به نقل از دندانه :
سؤال: من کورس‌های آموزش مداوم زیادی را، مخصوصاً در روزهای تعطیل گذرانده‌ام که تقریباً اولین جمله‌ی ارائه دهنده‌ی همه‌ی آن‌ها این بود: «نگران نباشید! ما تا آخر وقت مقرر درس را ادامه نمی‌دهیم.» به تازگی در یکی از این کورس‌ها شرکت کردم که برای ۲ ساعت طراحی شده بود؛ اما یک ساعت و نیم بیشتر طول نکشید. بعد هم تقریباً تمام شرکت‌کنندگان مشتاقانه رفتند تا مدرک گذراندن یک کورس آموزشی ۲ ساعته را دریافت کنند؛ گویی هیچ مشکلی با برگزار نشدن کامل آن ندارند. این سناریو بارها در دوران کار من تکرار شده است. چه مسائل اخلاقی در این زمینه متوجه افراد دست‌اندرکار، از جمله حامی برگزاری و ارائه دهنده‌ی دوره آموزشی است؟ دندان‌پزشکانی که شرکت در یک کورس ۲ ساعته را به بورد دندانپزشکی ایالت خود ارائه می‌دهند تا پروانه طبابتشان را تمدید کنند چه طور؟
پاسخ: موقعیتی که شما تشریح کردید، برای دندانپزشکان شرکت‌کننده و احتمالاً ارائه دهنده‌ی این برنامه آموزش مداوم چالش‌های اخلاقی به دنبال خواهد داشت. راهنمای حل تعدادی از این چالش‌ها در کد رفتار حرفه‌ای و اصول اخلاق انجمن دندانپزشکی آمریکا (کد ADA) و برای تعدادی از مشکلات دیگر در قوانین «برنامه شناسایی آموزش مداوم انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA CERP)» وجود دارد.
در وهله‌ی اول مقدمه‌ی کد ADA در این باره که آیا دندانپزشکان باید مدرکی که ساعت‌های آموزش نوشته شده در آن را کامل نگذرانده‌اند بپذیرند، به ما می‌گوید:
«حرفه‌ی دندانپزشکی در جامعه از اعتماد برخوردار است و در نتیجه، جامعه به آن مزایایی اعطاء می‌کند که به طور کلی سایر افراد از آن‌ها برخوردار نیستند. در عوض، این حرفه در قبال جامعه تعهد دارد که اعضاء آن ملزم به رعایت استانداردهای بالای رفتاری باشند.»
این پاراگراف در نهایت نتیجه‌گیری می‌کند: «کد ADA در اصل بیان کتبی تعهدات دندانپزشکان و حرفه‌ی دندانپزشکی است که از قرارداد نانوشته‌ی جامعه و این حرفه برمی‌خیزد.»
این کد در مجموع این ایده را مطرح می‌کند که موقعیت حرفه‌ی دندانپزشکی بر پایه‌ی توانایی دندانپزشکان برای حفظ اعتماد ویژه‌ای است که جامعه به آن دارد. یکی از بهترین راه‌هایی که ما به عنوان دندانپزشک می‌توانیم این کار را انجام دهیم، این است که در همه‌ی مواردی که به حرفه‌مان مربوط است صادق باشیم. گزارش صادقانه‌ی ساعات حضورمان در کورس‌های آموزش مداوم، علی‌رغم اینکه مدرک آن برای تمدید پروانه‌ی طبابت ضروری باشد یا نباشد، قدمی است که باید برای حفظ اعتماد عمومی به حرفه‌مان برداریم.
کد ADA در دو بخش دیگر راهنمایی‌های اضافه‌ای برای حل این چالش اخلاقی دارد که به اهمیت راست‌گویی در روابط با بیمارانمان و محافظت آن‌ها از آسیب اشاره می‌کند. یکی از آن‌ها که بخش «صداقت» نام دارد می‌گوید:
«دندانپزشک وظیفه دارد در تعامل با دیگران صادقانه رفتار کند. بر اساس این اصل تعهدات اولیه‌ی دندانپزشک شامل احترام به اعتماد ذاتی نهفته در رابطه‌ی بیمار و دندانپزشک و ارتباط برقرار کردن صادقانه و به دور از فریب و حفظ یکپارچگی فکری (intellectual integrity) است.»
بخش «اطلاعیه حرفه‌ای» کد ADA با این توضیح که: «دندانپزشکان نباید صلاحیت و آموزش‌های خود را به شکل فریبنده و غلط عنوان کنند» به این نکته در سؤال شما اشاره می‌کند. به علاوه، بخش «بی‌ضرری (آسیب نرساندن)» کد ADA می‌گوید:
«دندانپزشک وظیفه دارد از آسیب زدن به بیمار خودداری کند. بر اساس این اصل، تعهدات اولیه‌ی دندانپزشک شامل به روز نگه داشتن دانش و مهارت‌ها و دانستن محدودیت‌های شخصی خود است.»
این مورد در بخش «آموزش» کد ADA هم تکرار شده است. از آنجا که شرکت کردن در دوره‌های آموزش مداوم جزو تعهدات ما به بیمار در راستای به روز نگه داشتن دانش و مهارت‌هایمان به شمار می‌رود؛ ما به بیماران متعهد هستیم میزان حضورمان در این دوره‌ها را صادقانه اعلام کنیم. همان‌طور که در بخش «صداقت» اشاره شد، ما این کار را نه‌تنها برای صادق بودن در اعلام دانش و مهارت‌هایمان به بیماران، بلکه برای حفظ یکپارچگی فکری خود انجام می‌دهیم.
از آنجایی که ۱ ساعت حضور در دوره‌ی آموزش مداوم ۱ امتیاز بازآموزی دارد، دندانپزشکان باید ساعات حقیقی حضور خود در این دوره‌ها را برای دریافت امتیاز گزارش کنند.
علاوه بر این چالش‌های اخلاقی، دوره‌های آموزش مداومی که ساعات برگزاری آن‌ها ناتمام می‌ماند مشکلات دیگری را برای دندانپزشکان به دنبال دارد. چرا که آنان برای شرکت در این دوره‌ها هزینه می‌کنند، به مسافرت می‌روند، بیمارانشان را جا به جا می‌کنند و از بخشی از درآمد خود چشم‌پوشی می‌کنند؛ بنابراین اگر ارائه دهنده‌ی این دوره‌ها آن‌ها را کوتاه کنند متضرر خواهند شد و این به دور از انصاف است.
تشخیص استانداردها و رویه‌های (ADA CERP» The ADA CERP Recognition Standards and Procedures») هم حداقل برای کورس‌هایی که ADA CERP برگزار می‌کند راهنمایی‌هایی دارد. یکی از اهداف برنامه CERP فراهم آوردن سطح بالایی از مراقبت برای بیماران است. برگزارکنندگان برنامه‌های آموزش مداوم شناخته شده توسط ADA CERP باید قبل از ارائه‌ی این آموزش‌ها تعدادی از الزامات را دارا باشند. تشخیص استانداردها و رویه‌های ADA CERP می‌گوید:
«اگر شخص به شکل حضوری یا اینترنتی و از راه دور در دوره‌های رسمی آموزشی شرکت کند، مدرک او باید بنا بر ساعات حقیقی حضورش (با کم کردن ساعات استراحت، غذا خوردن و حضور و غیاب) ارائه شود. اگر دوره کمتر از ۱ ساعت باشد، هیچ مدرک و امتیازی به شخص تعلق نمی‌گیرد.»
استانداردها در ادامه می‌گویند هرگونه تبلیغات که بر اساس این مدارک انجام می‌شوند باید دقیق باشند. اگرچه در برخی موارد اعلام ساعات دقیقی که یک کورس آموزشی زمان می‌برد می‌تواند برای ارائه دهنده سخت باشد (برای مثال در مورد کورس‌های طولانی یا کورس‌هایی که در آن‌ها باید زمان را به مخاطب یا تمرین عملی اختصاص داد)؛ اما به طور کلی ارائه دهندگان این برنامه‌های آموزشی و برنامه‌ریزان آن‌ها، با همکاری برگزارکنندگان به این نکته توجه می‌کنند که ساعات اجرا با آنچه در تبلیغات ذکر شده مطابقت داشته باشد و آن‌ها را منصفانه تخمین می‌زنند.
علاوه بر این ADA CERP تحت اصل «محافظت از بیمار»، برگزارکنندگان دوره‌های آموزشی را درباره هشدارهایی که باید در خصوص خطرات استفاده از دانش محدود آموخته شده در این کورس‌ها در مطب به دندانپزشکان بدهند آگاه می‌کنند. با این اوصاف اگر دوره قبل از اینکه شرکت کننده آموزش‌های لازم را ببیند تمام شود، چه خطرات دیگری او را تهدید می‌کند؟
حال اگر دندانپزشکی با این موقعیت روبرو شود چه باید بکند؟ یکی از گزینه‌های او، شکایت به برگزارکننده‌ی دوره یا ADA CERP یا هر دوی آن‌ها است که برگزارکنندگان هم باید بی‌درنگ به این شکایات واکنش نشان دهند. البته امیدواریم برگزارکنندگانی که ADA CERP آن‌ها را تائید نکرده‌اند هم چنین رفتاری داشته باشند.
بنابراین؛ در پایان باید گفت بر اساس تعهدات ما به عموم مردم و بیمارانمان که در کد ADA ذکر شده است و الزامات برگزارکنندگان ADA CERP، دندانپزشکی که مدرس کورس‌های آموزشی و متعهد به اخلاق است، ساعات برگزار آن‌ها را کوتاه نکرده و دوره‌ها را بر طبق آنچه تبلیغ و برنامه‌ریزی شده‌اند برگزار می‌کند. علاوه بر این دندانپزشکان با اخلاقی که در دوره‌های آموزش مداوم شرکت می‌کنند ساعات واقعی حضور خود در آن‌ها را اعلام می‌کنند.
قطعاً برای اجتناب از چالش‌های اخلاقی و سایر مسائلی که شما عنوان کردید، بهترین راهکار برای تمام افراد درگیر در این موضوع از جمله دندانپزشکان، حرفه، برگزار کنندگان دوره‌های آموزشی، بوردهای ارائه‌دهنده پروانه طبابت، بیمار و جامعه، داشتن سیستم آموزش مداوم مطابق با زمان، کیفیت و اعتبار استاندارد و بهترین راهکار برای دندانپزشکان شرکت‌کننده در این دوره‌ها، شرکت کامل در آن‌ها است.
*«گاهِ اخلاق» توسط اعضاء شورای اخلاق، امور قضایی و آئین‌نامه انجمن دندانپزشکی آمریکا با همکاری ژورنال این انجمن تهیه شده است.
