دندان شوند.

حساسیت دندان عموماً از قرار گرفتن لایه‌ای از دندان به نام عاج ناشی می‌شود. قسمت بیرونی هر دندان معمولاً توسط یک لایه بیرونی سخت به نام مینا یا سمنتوم پوشانده شده است که از آن عاج – لایه نرم‌تر و داخلی دندان – محافظت می‌کند. مینا از تاج، قسمتی از دندان که بالای لثه قابل مشاهده است، محافظت می‌کند.

به گفته انجمن دندانپزشکی آمریکا، سمنتوم عاج اطراف ریشه را می‌پوشاند، قسمت نوک تیز دندان که تا استخوان فک امتداد می‌یابد. صمغ همچنین از ریشه محافظت می‌کند. اگر مینای دندان یا سمنتوم فرسوده شود یا خط لثه عقب رفته باشد، عاج نمایان می‌شود. Culotta-Norton گفت: حفره‌ها، دندان‌های ترک خورده، تحلیل لثه، مینای دندان و فرسایش ریشه همگی باعث نمایان شدن عاج می‌شوند. “

به گفته آکادمی دندانپزشکی عمومی، عاج حاوی هزاران توبول یا کانال میکروسکوپی است که به پالپ دندان منتهی می‌شود. طبق گفته کلینیک ما، این لوله‌های عاجی وقتی در معرض قرار می‌گیرند، اجازه می‌دهند گرما، سرما یا مواد اسیدی به اعصاب داخل دندان برسند و باعث درد شوند. Live Science قبلاً گزارش داده بود که درد تنها نوع پاسخی است که اعصاب داخل دندان دارند .

با توجه به کلینیک ما، برخی از عواملی که در ایجاد دندان‌های حساس نقش دارند ممکن است عبارت‌اند از:

1. مسواک زدن بیش از حد سخت یا استفاده از مسواک سخت. این می‌تواند مینای دندان را از بین ببرد، باعث نمایان شدن عاج یا تحریک لثه شود.
2. رکود لثه. این اغلب در افرادی که از بیماری لثه، از جمله التهاب لثه رنج می‌برند، اتفاق می‌افتد. فرورفتگی لثه عاج را آشکار می‌کند.
3. دندان‌های ترک خورده. ترک‌ها می‌توانند با باکتری‌های ناشی از پلاک پر شوند و باعث التهاب در پالپ دندان شوند. در موارد شدیدتر ممکن است منجر به آبسه و عفونت شود.
4. دندان‌قروچه یا فشردن. این می‌تواند مینای دندان را از بین ببرد.

ایجاد پلاک

استفاده طولانی مدت از دهان‌شویه. برخی از دهان‌شویه‌های بدون نسخه حاوی اسید هستند. اگر عاج در معرض قرار گیرد، اسیدها می‌توانند حساسیت دندان موجود را بدتر کرده و به لایه عاج آسیب بیشتری وارد کنند. دهان‌شویه‌هایی با فلوراید خنثی در دسترس هستند که ممکن است گزینه بهتری باشند.

غذاهای اسیدی اینها می‌توانند کاهش مینای دندان را تشویق کنند.

اقدامات دندانپزشکی دندان‌ها ممکن است بعد از تمیز کردن حرفه‌ای، روت پلنینگ، تعویض تاج و سایر روش‌ها حساس شوند. معمولاً درد در عرض چهار تا شش هفته ناپدید می‌شود.

حساسیت دندان بعد از براده کردن

به گفته کلینیک ما، برخی از افراد ممکن است پس از پر کردن حفره دچار حساسیت دندان شوند. خوشبختانه، حساسیت دندان پس از پر کردن باید طی چند هفته به خودی خود بهبود یابد.

گاهی اوقات پس از پر کردن دندان‌ها هنگام گاز گرفتن حساس می‌شوند. این ممکن است به این دلیل اتفاق بیفتد که پرکردگی بیش از حد بالا است و مانع از قرار گرفتن صحیح دندان‌های پایین و بالایی شما می‌شود. در این مورد، ممکن است دندانپزشک نیاز به تغییر شکل پرکردگی داشته باشد.

اگر هنگام گاز گرفتن با یک فلز پر شده و به نوع فلز دیگری مانند تاج طلا یا نقره برخورد کرد، تماس بین دو فلز مختلف ممکن است در ابتدا کمی درد ایجاد کند، اما باید فروکش کند.

اگر بعد از پر کردن دندان درد داشتید و از بین نمی‌رفت، ممکن است قسمت داخلی دندان که پالپ نامیده می‌شود به شدت ملتهب شود. طبق کتابچه راهنمای این التهاب پالپیت نامیده می‌شود.

اگر التهاب آن‌قدر شدید باشد که پالپ نکروزه شود یا شروع به مردن کند، ممکن است نیاز به یک کانال ریشه داشته باشد که در آن بافت آسیب دیده با یک ماده لاستیک مانند به نام گوتاپرکا یا ماده دیگری جایگزین شود.

حساسیت دندان پس از درمان‌های سفید کننده

درمان‌های سفیدکننده دندان – که در مطب دندانپزشک یا با استفاده از محصولات بدون نسخه انجام می‌شود – حاوی مواد شیمیایی (پراکسید هیدروژن یا پراکسید کاربامید) هستند که لکه‌ها را از بین می‌برند، اما همچنین می‌توانند باعث حساسیت دندان شوند. هنگامی که پراکسید به مینای دندان نفوذ می‌کند، می‌تواند به طور موقت دندان را تحریک کند. طبق گفته انجمن دندانپزشکی آمریکا، استفاده بیش از حد از سفیدکننده‌ها می‌تواند به مینای دندان و لثه آسیب برساند .

چندین مطالعه راه‌هایی را برای کاهش درد پس از درمان‌های سفید کننده دندان توسط دندانپزشک بررسی کرده‌اند. یک مطالعه در سال 2018 در مجله Operative Dentistry نشان داد که بیمارانی که قبل از درمان استامینوفن / کدئین مصرف می‌کنند، درد را کاهش نمی‌دهند.

یک مطالعه در سال 2016 در ژورنال Lasers in Medical Science نشان داد که تابش دندان با لیزرهای سطح پایین پس از درمان سفید کردن، سطح درد را به میزان قابل توجهی در مقایسه با بیمارانی که هیچ درمان لیزری دریافت نکرده‌اند، کاهش می‌دهد و یک مطالعه در سال 2018 که در مجله انجمن دندانپزشکی آمریکا منتشر شد نشان داد که استفاده از ژل حساسیت‌زدا قبل از سفید کردن به طور قابل توجهی حساسیت دندان را پس از درمان کاهش می‌دهد.

راه حل بالقوه دیگر تغییر فرمول محصولات سفید کننده است. مطالعه‌ای در سال 2017 که در مجله Clinical Oral Investigations منتشر شد، نشان داد که کاهش اسیدیته در ژل‌های سفیدکننده به میزان قابل توجهی درد کمتری را با همان نتایج سفیدکننده نشان می‌دهد.

درمان حساسیت دندان

کولوتا نورتون می‌گوید: حساسیت دندان هرگز به طور کامل از بین نمی‌روند. ممکن است علائم کمتر باشد یا حتی برای مدتی به نظر از بین برود، اما اگر دلایل حساس شدن دندان‌های فرد به طور کامل از بین نرود، این حساسیت ظاهر می‌شود و از بین می‌رود.

به گفته Culotta-Norton انواع مختلفی از درمان در دسترس است و هر دندانپزشک موارد مورد علاقه خود را دارد که به احتمال زیاد توصیه می‌شود. او تاکید کرد که هیچ گزینه درمانی واحدی وجود ندارد که برای همه مؤثر باشد. “تشخیص صحیح دلیل حساسیت در درمان حساسیت ضروری است.

اگر دلیل حساسیت برطرف شود، درمان انتخابی در کاهش درد موفقیت‌آمیزتر خواهد بود. اگر دندانپزشک فقط حساسیت را بدون توجه به دلیل آن درمان کند، مشکل ایجاد خواهد شد. ادامه دهید و بدتر شوید.”

در زیر برخی از درمان‌های خانگی پیشنهاد شده توسط کلینیک ما آمده است :

خمیردندان حساسیت‌زدا. برندهای مختلفی از خمیردندان برای دندان‌های حساس موجود است. دندانپزشک شما ممکن است یکی را توصیه کند، یا ممکن است مجبور شوید مارک‌های مختلف را امتحان کنید تا زمانی که محصول مناسب خود را پیدا کنید. حتماً از خمیر دندان‌های حاوی فلوراید برای دندان‌های حساس استفاده کنید نه خمیر دندان‌های کنترل کننده جرم. سعی کنید قبل از خواب یک لایه نازک از خمیردندان حساس‌کننده را روی ریشه‌های دندان در معرض دید بمالید.

• از مسواک نرم استفاده کنید.
• از غذاهای بسیار اسیدی خودداری کنید.
• روزانه از دهان‌شویه حاوی فلوراید استفاده کنید.
• از دندان‌قروچه خودداری کنید. به فکر گرفتن محافظ دهان باشید.
• طبق گفته انجمن دندانپزشکی آمریکا، برخی از اقدامات دندانپزشکی که ممکن است حساسیت دندان را کاهش دهند، در زیر آمده است :

• باندینگ، تاج یا خاتم. اینها ممکن است نقص یا پوسیدگی دندان را که باعث ایجاد حساسیت می‌شود، برطرف کنند.
• ژل فلوراید.
• پیوند لثه جراحی. اگر بافت لثه از ریشه فرسایش یافته باشد، از ریشه محافظت می‌کند و حساسیت را کاهش می‌دهد.
• عصب کشی. این آخرین راه درمان برای حساسیت شدید دندان است که با روش‌های دیگر کمکی نشده است.

فلوراید درمانی برای دندان‌های حساس

یک مقاله مروری که در سال 2015 در مجله تحقیقات پوسیدگی منتشر شد، نشان می‌دهد که فلوراید به تنهایی نمی‌تواند از فرسایش دندان جلوگیری کند که می‌تواند منجر به حساسیت دندان شود.

نویسندگان پیشنهاد می‌کنند که درمان‌هایی که فلوراید را با یون‌های فلزی چند ظرفیتی و برخی پلیمرها ترکیب می‌کنند، ممکن است محافظت بیشتری ارائه دهند. نویسندگان گفتند که مطالعات بیشتری برای تعیین اثربخشی این افزودنی‌ها مورد نیاز است.

طبق گفته انجمن مدیران دندانپزشکی ایالتی و منطقه‌ای (ASTDD)، یک سازمان غیرانتفاعی ملی بهداشت دهان، در سال 2014، FDA استفاده از دی آمین فلوراید نقره (SDF) را برای درمان حساسیت دندان تأیید کرد. درمان موضعی از دیرباز در آسیا و اروپا رایج بوده و برای جلوگیری از درد و پوسیدگی استفاده می‌شود.

یک کارآزمایی بالینی کوتاه مدت در سال 2011 در پرو که در مجله تحقیقات دندانپزشکی منتشر شد، نشان داد که شرکت کنندگان با حساسیت دندانی که تحت برنامه‌های موضعی SDF قرار گرفتند، سطوح درد را به میزان قابل توجهی کاهش دادند. استفاده از SDF منجر به سخت‌تر شدن سطح دندان می‌شود و به جلوگیری از پوسیدگی بیشتر کمک می‌کند.

همچنین با مسدود کردن جزئی توبول‌های عاج، از عاج در معرض محرک‌های بالقوه دردناک محافظت می‌کند. پروتکل دانشگاه کالیفرنیا سانفرانسیسکو برای استفاده از SDF برای درمان حفره‌ها، منتشر شده در مجله انجمن دندانپزشکی کالیفرنیا.

طبق ASTDD، درمان‌های فلوراید دیامین نقره باید توسط دندانپزشک انجام شود. هنگامی که روی لکه‌های مینای دندان غیر معدنی (آسیب دیده) یا عاج استفاده می‌شود، دیامین فلوراید نقره باعث ایجاد یک لکه سیاه دائمی روی دندان می‌شود. با این حال، دندان‌های سالم را رنگ نمی‌کند.

بر اساس گزارش مجله Oral Science ، درمان‌های فلوراید دیامین نقره از روش ژاپنی سیاه کردن دندان، به نام اواگورو، در قرن نوزدهم پدید آمدند. افراد مبتلا به آلرژی به نقره نباید از این درمان استفاده کنند.