آیا مقالات پولی با هدف جذب بیمار، باید تحت عنوان آگهی چاپ شوند؟

به گزارش دندانه :
سؤال: یکی از همکاران من در یکی از روزنامه‌های محلی ستون هفتگی دارد که در آن راجع به موضوعات علمی دندان‌پزشکی صحبت می‌کند و مقالات به نام خودش چاپ می‌شود. وقتی با این روزنامه تماس گرفتم، متوجه شدم او برای چاپ شدن این مطالب پول می‌دهد. اگرچه ظاهراً این ستون به منظور اطلاع‌رسانی طراحی شده؛ اما به نظر می‌رسد هدف اصلی همکار من از این کار تبلیغ کردن برای مطب خودش باشد. آیا این کار اخلاقی است؟ چه طور می‌توانم این سوءاستفاده از اعتماد عمومی را متوقف کنم؟

پاسخ: سؤال شما چهار وجه دارد:

نام حقیقی و منبع اصلی مقالات علمی مورد سؤال است؛
آیا این مقالات توقعات غیرواقعی در افراد به وجود می‌آورند تا آن ها را به مطب نویسنده فراخوانند؟
آیا پول پرداخت کردن برای این مقالات و افشا نکردن این موضوع، مصداق ارائه اطلاعات غلط و فریبنده است؟
شما برای پایان بخشیدن به این کار چه ابزاری در دست دارید؟
در وهله اول باید تأکید کنیم تبلیغ کردن برای یک دندان‌پزشک کاری کاملاً قانونی و اخلاقی است. با این حال، نظریه مشورتی کد اصول اخلاقی و رفتار حرفه‌ای انجمن دندان‌پزشکی آمریکا (کد ADA) می‌گوید: «اگر یک مقاله دندان‌پزشکی، خبرنامه یا پیام تحت عنوان یک دندان‌پزشک، بدون ذکر صادقانه‌ی نام منبع و نویسنده برای عموم مردم منتشر شود یا اینکه توقعات غیرواقعی را با هدف ترغیب مخاطب برای مراجعه به دندان‌پزشک مورد نظر ایجاد کند، شخص نامبرده متهم به ظاهرفریبی عموم مردم می‌شود.»

با این حساب، دندان‌پزشکی که اطلاعات نویسنده‌ی یک مقاله را صادقانه افشاء نمی‌کند، کد ADA را نقض کرده است. این اتفاق زمانی می‌افتد که او یک مقاله‌ی بی‌نام آماده‌ی انتشار را بدون افشاء منبع حقیقی آن به نام خودش منتشر کند. واضح است که این کار غیراخلاقی و غیرقانونی است. البته این موضوع ممکن است شامل سؤالی که شما مطرح کردید نشود و به این بستگی دارد که آیا همکار شما واقعاً همان‌گونه که نامش را ذیل مقاله درج کرده، نویسنده واقعی آن هست یا خیر.

سؤال دوم این است که آیا این مقالات در عموم مردم توقعات غیرواقعی ایجاد می‌کنند؟ روشن است که مضمون مقاله ارتباط مشخصی با توقعات عموم مردم از سلامت دهان خود دارد. با این فرض که نویسنده ادعاهای غیرواقعی و غیرقابل اثبات مطرح نکرده باشد و اظهارات او در چارچوب علم و مهارت دندان‌پزشکی باشند، این مقالات برخلاف هیچ‌گونه اصول اخلاقی نیستند.

قطعاً اگر اظهارات یک دندان‌پزشک، توقعات بی‌پایه و اساسی از نتایجی که او می‌تواند در درمان حاصل کند در افراد به وجود آورند، می‌توان آن‌ها را فریبنده خواند.

باید یادآور شویم اطلاعات فریبنده، در صورتی که در ذهنیت مخاطب تغییری پدید آورند، نقض کد ADA به شمار می‌روند. به عبارت دیگر، اگر اظهارات موجود در مقاله با ارائه اطلاعات غلط، یک شخص معقول را بر آن دارد که از تعدادی محصولات و خدمات استفاده کند، فریبنده به شمار می‌روند.

دغدغه‌ی سوم مرتبط با سؤال شما به پولی بودن مقالات مربوط می‌شود. روشن است که اگر دندان‌پزشکی برای چاپ مقالات خود به روزنامه پول می‌دهد تا بیماران را جذب کند، از نظر اخلاقی باید این موضوع را افشاء کند. بخشی از کد ADA می‌گوید: «اگرچه همه دندان‌پزشکان مجاز به تبلیغ هستند؛ اما هیچ یک از آنان نباید این کار را به شیوه‌ای غلط یا فریبنده انجام دهند.»

پرداختن هزینه برای انتشار یک مقاله، در اصل آن را تبدیل به یک تبلیغ می‌کند. بنابراین آن مقاله باید به شکل یک آگهی ارائه شود. البته ذکر نام نویسنده بدون اطلاعات تماس، شیوه صحیح تبلیغ به شمار نمی‌رود و باید به قوانین محلی هم در این زمینه توجه کرد؛ بنابراین شما می‌توانید با مراجعه به ناشر یا انجمن محلی خود از مقتضیات و الزامات تبلیغات مطمئن شوید.

بخش پایانی سؤال شما مربوط به چگونگی گزارش دادن نقض کد ADA در این زمینه است. از آنجایی که هدف اولیه‌ی این کد، تنبیه کردن افراد نیست و بیشتر قصد دارد از بیماران محافظت کند، باید به همکار خود فرصت دهید اظهارات اشتباه خود را تصحیح کند. اگر راحت نیستید با او مستقیم صحبت کنید، شاید بتوانید به این منظور به یکی از اعضاء کمیته اخلاق انجمن محلی خود مراجعه کنید. اگر این کار مقدور نیست، راه‌حل منطقی این است که موضوع را به کمیته اخلاق یا نهاد دندان‌پزشکی مربوطه گزارش دهید. در این صورت مسئولیت از گردن شما ساقط می‌شود و انجمن محلی مسئول برخورد قانونی با دندان‌پزشک خاطی به شمار می‌رود.

*«گاهِ اخلاق» توسط اعضاء شورای اخلاق، امور قضایی و آئین‌نامه انجمن دندان‌پزشکی آمریکا با همکاری ژورنال این انجمن تهیه شده است.