آیا هنگام جویدن احساس ناراحتی کرده‌اید، به‌طوری‌که انگار قرار است فک‌تان از جایش کنده شود یا صدای عجیبی ویا فشاری در حین جویدن ایجاد شود؟ اگر اینطور است، احتمالاً مشکلی به نام اختلال عملکرد گیجگاهی فکی (TMJ) را تجربه می کنید.
به طور کلی هر انسانی دارای دو مفصل گیجگاهی فکی است. این مفاصل را می‌توان جلوی گوش ما یا در هر طرف سر پیدا کرد. هر مفصل از پیوند دیسک‌های غضروفی، مایعات خونی، اعصاب، ماهیچه‌ها، رباط‌ها تشکیل می‌شود.
این مفصل به دلیل استفاده از آن در زندگی روزمره ما بسیار ضروری است، زیرا به ما کمک می‌کند تا عملکردهای خاصی مانند صحبت کردن، جویدن و حتی خمیازه کشیدن را انجام دهیم.
هنگامی که این مفصل آن‌طور که باید کار نمی‌کند، می‌تواند باعث ایجاد برخی اختلالات کاملاً آزاردهنده و دردناک شود. با این حال، لازم نیست نگران باشید، زیرا بیش از 80 درصد موارد اختلال عملکرد گیجگاهی فک در مراکز پزشکی و جراحی قابل درمان است.
اگر احساس می‌کنید با این موضوع آشنا هستید و می‌خواهید کمی بیشتر بدانید، از شما دعوت می‌کنم به خواندن ادامه دهید.
اختلال عملکرد گیجگاهی فکی چیست؟
قبل از پرداختن به این موضوع، باید در مورد این اصطلاح بدانید، زیرا وقتی در مورد TMJ یا مفصل گیجگاهی فک صحبت می‌کنیم به مفصلی اشاره می‌کنیم که از اتصال بین قسمت بالایی فک و استخوان گیجگاهی جمجمه ما تشکیل می‌شود.
این اتصال به عنوان یک لولای متحرک عمل می‌کند که مسئول انجام برخی وظایف ضروری برای بدن ما است. سه نوع حرکت را انجام می‌دهد: بالا و پایین، جلو و عقب و به هر دو طرف.
در برخی موارد، ممکن است به دلیل دشواری حرکاتی که انجام می‌دهد، ناراحتی ایجاد کند و خود باعث اختلال عملکرد گیجگاهی فکی شود.
این اختلال معمولاً افرادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد که عادت دارند به طور مداوم فک خود را منقبض یا فشار دهند، همان‌طور که معمولاً در موارد دندان‌قروچه اتفاق می‌افتد.
هنگامی که شروع به ایجاد مشکلات می‌کند، می‌تواند باعث سردرد، درد صورت، فشار و/یا صداهایی شود.
گاهی اوقات ناراحتی و درد ناشی از اختلال عملکرد TMJ معمولاً موقتی است و می‌توان آن را با مراقبت‌های خود مدیریتی یا به تنهایی کنترل کرد.
چه عملکردی از اختلال عملکرد گیجگاهی فکی جلوگیری می‌کند؟
به طور کلی، این مفصل به ما این امکان را می‌دهد که بدون هیچ مشکلی دهان را باز و بسته کنیم و همچنین به ما در انجام وظایف زیر کمک می‌کند:
- هضم
- گاز گرفتن
- صحبت کردن
- نفس کشیدن
- خمیازه کشیدن
وقتی این مفصل آن‌طور که باید کار نمی‌کند یا تغییری ایجاد می‌شود که ممکن است حرکت آن را مختل کند، معمولاً برای بدن ما مشکلاتی ایجاد می‌کند. به طور کلی، این درد در برخی شرایط واقعاً آزاردهنده و ناراحت کننده است.
- ناراحتی میوفاشیال: معمولاً باعث ایجاد ناراحتی در عضلاتی می‌شود که حرکات مفصل را کنترل میکنند.
- ناهنجاری داخلی: در اثر برخی حرکت‌های نامنظم در دیسک‌های واقع در کندیل یا فک پایین ایجاد می‌شود.
- تغییرات دژنراتیو و التهابی در TMJ.
چه کسانی می‌توانند تحت تأثیر اختلال عملکرد گیجگاهی فک یا TMJ قرار گیرند؟
در مرکز پزشکی و جراحی ، متخصصان تعداد زیادی از بیماران 30 تا 34 ساله را که از این آسیب رنج می‌برند، درمان میکنند. به طور کلی، این آسیب بیشتر زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
چه عواملی می‌تواند باعث اختلال عملکرد گیجگاهی فکی شود؟
پس از دندان درد ، مشکلات مربوط به اختلال عملکرد گیجگاهی فکی یا TMJ در رتبه دوم از شایع‌ترین بیماری‌های صورت قرار دارد. به طور کلی، تعیین منشأ این مشکل کمی دشوار است. با این حال، معمولاً توسط عوامل زیر ایجاد می‌شود:
- تغییرات مادرزادی، مانند هیپو، نئو، آپلا و هیپرپلازی یا آرتروز.
- مال اکلوژن: هنگامی که اکلوژن دندانی نامتعادل باشد، می‌تواند باعث ناراحتی عضلانی، سردرد و حتی به مرور زمان حتی اختلال عملکرد گیجگاهی فکی شود.
- دررفتگی کندیل: آنها می‌توانند بدون حرکت دیسک فک پایین یا با حرکت دیسک فک پایین باعث ایجاد گسست شوند. آنها معمولاً به دلیل باز شدن بیش از حد و درمان نشده دهان ایجاد می‌شوند که باعث درد زیاد در هنگام بستن یا باز کردن دهان می‌شود.
- مشکلات دهان: هنگامی که از دست دادن دندان رخ می‌دهد، استخوان فک و صورت شروع به شکستن می‌کند. اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند همچنین باعث ایجاد ناراحتی در مفاصل می‌شود.
- ضربه‌های شدید به دندان‌ها که باعث شکستگی یا پارگی آنها می‌شود.
- از دست دادن حرکت مفصل: در موارد خاص ظاهر این ناهنجاری معمولاً به دلیل آسیب یا عفونت ایجاد می‌شود. با این حال، می‌تواند اثر معکوس آرتریت روماتوئید نیز باشد.
- استرس یا افسردگی یکی دیگر از معایب بالقوه ایجاد اثرات فیزیکی در اطراف مفصل است.
- آسیب شناسی متابولیک و عصبی.
- عفونت‌ها
- اضافه بار فیزیکی
چگونه بفهمم که آیا اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فک دارم؟
به طور معمول، افراد مبتلا به اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فک ممکن است در عضلات اطراف مفصل احساس درد یا ناراحتی کنند. همچنین ممکن است علائم دیگری نیز داشته باشند که در زیر به شما نشان می‌دهیم:
درد و ناراحتی در
- صورت، فک یا گردن.
- روی پیشانی یا گوش.
- در یک یا هر دو طرف سر، بیشتر هنگام ساییدن دندان‌ها
- در عضلات یا مفاصلی که فک را احاطه کرده یا تشکیل می‌دهند.
- در زمان بلع یا باز و بسته شدن فک.
- حرکات محدود فک
- مال اکلوژن‌های دندانی
- انقباضات عضلانی اطراف فک.
به طور معمول بارزترین علامت اختلال عملکرد TMJ صدای هنگام باز کردن و بستن دهان یا هنگام جویدن غذای سفت است.
با این حال، اگر این محدودیتی در جابه‌جایی آن ایجاد نکند، اجرای یک روش خاص ضروری نخواهد بود، زیرا می‌تواند یک اختلال گذرا باشد و به خودی خود بهبود یابد.
چه درمان‌هایی در اختلال عملکرد گیجگاهی فک یا TMJ استفاده می‌شود؟
توجه به این نکته ضروری است که در موارد خاص، آزار یا ناراحتی که معمولاً در فک ایجاد می‌شود، می‌تواند خود به خود و بدون نیاز به درمان ناپدید شود. با این حال، در موارد دیگر لازم است یک درمان شخصی با توجه به درجه شرایط، نیازها و سلیقه فرد تحت درمان ایجاد شود.
درمان اختلال عملکرد گیجگاهی فک می‌تواند از آزمایش‌های ساده مانند خوردن غذاهای سفت یا نرم یا استفاده از یخ تا استفاده از مسکن‌ها یا نصب دستگاه‌ها در دهان متغیر باشد.
با این حال، حرف و تصمیم آخر همیشه بر عهده متخصصان خواهد بود، زیرا آنها هستند که وظیفه ارزیابی وضعیت هر بیمار و توصیه بهترین درمان را بر عهده خواهند داشت.
به طور کلی، این ناهنجاری را می توان پس از اعمال جراحی یا درمان‌های متفاوت مانند مواردی که در زیر ارائه می‌کنیم، برطرف کرد:
درمان‌های اختلال عملکرد گیجگاهی فکی
- آتل‌های تعادلی: استفاده از این دستگاه‌ها برای ایجاد تعادل، تغییر وضعیت و به حداقل رساندن فعالیت و درد عضلانی ناشی از فشار ثابت فک توصیه می‌شود.
- فیزیوتراپی: برخی از تکنیک‌های صحیح فیزیوتراپی مشابه درمان دندانپزشکی پتانسیل بهبود کیفیت زندگی بیماران را دارند.
درمان‌های جراحی اختلال عملکرد گیجگاهی فکی
- آرتروسنتز: این جراحی با استفاده از دو سوزن داخل مفصلی انجام می‌شود که با انتشار یک لاواژ ذرات میکروسکوپی را یکی یکی از بین می‌برد. پس از این، محلولی برای کمک به روانکاری مفصل تزریق می‌شود.
- آرتروسکوپی: به منظور برداشتن بافت التهابی انجام می‌شود.
- جایگزینی مفصل: این درمان تا زمانی ایجاد می‌شود که اختلال عملکرد گیجگاهی فکی یا TMJ ناتوانی عملکردی ایجاد کند و با هیچ چیز دیگری قابل حل نباشد. این مبتنی بر جایگزینی مفصل با یک پروتز مصنوعی است.
- جراحی باز: تنها در صورتی انجام می‌شود که بیمار تومور در مفصل داشته باشد تا متخصص بتواند به قسمت داخلی دسترسی پیدا کند و بافت آسیب‌دیده را خارج کند.
در مرکز پزشکی و جراحی مناسب می‌توانید متخصصان آموزش دیده را هم در زمینه زیبایی‌شناسی دندان و هم در حل آسیب‌شناسی دندانی پیدا کنید که در بلندمدت یا کوتاه‌مدت بر سلامت دهان و دندان شما تأثیر بگذارد.
اگر تا اینجا پیش رفته‌اید و هنوز شک و یا نگرانی خاصی دارید، از پزشک مربوطه دریغ نکنید، ما خوشحال خواهیم شد در روز و ساعتی که می‌خواهید به شما کمک کنیم.
اکنون که همه چیزهایی که در بالا ذکر شد را می‌دانید، دیگر منتظر نمانید و همین حالا وقت ملاقات خود را درخواست کنید!
