در حالتی عادی ما از طریق بینی نفس نفس می کشیم و اغلب دم و بازدم های ما از طریق بینی است. این عادی ترین و صحیح ترین روش تنفس است اما گاهی اوقات مخصوصا در بچه ها ممکن است به جای بینی از طریق دهان تنفس انجام شود. این عملکرد اصلاحا تحت عنوان تنفس دهانی شناخته می شود که می تواند مشکلات زیادی برای افراد ایجاد کند. در این مقاله با تاثیرات منفی و مشکلات تنفس از طریق دهان، دلایل، علائم و شیوه های درمان آن مخصوصا با کمک ارتودنسی آشنا خواهید شد.
آنچه در این مقاله میخوانید
علت تنفس دهانی چیست و چرا افراد ممکن است فقط از طریق دهان نفس بکشند؟
نفس کشیدن از دهان به جای بینی می تواند نتیجه عوامل مختلف باشد اما مهمترین علل آن عبارتند از:
مشکلات مرتبط با دهان، دندان و فک
بیرون زدگی دندان ها و همچنین جلوزدگی یا عقب رفتگی یکی از فک ها باعث می شود که لب ها و دهان هیچگاه به صورت کامل بسته نشود. این امر می تواند باعث خشکی دهان، بوی بد دهان و تنفس دهانی شود. برای برطرف کردن این ارتودنسی می تواند راه گشا باشد.
احتقان و انسداد مجاری بینی
نفس کشیدن از طریق دهان می تواند در نتیجه انسداد در مجاری بینی باشد. برای مثال این انسداد می تواند نشی از انحراف تیغه بینی، بزرگ شدن توربین ها یا پولیپ بینی باشد. که در این حالت باید با مداخل پزشکی مثلا انجام عمل بینی برطرف شود.
التهاب مخاط بینی
بافت نرم موجود در مجاری بینی به راحتی می تواند به دلیل التهاب مربوط به آلرژی بزرگ شود و یا بافت ها به دلیل کمبود استفاده بزرگ شوند. اگر چنین مشکلی پیش بیاید ما به دنبال انواع التهابات بافتنرم بینی و آلرژی ها روبرو خواهیم شد که در نتیجه آن تنفس دهانی را تجربه خواهیم کرد. اما در صورت تنفس مداوم از بینی، بافت های مجاری بینی معمولاً فشرده تر و سالم ترند.
بزرگ شدن لوزه ها
لوزه ها و آدنوئیدهای بزرگ شده همچنین می توانند انجام تنفس از طریق بینی را محدود کرده و باعث تنفس دهانی شوند. مشکل بزرگ بودن و یا ملتهب بودن لوزه ها در بچه ها شایع است و باید در اولین فرصت برای برداشتن آن ها اقدام شود.
عفونت تنفسی جدی
هنگامی که یک نوزاد یا کودک خردسال دچار عفونت تنفسی جدی در مجاری هوایی فوقانی می شود، تنفس دهانی به ناچار به جریان خواهد افتاد تا بتواند تهویه بدن را تامین کند. به محض بهبود عفونت، تنفس بینی بازمیگردد اما اگر عفونت دیرتر درمان شود کودک ممکن است به صورت عادت از دهان تنفس خود را ادامه دهد.
تنفس دهانی چه تاثیری روی دهان و دندان می گذارد؟
مفس کشیدن از طریق دهان به جای بینی، می تواند باعث خشکی زبان و دهان شود. خشکی دهان به این معنی است که بزاق نمی تواند باکتری های دهان را به طور موثر از بین ببرید و محیط اسید آن پس از صرف غذا را خنثی کند. این مساله می تواند منجر به بروز موارد زیر شود:
- بوی بد دهان (هالیتوز)
- بیماری پریودنتال ، مانند التهاب لثه
- پوسیدگی دندان
- عفونت گلو و گوش
تنفس دهانی همچنین ممکن است منجر به کاهش غلظت اکسیژن در خون شود. این مساله با فشار خون بالا و نارسایی قلب همراه است. مطالعات نشان می دهد که تنفس دهانی ممکن است عملکرد ریه را کاهش داده و علائم بیماری را در افراد مبتلا به آسم بدتر کند.
در کودکان نیز، تنفس دهانی می تواند منجر به ناهنجاری های جسمی و چالش های شناختی شود. کودکانی که تحت درمان تنفس از طریق دهان نیستند می توانند با مشکلات زیر رشد کنند:
- صورتهای باریک و بلند
- دهان باریک
- لبخند لثه ای
- مال اکلوژن دندان (اوربایت و آندریابت)
- وضعیت بد بدن
علاوه بر این ، کودکانی که از طریق دهان خود نفس می کشند اغلب شب ها خوب نمی خوابند. خواب ضعیف می تواند منجر به موارد زیر شود:
- رشد ضعیف
- عملکرد تحصیلی ضعیف
- عدم توانایی تمرکز
- اختلالات خواب
تنفس از طریق دهان چگونه درمان می شود؟
درمان تنفس دهانی به علت ایجاد آن بستگی دارد:
- برای مثال داروها می توانند گرفتگی بینی را به دلیل سرماخوردگی و آلرژی درمان کنند.
- یا مثلا اگر شما دچار آپنه خواب انسدادی هستید، باید از طریق ماسک های تنفسی شب ها تنفس کنید.
- در کودکان نیز، برداشتن لوزه های متورم و آدنوئید با جراحی می تواند تنفس دهانی را درمان کند.
- در صورتی که مشکلات و ناهماهنگی های فکی و دندان باعث دهانی شدن تنفس شده باشد با کمک یک متخصص ارتودنسی باید فک و دندان ها را هماهنگ و منظم کرد.
ارتودنسی چطور به درمان تنفس دهانی و بهبود تنفس کمک می کند؟
چنانچه جلوزدگی دندان ها یا عقب و جلو بودن یکی از فک ها باعث دهانی شدن نفس شده باشد، تنها راه درمان کمک گرفتن از یک متخصص ارتودنسی است. متخصص ارتودنسی با معاینه افراد (غالبا بچه ها) نوع ناهنجاری دندانی-فکی را تشخیص داده و مناسب ترین دستگاه ها را برای درمان در نظر می گیرد.
اگر مشکل مربوط به جلوزدگی دندان ها باشد با کمک ارتودنسی ثابت این مشکل برطرف می شود. اگر مشکل مربوط به جلوزدگی یکی از فک ها در نتیجه کوچک بودن فک باشد با پالاتال اکسپندرها یا وسیع کننده های کامی عارضه برطرف می شود. اما زمانی که مشکل جلوزدگی شدید فکی باشد و سن بیمار بالا باشد باید عمل جراحی فک و ارتودنسی با هم برای بهبود تنفس انجام شود.
منبع : دکتر درویش پور
